Իբրահիմ Շինասի
Իբրահիմ Շինասի թուրքերեն՝ İbrahim Şinasi | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | օգոստոսի 5, 1826 |
| Ծննդավայր | Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն |
| Վախճանվել է | սեպտեմբերի 13, 1871[1] (45 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, լրագրող, թարգմանիչ, գրող և դրամատուրգ |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Օսմանյան կայսրություն |
| Կուսակցություն | Նոր օսմաններ |
 Şinasi Վիքիպահեստում | |
Իբրահիմ Շինասի (թուրքերեն՝ İbrahim Şinasi, օգոստոսի 5, 1826, Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն - սեպտեմբերի 13, 1871[1], Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն), օսմանյան գրող, թարգմանիչ, հրապարակախոս և հասարակական գործիչ։ Համարվում է թուրքական դրամատուրգիայի և նոր թուրքական գրականության հիմնադիրը[2][3]։ Համարվում է Թանզիմաթի առաջին հեղինակներից մեկը։ 1948 թվականին մասնակցել է Ֆրանսիայում տեղի ունեցած հեղափոխությանը[4]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Էթնիկ առումով Շինասին Ռուտուլ է[5][6][7]։ Ծագումով Ռուսաստանի Շինազ գյուղից է[5]։
Ծնվել է 1826 թվականի օգոստոսի 5-ին օսմանյան բանակի սպայի ընտանիքում[8]։ Երեք տարեկանից մեծացել է առանց հոր։
Իբրահիմ Շինասին մեծացել է աղքատ ընտանիքում։ Մանկուց եղել է շատ ունակ երեխա։ Տղայի ունակությունը նկատել է ֆրանսիացի սպա կոմս Շատոնեֆը, ով արդյունքում ընդունել է իսլամ և հանդես եկել Մուստաֆա Ռեշիդ փաշա անունով։
Կադրային հոսքի արդյունքում Ռեշիդ փաշան և Շինասին ժամանել են Փարիզ, որտեղ զբաղեցրել է քաղաքատնտեսական և ֆինանսական գիտություններով, ուսումնասիրել ֆրանսերեն և ֆրանսիական գրականություն։ Արտասահմանում Շինասին ապրել է հինգ տարի։
Վերադառնալով Ստամբուլ սկսել է աշխատել ֆինանսական կոմիտեում, որտեղ աշխատել է մինչև 1858 թվականը։ Այդ ժամանակ Շինասիին հովանավորն էր հայտնի քաղաքական և պետական գործիչ Յուսուֆ Քեմալ փաշա։ Հետաքրքրված է եղել ժողովրդի շրջանում եվրոպականության տարածմամբ, ինչպես նաև թուրքերենի բարեփոխումներով։ Այդ բարեփոխումներին Շինասին հասել է մեծ ջանքերի գնով։ Նա նշում էր, որ գրականությունը նախատեսված է ոչ թե ընտրյալների, այլ ամբողջ հասարակության համար։
Բացի դրանից, Շինասին Քեմալ Նամըքի հետ միասին զբաղվել է այլ նախագծերով ևս, հատկապես Օսմանյան կայսրության կառավարման համակարգի արմատական փոփոխությունը։ Այն հայացքները Շինասիի մահվանից հետո մոռացվել էին և դրանց միասին հիշել են միայն Երիտթուրքերի ժամանականերում։ Այդպես էլ Շինասին համարվում է Թանզիմաթի ստեղծողներից մեկը։
Անդամակցել է Նոր օսմաններ հասարակական- քաղաքական շարժմանը։
1865 թվականին գաղթել է Փարիզ և վերադարձել Կոստանդնուպոլիս մահվանից ոչ շատ առաջ։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Encyclopædia Britannica
- ↑ турецкий поэт Шинаси
- ↑ «Культура Турции»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-04-16-ին։ Վերցված է 2016-11-02
- ↑ «КРЫМСКАЯ ВОЙНА 1853—1856 ГГ. И ПАРИЖСКИЙ МИР. ВТОРОЙ ПЕРИОД ТАНЗИМАТА»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2009-12-23-ին։ Վերցված է 2016-11-02
- ↑ 5,0 5,1 «Дагестанская Правда - Рутулы»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-02-22-ին։ Վերցված է 2016-11-03
- ↑ «Республиканская газета "МЫХАБИШДЫ" - Значимые события в истории Рутульского района»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-12-08-ին։ Վերցված է 2016-11-03
- ↑ Рутульцы
- ↑ «İbrahim ŞInasi: Information from»։ Answers.com։ Արխիվացված օրիգինալից 2012-05-12-ին։ Վերցված է 2010-06-18
| ||||||||||||||||
- Օգոստոսի 5 ծնունդներ
- 1826 ծնունդներ
- Ստամբուլ քաղաքում ծնվածներ
- Սեպտեմբերի 13 մահեր
- 1871 մահեր
- Ստամբուլ քաղաքում մահացածներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Գրողներ այբբենական կարգով
- Թուրք գրողներ
- 19-րդ դարի Օսմանյան կայսրության գրողներ
- Ստամբուլում ծնված անձինք
- Անձինք Կոստանդնուպոլսից
- Թուրք լրագրողներ
- 19-րդ դարի Օսմանյան կայսրության անձինք
- Թուրք բանաստեղծներ
- Օսմանյան կայսրության պետական ծառայողներ
- Օսմանյան կայսրության գրողներ