Լիպիցիան ձի
| Լիպիցիան ձի | |
|---|---|
.jpg) | |
| Տեսակ | ձիու ցեղատեսակ և ավանդույթ |
| Բնաշխարհ |  Սլովենիա[1],  Ավստրիա[1],  Խորվաթիա[1], .svg){kind=small} Հունգարիա[1],  Չեխիա,  Սլովակիա[1],  Իտալիա[1],  Բոսնիա և Հերցեգովինա[1] և  Ռումինիա[1] |
| Ձի (Equus ferus caballus) | |
Լիպիցիան (липицанская, липизанская), ձիավարման և լծկան ձիերի տեսակ։ Բարձրությունը 147-157 սանտիմետր, ունեն բաց մոխրագույն երանգ։ Մարմնեղ լինելով հանդերձ՝ մեծ հնարավորություն ունեն դժվարին հնարքներ սովորելու։
Ցեղատեսակը սկսել են բուծել 1580 թվականից Լիպիցա գյուղում, որի համար էլ ստացել է այդ անվանումը։ Ցեղատեսակը կապված է Վիեննայում գտնվող Իսպանական ձիասպորտի դպրոցի հետ։
Բնութագիր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մնդավի բարձրությունը 147-157 սանտիմետր է՝ չնայած լծվելու համար բուծված ձիերինը հասնում է մինչև 165 սանտիմետրի[2][3]։
Լիպիցիան ձիերն ունեն եկար գլուխ՝ ուղիղ կամ մի փոքր կոր պրոֆիլով։ Ծնոտը խորն է, ականջները՝ փոքր, աչքերը՝ մեծ և արտահայտիչ, ռունգերը՝ փքվող։ Ունեն կոր, ամուր պարանոց, մնդավը՝ ցածր, մկանուտ և լայն։ Նրանք ունեն լայն, կոր մեջք, լայն գավակ և մկանուտ ուսեր։ Ոտքերը մկանուտ են և ուժեղ՝ լայն հոդերով[4]։
Սովորաբար նրանք դանդաղ են մեծանում, բայց մյուս ցեղատեսակներից ավելի շատ են ակտիվ կյանք վարում։ Քսան տարեկան ձիերը ձիավարության Իսպանական դպրոցում բարդ վարժություններ են կատարում[3]։
Գունավորում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լիպիցիանների մեծ մասը լինում է բաց մոխրագույն՝ սպիտակին մոտ, հազվադեպ հանդիպում են աշխետ և սև։ Մոխրագույն մյուս ձիերի նման նրանք ունեն սև մաշկ և սպիտակ մազածածկույթ, մուգ աչքեր։ Նրանք մուգ են ծնվում և կյանքի 6-10 տարվա ընթացքում աստիճանաբար ավելի բաց երանգ են ստանում։ Նրանց հաճախ սխալմամբ շփոթում են սպիտակ ձիերի հետ, բայց սպիտակ ձիերը հենց սպիտակ են ծնվում և ունենում են բաց մաշկ[2][5]։
Մինչև 18-րդ դարը գույնը զգալիորեն ավելի բազմազան էր, բայց սպիտակությունը որոշվում էր գերիշխող գենով[2][5]։ Սպիտակն այն գույնն էր, որը գերադասում էր կայսերական ընտանիքը, ուստի ձիաբուծողները նախընտրում էին այն[6]։ Այնուամենայնիվ, Իսպանական ձիավարության դպրոցում մինչև հիմա պահպանվում է հին ավանդույթը՝ ունենալ գոնե մեկ մուգ քուռակ[7]։
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը].jpg)
.jpg)
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, Liste représentative du patrimoine culturel immatériel de l’humanité, Lista Representativa del Patrimonio Cultural Inmaterial de la Humanidad
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Lipizzan Origins». Հյուսիսային Ամերիկայի լիպիցյան ցեղի ասոցիացիա. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 17-ին.
- ↑ 3,0 3,1 Էդվարդս, Ձիու հանրագիտարան, էջ.111.
- ↑ Bongianni, Simon & Schuster’s Guide to Horses and Ponies, Entry 37.
- ↑ 5,0 5,1 «"Բրդի գույնի գենետիկայի ներածություն"». Անասնաբուժական. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
- ↑ «Lipizzaner». Breeds of Livestock. Oklahoma State University. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2008 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
- ↑ Swinney, Աշխարհի ձիերի ցեղեր, p.52.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Տ. Լիվանովա, Ամեն ինչ ձիերի մասին — М.: АСТ-ПРЕСС СКД, 2002. — 384 էջ.: ил. — (սերիա «1000 խորհուրդ»)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լիպիցիան ձի» հոդվածին։ |
| ||||||
