Դունտինհու
| Կոորդինատներ | ||
| Տեղագրություն | Արևելյան Ասիա | |
| Երկիր |  Չինաստան
| |
| Ավազանի մակերեսը | 2820 — 20000 կմ² | |
 Վիքիպահեստում
| ||
Դունտինհու ( չինարեն հեշտ. 洞庭湖 , պինին: Dòngtíng Hú), խոշոր ոչ այնքան խորը լիճ չինական Հունան նահանգի հյուսիսարևելյան հատվածում։ Գտնվում է Յանցզի գետի ծոցի ավազանում, հետևաբար գետի մակերեսը կախված է տարվա եղանակից։
Դունտին լիճը չինական մշակույթում հայտնի է որպես վիշապների նավակների փառատոնի ծագման վայր։ Լճում բնակվում է անփետուր ծովախոզը, որի պոպուլյացիան Չինաստանում վտանգի տակ է գտնվում։
Անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հուբեյ և Հունան նահանգների անվանումները կապված են այս լճի հետ․ «հուբեյ» չինարեն նշանակում է «լճի հյուսիս», իսկ «հունան»՝ «լճի հարավ»։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ներկայումս Դունտինը Պոյանհուից հետո Չինաստանում մեծությամբ երկրորդ քաղցրահամ լիճն է։ Հուլիսից սեպտեմբեր ընկած ժամանակահատվածում Յանցզին լցվում է՝ շատ մեծացնելով լճի մակերեսը (սովորական 2820 կմ² չափսից այն կարող է հասնել մինչև 20 հազար կմ²)։ Լիճը սնվում է ևս չորս գետերի ջրից՝ Սյանցզյան, Ցզի, Յուան և Լիշուի։
Մշակույթ և առասպելաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դունտին լճի շրջանը հաճախ հիշատակվում է Չինաստանի պատմության և գրականության մեջ։ Ասվում է, որ վիշապ-նավակների մրցավազքը ծնվել է հենց լճի արևելյան ափին՝ որպես տոն՝ ի հիշատակ բանաստեղծ Ցյույ Յուանի (մ․թ․ա 340-278), որը ինքնասպան է եղել լճի վտակներից մեկում։
Լճի կենտրոնում տեղակայված Ցզյունշան (չինարեն՝ 君山) գետը նախկինում ծառայել է որպես մեկուսության դաոսականության վայր, ինչպես նաև այն հայտնի է դեղին թեյի իր տեսակով։
Սյաո և Սյան գետերի լեռնային լանդշաֆտը հաճախ հիշատակվում է չինական պոեզիայում։ Սուն կայսրության ժամանակ ընդունված էր շրջանի բնապատկերները ներկայացնել 8 տեսարաններով, որոնք հաճախ կոչվում էին Սյաո և Սյան գետերի ութ բնատեսարան (չինարեն՝ 瀟湘八景)[1]։ Այս ավանդույթը տարածվել է նաև Ճապոնիայում, որտեղ այլ հայտնի վայրեր սկսեցին պատկերվել Սյաո և Սյան գետերի հետ։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լճի շրջակայքում կեղակայված արդյունաբերական ձեռնարկությունների կողմից ցեխի և թափոնների շարունակական անվերահսկելի լցման պատճառով (թղթի արտադրության 101 գործարան[2]) լրջորեն խաթարվել է լճի էկոհամակարգը, լրջորեն վատթարացել է լճի որակը։ Նվազել է ջրլող թռչունների և լճի ձկների թվաքանակը։
2007 թվականին մտահոգություններ են ի հայտ եկել, որ լճում բնակվող անփետուր ծովախոզերը կարող են կիսել գետային դելֆինի վերացած տեսակի ճակատագիրը։ Չինաստանում ընդհանուր ապրում է ծովախոզերի տեսակի մոտավորապես 1400 առանձնյակ, որից 700-900-ը բնակվում է Յանցզի գետում, իսկ մնացած 500-ը՝ Պոյանհու և Դունտին լճերում։
Առանձնյակների թվաքականը 2007 թվականին 1997 թվականի համեմատած կրճատվել է 2 անգամ և շարունակում է կրճատվել տարեկան 7,3 % արագությամբ։
Ծովախոզերի համար անբարենպաստ գործոններ են լճում ինտենսիվ նավարկությունն ու ավազի արդյունահանումը[3]։
2007 թվականին Յանցզի գետում ջրհեղեղից հետո շուրջ 2 մլրդ մուկ ստիպած լքել են կղզին։ Արդյունքում նրանք մեծ վնաս են հասցրել աճեցվող մշակաբույսերին[4]։
2005 թվականին մեկնարկեց լճի կենսոլորտի վերականգման նորվեգաչինական ծրագիրը։ Չինաստանի կառավարությունը պնդում է, որ Դունտին լճի էկոլոգիան կվերականգնվի 5-10 տարվա ընթացքում[5]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Японская школа художников дикой природы». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 28-ին.
- ↑ «Экологический кризис озера Дунтин». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 28-ին.
- ↑ Спасение беспёрых морских свиней (անգլ.)
- ↑ «www.physorg.com — 2 Billion Chinese Mice Overrun Lake Area». Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հուլիսի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 28-ին.
- ↑ «Lake back to health in 5 to 10 years»(չաշխատող հղում) (на сайте Министерство водных ресурсов Китая) (անգլ.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դունտինհու» հոդվածին։ |
| ||||||||||
