Եսթեր (թագուհի)

Եսթեր
Ծնվել է՝	մոտ մ.թ.ա. 6-րդ դար
Ծննդավայր	Աքեմենյան պետություն, Medo-persia, Հին Մերձավոր Արևելք
Մահացել է՝	մոտ մ.թ.ա. 5-րդ դար
Վախճանի վայր	Աքեմենյան պետություն, Medo-persia, Հին Մերձավոր Արևելք
Տոհմ	Tribe of Benjamin?
	քաղաքական գործիչ

Եսթերի^{[Ն 1]} մասին գրված է Եսթեր գրքում, որպես պարսիկ արքա Արտաշեսի (Xerxes I) հրեական թագուհի։ Ըստ պատմվածքի Արտաշեսը փնտրում էր նոր թագուհի իր նախկին Վաշթի թագուհուց հետո, և գերվելով Եսթերի գեղեցկությամբ ընտրում է իրեն^[1]։

Աստվածաշնչյան պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաշես թագավորը հարբում է փառատոնում և պատվիրում է իր թագուհուն` Վաշթիին, ներկայանա նրա և իր հյուրերի համար, որպեսզի ցուցադրի իր գեղեցկությունը։ Երբ նա հրաժարվում է գալ, նա թողնում է նրան և փնտրում է նոր թագուհի շատ ավելի գեղեցիկ։ Ամենագեղեցիկ կին է ընտրում Եսթեր անունով կնոջը։ Եսթերը որբ էր՝ նրան խնամում էր իր ազգական՝ Մուրթքեը և իր խնամակալը։

Հետագայում Մուրթքեիը հրաժարվում է խոնարհվել Համանի առջև, որը Արտաշեսի գլխավոր խորհրդականն էր։ Դրանից հետո Համանը թույլտվություն է խնդրում Պարսկաստանի բոլոր հրեաներին սպանելու համար^[2]։ Մուրթքեը հորդորում է Եսթերին գնալ թագավորի մոտ, սակայն Եսթերը չէր ցանկանում ասելով, որ նա իրեն չի հրավիրել։ Ի վերջո գնում է թագավորի մոտ և թագավորը ողջունում է նրան ասելով, որ նա կտա նրան ինչ ցանկանա։ Ճաշկերույթի ժամանակ թագավորը կրկին հարցնում է կա որևէ բան, որ Եսթերը ցանկանում է և այդ ժամանակ պատասխանում է, ցանկանալով իր և բոլոր հրեաների կյանքը։ Թագավորը հարցնում է, թե ով է իրենց սպառնում և պատասխանում է, որ այդ մարդը Համանն է։ Այդ ժամանակ Համանը իրեն նետում է Եսթերի որտքերին, սակայն թագավորը հասկանում է թե հարձակվում է իր վրա և մահապատժի է ենթարկում, իսկ Համանի ամբողջ ունեցվածքը հանձնում է Եսթերին։

Եսթերը թագավորին պատմում է Մուրթքերի դերը իր կյանքում և թագավորը նրան իր գլխավոր խորհրդական է նշանակում^[3]։

Պարսկական մշակույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հաշվի առնելով պարսից և հրեական պատմություններ միջև պատմական մեծ կապը, ժամանակակից պարսկական հրեաները կոչվում են «Եսթերի երեխաներ»։ Եսթերի և Մուրթքեի թանգարանը, գտնվում է Իրան Համադանում^[4], չնայած Իսրայելի հյուսիսում գտնվող Կաֆար Բարամի գյուղը ևս պնդում է, որ այնտեղ է թագուհու թանգարանը^[5]։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Beal, Timothy K. (1997 թ․ դեկտեմբերի 11). The Book of Hiding: Gender, Ethnicity, Annihilation, and Esther (1st ed.). London ; New York: Routledge. ISBN 9780415167802.. Postmodern theoretical apparatus, e.g., Jacques Derrida, Emmanuel Levinas
Fox, Michael V. (2010 թ․ ապրիլի 1). Character and Ideology in the Book of Esther: Second Edition with a New Postscript on A Decade of Esther Scholarship (2nd ed.). Eugene, OR: Wipf & Stock. ISBN 9781608994953.
Sasson, Jack M. (1990). «Esther». In Alter, Robert; Kermode, Frank (eds.). The Literary Guide to the Bible. Harvard University Press. էջեր 335–341. ISBN 9780674875319.
Kahr, Madlyn Millner (1968). The Book of Esther in Seventeenth-century Dutch Art. New York University.
Webberley, Helen (2008 թ․ փետրվար). «Rembrandt and The Purim Story». The Jewish Magazine.
White, Sidnie Ann (1989 թ․ հունվարի 1). «Esther: A Feminine Model for Jewish Diaspora». In Day, Peggy Lynne (ed.). Gender and Difference in Ancient Israel. Fortress Press. ISBN 9781451415766.
Grossman, Jonathan (2011). Esther: The Outer Narrative and the Hidden Reading. Eisenbrauns. ISBN 9781575062211.
Лопухин А. П. (1890–1907). «Есфирь». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Есфирь՝ հոդվածը Հրեական էլեկտրոնային հանրագիտարանում
↑ Barton, John; John Muddiman (2001 թ․ սեպտեմբերի 6). «Esther». The Oxford Bible Commentary. Oxford University Press. ISBN 9780198755005.
↑ Hirsch, Emil G.; Prince, John Dyneley; Schechter, Solomon (1936). «Esther». Jewish Encyclopedia. New York: Funk & Wagnalls Co.
↑ Vahidmanesh, Parvaneh (2010 թ․ մայիսի 5). «Sad Fate of Iran's Jews». Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 29-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 6-ին.
↑ Schaalje, Jacqueline (2001 թ․ հունիս). «Ancient synagogues in Bar'am and Capernaum». Jewish Magazine.