Էսթեր Շիմերովա-Մարտինչեկովա
| Էսթեր Շիմերովա-Մարտինչեկովա սլովակ.՝ Ester Šimerová-Martinčeková | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնվել է | հունվարի 23, 1909[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Բրատիսլավա, Ավստրո-Հունգարիա |
| Մահացել է | օգոստոսի 7, 2005[4] (96 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Լիպտովսկի Միկուլաշ, Ժիլինայի շրջան, Սլովակիա |
| Քաղաքացիություն |  Սլովակիա[5] |
| Մասնագիտություն | նկարչուհի և բեմանկարիչ |
| Ամուսին | Martin Martinček?[6] և František Šimer? |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
Ստորագրություն | |
 Ester Šimerová-Martinčeková Վիքիպահեստում | |
Էսթեր Շիմերովա-Մարտինչեկովա (հունվարի 23, 1909[1][2][3][…], Բրատիսլավա, Ավստրո-Հունգարիա - օգոստոսի 7, 2005[4], Լիպտովսկի Միկուլաշ, Ժիլինայի շրջան, Սլովակիա), սլովակ նկարչուհի, բեմանկարիչ և լրագրող։ Նրան հաճախ անվանել են Սլովակիայի գեղանկարչության առաջին տիկին[8][9]։
Կյանք և գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Էսթեր Ֆրիդրիկովան ծնվել է 1909 թվականին Բրատիսլավայում։ Առաջին ամուսնությունից հետո նրա լրիվ անունն էր Էսթեր Ֆրիդրիկովա-Շիմերովա, իսկ երկրորդ ամուսնությունից հետո՝ Էսթեր Շիմերովա-Մարտինչեկովա։
Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին հաճախել է ավետարանական դպրոց, ապա գիմնազիա։ Հաճախել է Գուստավ Մալիի նկարչական մասնավոր դպրոցը։ Դպրոցն ավարտելուց հետո մեկնել է Փարիզ, որտեղ նկարչություն է սովորել երկու ակադեմիայում՝ ֆրանսիացի նկարիչ Ռոդոլֆ Ժյուլիանի ակադեմիայում և ուկրաինացի նկարչուհի Ալեքսանդրա Էքստերի մասնավոր դպրոցում[8]։
Արդեն Փարիզում ուսման ընթացքում նա ստեղծել է մի քանի կարևոր գործեր, որոնք այսօր հիմնականում գտնվում են Սլովակիայի ազգային պատկերասրահի հավաքածուում («Մոխրագույն նատյուրմորտ», «Շախմատային կոմպոզիցիա», «Դիեպպի նավահանգիստ», «Նատյուրմորտ», «Քառյակ», «Խաղող» և այլն)[9]։
1931 թվականին նա ցուցադրել է իր աշխատանքները Պրահայում։ Այնտեղ նա դարձավ Ումելեցկի Բեսեդայի արվեստի բաժնի անդամ։
1932 թվականին նա ամուսնացել է պրոֆեսոր Ֆրանտիշեկ Շիմերի հետ և ապրել նրա հետ Բրատիսլավայում։ Չեխոսլովակիայի Առաջին Հանրապետության փլուզումից հետո նա ամուսնու հետ գնացել է Բոհեմիայի և Մորավիայի պրոտեկտորատ և հաստատվել Պիլսենում։
Ռայնհարդ Հեյդրիխի վրա հարձակման ժամանակ նրա ամուսինը՝ որպես հիվանդանոցի գլխավոր բժիշկ, թաքցրել է չեխոսլովակցի դեսանտայիններին Անգլիայից։ Գեստապոն ձերբակալել է նրան, բանտարկել ու մահապատժի ենթարկել։
1947 թվականին Էսթերը նորից է ամուսնանում։ 1945 թվականին միասնական հանրապետության վերականգնումից հետո նա վերադարձել է Սլովակիա, ընտրվել Սլովակիայի նկարիչների դաշինքի նախագահ և ակտիվորեն մասնակցել մշակութային կյանքին։ Ամուսնացել է իրավաբան Մարտին Մարտիչեկի հետ, որն այն ժամանակ Սլովակիայի Ազգային խորհրդի գրասենյակի նախագահն էր, իսկ ավելի ուշ՝ հայտնի սլովակ լուսանկարիչ[10]։
1952 թվականին նա ամուսնու հետ ստիպված էր տեղափոխվել Բրատիսլավայից Լիպտովսկի Միկուլասի մերձակայքում գտնվող գյուղ։ 1954 թվականից ապրել են Լիպտովսկի Միկուլասում մինչև իրենց կյանքի վերջը[9]։
