էդմ Մարիոտ (ֆր.՝ Edme Mariotte, 1620[1][4][5][…], Դիժոն - մայիսի 12, 1684(1684-05-12)[1][2][3], Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն[6]), ֆրանսիացի ֆիզիկոս, Փարիզի գիտությունների ակադեմիայի անդամ հիմնադրման օրից (1666)։ Եղել է Դիժոնի շրջակայքում գանվող վանքի քահանա։ Աշխատանքները վերաբերում են գազերի և հեղուկների մեխանիկային, ինչպես նաև օպտիկային։ 1676-ին արտածել է գազի ծավալի և ճնշման հակադարձ համեմատականության օրենքը։ Առաջինն է օգտագործել այդ օրենքը բաբոմետրի ցուցմունքով տեղանքի բարձրությունը որոշելու համար։ 1668-ին հայտնաբերել է աչքի կույր բիծը։ Նկարագրել է շատրվանների գործողությունը, հեղուկների հոսքըխողովակներով։ Հետազոտել է նաև մարմինների հարվածի երևույթը, Արեգակի և Լուսնի շուրջը երեկացող գունավոր օղակները։
Ծնվել է 1620 թվականին՝ Դիժոնում։
Ապրում էր Դիժոնի մոտակայքում։ Մարիոտը Փարիզում հիմնադրված գիտությունների ակադեմիայի հիմնադիրերից և առաջին անդամներից էր։ Մահացել է Փարիզում 1684թ.:
Մարիոտի կարևորագույն աշխատանքները հավաքված են նրա «Essais de physique»-ում (4 թողարկում, 1676-1681), նրանցից ամենահայտնին երկրորդ թողարկումն է. «De la nature de l’air» (1679), որը պարունակում էր գազի առանձգականության և ծավալի միջև հայտնի կախվածության շարադրանքը, նույն օրենքը 17 տարի առաջ հայտնաբերվել էր Բոյլի կողմից և սովորաբար այն անվանում են «Բոյլ-Մարիոտի օրենք»։
Այլ «Essais»-ները վերաբերում են հեղուկների շարժման և բնույթին վերաբերող հարցերին, մարմինների անկմանը և այլն, չորրորդը իրենից գույների և ներկերի մասին հետաքրքիր մենագրություն էր ներկայացնում` հարցի ֆիզիկական և ֆիզիոլոգիական կողմով, Մարիոտի բազմաթիվ հետաքրքիր դիտումների մեջ արժե մատնանշել նրա կողմից աչքում կույր բծի հայտնաբերումը։
«Recueil des ouvrages de MM. de l’ Académie des Science» հավաքածուն և «Histoire et Mémoires de l’Académie»-ի առաջին հատորը պարունակում են Մարիոտի հեղինակած բազմաթիվ հոդվածներ հիդրոդինամիկայի վերաբերյալ, ելնելով Գալիլեյի և Տորիչելլիի եզրահանգումներից, Մարիոտը գալիս է մեծ թվով կարևոր եզրահանգումների հեղուկների հոսքի, խողովակների, խողովակների միջի ճնշման, հեղուկ մարմինների հավասարակշռության և այլնի վերաբերյալ։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 322)։
Ֆրանսիա
Edme Mariotte Վիքիպահեստում
