Լուկրեցիա Մոտտ

Լուկրեցիա Մոտտ; անգլ.՝ Lucretia Mott
Ծնվել է	հունվարի 3, 1793[…]
Ծննդավայր	Նանթաքետ, Nantucket, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ
Մահացել է	նոյեմբերի 11, 1880[…] (87 տարեկան) կամ 1880
Մահվան վայր	Ֆիլադելֆիա, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Կրթություն	Oakwood Friends School?
Մասնագիտություն	կանանց իրավունքների պաշտպան, աբոլիցիոնիստ, քարոզիչ, հակապատերազմային ակտիվիստ, ուսուցչուհի, գրող և սուֆրաժիստ
Ամուսին	James Mott?
Ծնողներ	հայր՝ Thomas Coffin?, մայր՝ Anna Folger?
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Կանանց փառքի ազգային սրահ
Երեխաներ	Maria Mott? և Thomas Mott?
	Lucretia Mott Վիքիպահեստում

Լուկրեցիա Մոտտ (անգլ.՝ Lucretia Mott հունվարի 3, 1793(1793-01-03)^[1]^[2]^[3]^[…], Նանթաքետ, Nantucket, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ^[4] - նոյեմբերի 11, 1880(1880-11-11)^[1]^[2]^[3]^[…] կամ 1880^[5]^[6]^[7], Ֆիլադելֆիա, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ), կանանց իրավունքներ շարժման ամերիկացի ակտիվիստ և քվարկ։

Կենսագրություն

Ծնվել է Մասաչուսեթս նահանգի Նանտուկետ քաղաքում^[10]։

13 տարեկան հասակում նրան ուղարկել են ուսանելու Նյու Յորքի Քեյքեր գիշերօթիկ դպրոցում։ Քոլեջը ավարտելուց հետ մնացել է այնտեղ և աշխատել որպես ուսուցիչ։

Կանանց իրավունքի նկատմամբ հետաքրքրություն է ցուցաբերել այն ժամանակից, երբ իմացել է, որ իր դպրոցում գործող տղամարդ ուսուցիչները երեք անգամ ավելի բարձր աշխատավարձ են ստանում, քան կին ուսուցիչները։

Լուկրեցիա ամուսնացել է Ջեյմս Մոտտի հետ, ով աշխատել է նույն դպրոցում որպես ուսուցիչ, ընտանիքի հետ Ֆիլադելֆիա տեղափոխվելուց հետո։ Հարսանիքը տեղի է ունեցել 1811 թվականի ապրիլի 10-ին։ Ամուսնության ընթացքում նրանք ունեցել են 6 երեխա։ Երկրորդ երեխան մահացել է երկու տարեկան հասակում։

Շատ քվակերների նման, Մոտտը նույնպես դեմ էր ստրկությանը։ Ոգեշնչված Էլիաս Հիքսից, նա, ինչպես և այլ քվարկերներ, հրաժարվել է օգտագործել ստրուկների կողմից պատրաստված արտադրանքները՝ մորթի, բամբակյա հագուստ և այլն։ 1821 թվականին Մոտտը դարձել է քվակերներ նախարար։ Ամուսնու աջակցությամբ շատ է ճանապարհորդել երկրով մեկ։ Իր քարոզների ժամանակ խոսել է նաև ստրկության խնդրի մասին։ 1833 թվականին ամուսինը օգնում է նրան ստեղծել ստրկության հակառակորդների ամերիկյան միությունը։ Այդ ժամանակ, արդեն իսկ փորձառու նախարարը և ստրկության դեմ ակտիվ մարտիկ, Լուկրեցիա Մոտտը միակ կինն էր, ով ելույթ էր ունենում Ֆիլադելֆիայում կազմակերպչական հավաքի ժամանակ։ Նա հավանություն է տվել միության սահմանադրության տեքստին և միշտ աջակցություն էր ցուցաբերում, երբ անհնար էր հույս դնել ուրիշների վրա։ Ֆիլադելֆիայի ժողովից ընդամենը մի քանի օր անց, պատվիրակների հրատապ խնդրանքով, Մոտտը, սպիտակ և սևամորթ այլ կանայք հիմնել են Ֆիլադելֆիայի կանանց հակաստրկության հասարակությունը, որը դեմ էր ինչպես ստրկությանը, այնպես էլ ռասիզմին։

Մոտտը մասնակցել է ստրկության դեմ պայքարի ամերիկյան կանանց բոլոր երեք ազգային կոնֆերանսներին։ 1838 թվականի Ֆիլադելֆիայի համաժողովի ժամանակ ռեակցիոնիստների ամբոխը քանդել է Փենսիլվանիա Հոլը՝ վերջերս բացված աբոլիցիոնիստների կողմից մեծ ժողովների համար նախատեսված շենքը։ Սպիտակ և սևամորթ կին պատվիրակները, որոնց թվում էր նաև Մոտտը, անվնաս դուրս են եկել ավերված շենքից մարդկանց ամբոխի միջով։ Դրանից հետո աբոլիցիոնիստական շարժման արմատական հակառակորդների ամբոխի թիրախը պետք է դառնա Մոտտի տունը, ինչպես նաև Ֆիլադելֆիայի «սև» թաղամասերն ու հաստատությունները։ Մոտտի ընկերներից մեկը կարողացել է ամբոխին շեղել իր տնից^[11]