1966 թվականին նրան շնորհվել է վաստակավոր արտիստի կոչում։ Նրա գործերը ցուցադրվել են բազմաթիվ պատկերասրահներում Լեհաստանում և արտերկրում, ստացել մրցանակներ և պարգևներ։
Էսթեր Շիմերովա-Մարտինչեկովան ստեղծել է համեմատաբար մեծ թվով կոլաժներ, մասնավորապես՝ այգիների և նատյուրմորտների մոտիվներով։ Բացի նկարչությունից, նա ձևավորել է Բրատիսլավայի «Նոր բեմ» (սլովակ.՝ Divadlo Nová scéna) թատրոնի թատերական զգեստները։
Էսթեր Շիմերովա-Մարտինչեկովան մահացել է Լիպտովսկի Միկուլաշում 2005 թվականին[11]։
Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1966, Վաստակավոր նկարչուհու կոչում
- 1984, Լիպտովսկի մրցանակ
- 1987, «Կակաչներ» կտավը վերատպվել է Չեխոսլովակիայի փոստի կողմից որպես նամականիշ
- 1991, Տոմաշ Գարրիգ Մասարիկի IV աստիճանի շքանշան, Պրահա
- 1992, Մարտին Բենկի մրցանակ
- 1998, Միլոշ Բազովսկու մրցանակ՝ Գեղարվեստի հիմնադրամի կողմից
- 2001, տատրա բանկի հիմնադրամի կողմից պարգևատրվել է՝ վաստակի համար
- 2001, Արվեստի և գրականության շքանշան՝ կոմանդորի բարձրագույն կոչումով
- 2002, Լյուդովիտ Շտուրի I աստիճանի շքանշան[12]
- 2016, «Շախմատային կոմպոզիցիան» վերատպվել է Սլովակիայի փոստի կողմից՝ որպե նամականիշ[13]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Peterajová, L̕udmila (2014). Ester M.-Šimerová (սլովակերեն). Bratislava: Slovart. ISBN 978-80-556-0329-2. OCLC 873559547.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էսթեր Շիմերովա-Մարտինչեկովա» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
- Почтовая марка: Искусство: Эстер Шимерова-Мартинчекова — Шахматная композиция Արխիվացված 2021-04-23 Wayback Machine postoveznamky.sk (սլովակ.)
- Эстер Шимерова-Мартинчекова Արխիվացված 2021-04-23 Wayback Machine (սլովակ.)
- Orders and Decorations
- Tomas Garrigue Masaryk Order on the site of the Prague Castle
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ 2,0 2,1 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ 3,0 3,1 Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online, AKL Online (գերմ.) / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter, 2009. — ISSN 2750-6088 — doi:10.1515/AKL
- ↑ 4,0 4,1 4,2 http://en.isabart.org/person/1372
- ↑ Secondary Archive — 2021.
- ↑ Encyklopedie dějin města Plzeň (չեխերեն)
- ↑ https://archiv.prezident.sk/schuster/indexf61d.html?375
- ↑ 8,0 8,1 Эстер Шимерова-Мартинчекова secondaryarchive.org (անգլ.)
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Эстер Шимерова-Мартинчекова Արխիվացված 2021-04-23 Wayback Machine artcapital.sk (սլովակ.)
- ↑ Памятный штамп: Инаугурация почтовой марки Искусство: Эстер Шимерова-Мартинчекова — «Шахматная композиция» Արխիվացված 2021-04-23 Wayback Machine postoveznamky.sk (սլովակ.)
- ↑ Urbanová, Miroslava. «Ester Šimerová-Martinčeková». Secondary Archive. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 30-ին.
- ↑ Jablonská, Beata. «Excelentná Ester Šimerová-Martinčeková». www.sme.sk (սլովակերեն). Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 18-ին.
- ↑ «Ester Šimerová-Martinčeková: Sebavedomá dáma s paletou». Pravda.sk (սլովակերեն). 2018 թ․ օգոստոսի 13. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 18-ին.