Դյումորտյերիտ
Դյումորտյերիտ | |
---|---|
Ընդհանուր | |
Կատեգորիա | միներալների տեսակ |
Բանաձև (կրկնվող միավորը) | AlAl₆BSi₃O₁₈[1] |
Նիկել-Շտրունցի դասակարգում | 9.AJ.10[2] |
Շերտի գույն | սպիտակ |
Բյուրեղային համակարգ | շեղանկյուն բյուրեղային համակարգ |
Ենթակատեգորիա | dumortierite mineral group?[3][4] |
Դյումորտյերիտ, կապույտ գունաքար է, որը բնության մեջ հանդիպում է հազվադեպ և շատ քիչ քանակով։ Անունը ստացել է ֆրանսիացի Է․ Դյումոտյեի (19-րդ դար) պատվին։ Դյումորտյերիտ հայտնաբերվել է մի շարք երկրներում՝ ԱՄՆ-ում , Բրազիլիայում, Ֆրանսիայում, Հնդկաստանում, ինչպես նաև Ռուսաստանում, (Ուրալում, Կիշտիմի շրջան), Ուզբեկստանում (Տաշքենդի մոտ) և Տաջիկստանում (Պամիրում)։ Դյումորտյերիտի տարատեսակներից յուրահատուկ է բրազիլականը, որը թափանցիկ է և, ի տարբերություն անթափանց` սովորականի, ավելի կարծր է։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միներալը կարող է հանդես գալ ձվաձև գոյացությունների տեսքով, գույնը կապույտ է, երբեմն` մանուշակագույն։ Մանրադիտակով երևում է, որ գունաքարի գնդիկներն ունեն ճաճանչաճառագայթային կազմություն։ Այս քարի հետ հանդիպում են նաև անդալուիզաքար սիլիմանիտ, ֆոսֆորաքար և այլն։ Կապտաերկնագույն գնդերն ապարին զարդարուն տեսք են տալիս։
Դյումորտյերիտը Հայաստանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանում Դյումորտյերիտը հանդիպում է Լալվարի արևելյան լեռնաճյուղերում, կարծր ապառաժային ապարներում, որոնք ունեն ձգված, շեշտակի իջնող, վեց մետր հզորությամբ քարե պատի տեսք։ Կան տվյալներ, որ Դյումորտյերիտ հանդիպում է նաև Երևանի մերձակայքում՝ համեմատաբար երիտասարդ նստվածքային ապարներում։
Կիրառություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կապտաերկնագույն գնդերից կարելի է պատրաստել սկահակներ, զարդատուփեր, ինչպես նաև մատանիներ, կրծքազարդերի ագույցներ և այլն։ Հմուտ ձեռքերում այն շահեկան նյութ է, և նրա մշակման ժամանակ հնարավոր են անսպասելի լուծումներ[5]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 rruff — International Mineralogical Association, University of Arizona.
- ↑ mineralienatlas
- ↑ Back M. E., Mandarino J. A., Fleischer M. Fleischer’s Glossary of Mineral Species 2014 — 11 — Tucson: The Mineralogical Record, 2014.
- ↑ Ma C., Rossman G. R. The dumortierite supergroup. I. A new nomenclature for the dumortierite and holtite groups // Mineralogical Magazine — Cambridge University Press, 2013. — Vol. 77, Iss. 06. — P. 2825—2839. — ISSN 0026-461X; 1471-8022 — doi:10.1180/MINMAG.2013.077.6.09
- ↑ Վալերի Սեյրանյան, Հայաստանի գունաքարերը, Երևան, 2007
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դյումորտյերիտ» հոդվածին։ |
|