Լիտվայի ժամանակավոր կառավարություն (1812)
| ||||
| ||||
| Ընդհանուր տեղեկանք | ||||
| Մայրաքաղաք | Վիլնյուս (փաստացիորեն ժամանակավոր կառավարության կենտրոնն էր) | |||
| Լեզու | լիտվերեն, ռուսերեն | |||
| Կրոն | քրիստոնեություն | |||
| Իշխանություն | ||||
| Պետության գլուխ | ժամանակավոր կառավարության նախագահ | |||
| Պատմություն | ||||
| - Յուզեֆ Վիբիցկու գլխավորած պատվիրակությունը ժամանում է Վիլնյուս | հուլիսի 11, 1812 | |||
| - Յոզեֆ Սիերկովսկին նշանակվում է Լիտվայի ժամանակավոր կառավարության առաջին նախագահ | հուլիսի 18, 1812 | |||
| - Ռուսական ուժերը ժամանում են Լիտվա | օգոստոս, 1812 | |||
| - Ստանիսլավ Սոլտոնը՝ Լիտվայի կառավարության վերջին նախագահը, ավարտում է իր պաշտոնավարումը | սեպտեմբեր, 1812 | |||
Լիտվայի ժամանակավոր կառավարություն (լեհ.՝ Komisja Rządząca Tymczasowa Litewska), ժամանակավոր վարչական մարմին Լիտվական մեծ իշխանությունում, որը ձևավորվել է Նապոլեոն Բոնապարտի աջակցությամբ՝ ֆրանսիացիների Ռուսաստան ներխուժման ժամանակ։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լիտվայի հարցերով հանձնաժողովը ստեղծվել է 1812 թվականի հուլիսի 1-ին՝ Ֆրանսիայի կայսր Նապոլեոն Բոնապարտի հրամանով։ Ֆրանսիական կողմի գլխավոր խնդիրը լիտվական ֆրանսահպատակ բանակի ստեղծումն է։
Հանձնաժողովի վերահսկողությունը վստահվել է Լուի Պիեռին, ով եղել է Ֆրանսիայի նախկին ներկայացուցիչը Վարշավայի դքսությունում։ Չնայած այս հանգամանքի, փաստացի իշխանությունը կենտրոնացված էր հոլանդացի գեներալ Դիրկ վան Հոգենդորպի ձեռքում։ Հոգենդորպը մինչ Վիլնյուսի կառավարչի կոչմանն արժանանալը եղել է Ճավայի մարզպանը։
Լիտվայի նկատմամբ Նապոլեոնի վարած քաղաքականությունը հակոտնյա էր Լեհաստանի թագավորության շահերին։ Լեհերը փորձում էին հարմար առիթ գտնել՝ Լեհաստանի և Լիտվայի միացյալ թագավորության հողերը լեհաստանցի ղեկավարների ձեռքում վերամիավորելու համար։
Այդ իսկ նպատակով 1812 թվականի հուլիսի 11-ին Վիլնյուս է ուղարկվում Յուզեֆ Վիբիցկու գլխավորած պատգամավորական խորհուրդը։ Ապարդյուն բանակցություններից հետո լեհական պատվիրակություն հայրենիք է վերադառնում ձեռնունայն։
Ֆրանսիայի աջակցությամբ 1812 թվականի հուլիսի 18-ին Յոզեֆ Սիերկովսկին նշանակվում է Լիտվայի ժամանակավոր կառավարության առաջին նախագահ։ Դրան հետևում է այն, որ օգոստոսին ռուսական կայազորները ռազմախուժում են Լիտվայի տարածք և ասպատակում ինքնահռչակ կառավարության ենթակա հողերը։
1812 թվականի սեպտեմբերի Ստանիսլավ Սոլտոնն ավարտում է իր պաշտոնավարումը՝ վերջ դնելով Լիտվայի ժամանակավոր կառավարությանը։
Նախագահներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Յուզեֆ Սիրակովսկի (մինչև 1812 թվականի հուլիսի 18-ը)
- Ստանիսլավ Սոլտան (մինչև 1812 թվականի օգոստոսի 24-ը)
- Դիրկ վան Հոգենդորպ (մինչև 1812 թվականի սեպտեմբերը)
- Ստանիսլավ Սոլտան (մինչև 1812 թվականի սեպտեմբերը)
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Януш Ивашкевич, Litwa w roku 1812 (Литва в 1812 году), Варшава, 1912.
- Мариан Кукель, Wojna 1812 roku (Война 1812 года), Краков, 1937.
- А.Рембовски, «Konfederacja Generalna i pospolite ruszenie w roku 1812» («Генеральная Конфедерация и посполитое рушенье в 1812 году»), Biblioteka Warszawska (Варшавская Библиотека), vol. 1, 1896, fascicle 3, pp. 478–514; vol. 2, 1896, fascicle 1, pp. 67–86.
- Владислав Заевски, Józef Wybicki (Юзеф Выбицки), Варшава, 1983.