1840 թվականի հունիսին Մոտտը մասնակցել է ստրկության հակառակորդների համաշխարհային համաժողովին, որը տեղի է ունեցել Լոնդոնում։ Չնայած նրան, որ Մոտտը վեց կին պատվիրակներից մեկն էր, տղամարդիկ դեմ են քվեարկել կանանց մասնակցությանը մինչև խորհրդաժողովի մեկնարկը։ Որոշվել է, որ կանայք պետք է նստեն ամբողջ հանդիպումը առանձին տղամարդկանցից։ Այդ ժամանակվա հասարակական կարգերը, որպես կանոն, թույլ չէին տալիս կանանց մասնակցել հասարակական-քաղաքական կյանքին։ Սակայն ոչ բոլոր տղամարդիկ են աջակցել խորհրդաժողովի անդամներից կանանց բացառմանը։

Համայնքի ակտիվիստ Էլիզաբեթ Քադի Ստանտոնը մասնակցել է խորհրդաժողովին։ Նա հիանում էր Մոտտի գործունեությամբ, և շուտով կանայք ընկերներ ու դաշնակիցներ են դարձել։

Ոգեշնչվելով Անգլիայի և Շոտլանդիայի ակտիվ քննարկումներից`Մոտտը վերադարձավ ԱՄՆ, որտեղ նա շարունակել է ավելի մեծ եռանդով շարունակել աբստրակցիոնիստական գործունեությունը։

Քաղաքացիական պատերազմից հետո Լուկրեցիա մոտն ընտրվել է իրավահավասարության ամերիկյան ասոցիացիայի առաջին նախագահ, որը պայքարել է ընդհանուր ընտրական իրավունքի համար։

1864 թվականին Մոտտը մի քանի հիքսիթական քվաքերների հետ հիմնադրել է Ֆիլադելֆիայի տակ գտնվող Սուորթմոր քոլեջը, որը մինչ օրս համարվում է Միացյալ Նահանգների լավագույն հումանիտար քոլեջներից մեկը։

1866 թվականին Մոտտը, Ստանտոնը, Սյուզան Էնթոնին և Լյուսի Սթոունը հիմնել են «Հավասարության ամերիկյան ասոցիացիա»։

Բացի այդ, Մոտտը Ֆիլադելֆիայի Հյուսիսային Ասոցիացիայի հիմնադիր և նախագահն էր աղքատ կանանց իրավունքների և զբաղվածության համար։

Լուկրեցիա Մոտտը մահացել է թոքաբորբից իր տանը։ Թաղվել է Հյուսիսային Ֆիլադելֆիայում։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 https://en.wikisource.org/wiki/Woman_of_the_Century/Lucretia_Mott
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Notable Women of Pennsylvania — Penn Press, 1942. — doi:10.9783/9781512814477
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Our hidden heritage : Pennsylvania women in history — AAUW, 1983. — P. 130. — ISBN 0-9611476-0-1
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 https://archives.tricolib.brynmawr.edu/resources/mott
↑ https://www.womenofthehall.org/inductee/lucretia-mott/
↑ Geni(բազմ․) — 2006.
↑ Faulkner, Carol Lucretia Mott's Heresy: Abolition and Women's Rights in Nineteenth-Century America. — University of Pennsylvania, 2011. — С. 12.
↑ "Pennsylvania Hall", Lucretia Mott's Heresy, p. 79

Գրականություն

Бейкон М. Достойный Друг: жизнь Лукреции Мотт.
Bacon, M. H. Valiant Friend: The Life of Lucretia Mott. — Philadelphia: Friends General Conference, 1999. — ISBN 1888305096.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լուկրեցիա Մոտտ» հոդվածին։

[_45d1111673517f44-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_3636e6caa50e6a0e-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica

[_9be79b866ee2023d-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)

[_ce4ce6964a35c2fb-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 https://en.wikisource.org/wiki/Woman_of_the_Century/Lucretia_Mott

[_be1ae65dfef426a2-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Notable Women of Pennsylvania — Penn Press, 1942. — doi:10.9783/9781512814477

[_03e56c799b76b3a2-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Our hidden heritage : Pennsylvania women in history — AAUW, 1983. — P. 130. — ISBN 0-9611476-0-1

[_c1c55b46fc27a867-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 https://archives.tricolib.brynmawr.edu/resources/mott

[_2ca17bf7f59568d9-8] ttps://www.womenofthehall.org/inductee/lucretia-mott/

[_2ea6872be355de63-9] Geni(բազմ․) — 2006.

[10] Faulkner, Carol Lucretia Mott's Heresy: Abolition and Women's Rights in Nineteenth-Century America. — University of Pennsylvania, 2011. — С. 12.

[11] "Pennsylvania Hall", Lucretia Mott's Heresy, p. 79

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]