Գայլի որջ

Գայլի որջ
Տեսակ	Գլխավոր շտաբ (զինվորական) և կառույց
Երկիր	Լեհաստան և  Նացիստական Գերմանիա
Տեղագրություն	Քենտշին
Մասն է	Հիտլերի գլխավոր շտաբ
Հիմնադրվել է	1941
Պատվիրող	Հոխթիեֆ
Կայք	wolfsschanze.pl/en/location-and-construction/

Գայլի որջ (գերմ.՝ Wolfsschanze), ֆյուրերի գլխավոր շտաբը և գերմանական զինված ուժերի բարձրագույն հրամանատարության հրամանատարական համալիրը Գյորլից անտառում՝ Արևելյան Պրուսիայի Ռաստենբուրգ քաղաքի մոտ (այժմ՝ Քենտշին քաղաք, Լեհաստան, Վարմիա-Մասուրյա)։

Պատմություն

«Wolfschanze» համալիրը օգտագործվել է 1941 թվականի հունիսի 21-ից մինչև 1944 թվականի նոյեմբերի 20-ը։ Այդ ընթացքում գերմանացի ֆյուրեր Ադոլֆ Հիտլերն այնտեղ անցկացրել է ավելի քան 800 օր։ Հենց այնտեղից էլ նա ղեկավարել է ԽՍՀՄ ներխուժելու Երրորդ Ռայխի ծրագիր և Արևելյան ճակատի մարտերը։

1944 թվականի հուլիսի 20-ին այնտեղ անհաջող մահափորձ է կատարվել Հիտլերի դեմ։

Ըստ բրիտանացի գրող Էնթոնի Բիվորի՝ «Բեռլինի անկումը» գրքի, Հիտլերը 1944 թվականի նոյեմբերի 10-ին լքել է «Wolfschanze» շտաբը և մեկնել Բեռլին, որտեղ նա կոկորդի վիրահատության է ենթարկվել։ Դեկտեմբերի 10-ին Հիտլերը տեղափոխվել է մեկ այլ գաղտնի շտաբ, որը գտնվում էր Զիգենբերգի մոտ գտնվող անտառապատ տարածքում, Մայնի Ֆրանկֆուրտից մոտ քառասուն կիլոմետր հեռավորության վրա։ Դրա ծածկագիրն էր «Adlerhorst» (Արծվի բույն)։

«Wolfschanze» լքվել է գերմանական զորքերի կողմից այն բանից հետո, երբ 1945 թվականի հունվարի 25-ին բունկերը պայթեցվլ է՝ կապված Կարմիր բանակի առաջխաղացման հետ դեպի Անգերբուրգ (ներկայիս Վենգոժևո)։

Համալիրի շուրջ գերմանական ականապատ դաշտերի մաքրումն իրականացվել է լեհական բանակի կողմից երկու փուլով՝ 1945-1956 թվականներին։

Այսօր «Wolfschanze»-ը թանգարան է, որը գործում է ամբողջ տարվա ընթացքում։ Համալիրի տարածքում տեղադրված է հուլիսի 20-ի դավադրության մասնակիցների հուշարձանը։

Տեղագրություն

Լուսանկարում երևում են պայթյունի հետևանքները, որը, պարզվել է, երկու մետր հաստությամբ երկաթբետոնե տանիք է։

Հիտլերի բունկերը պայթեցնելու համար հսկայական քանակությամբ պայթուցիկ է պահանջվել։

«Wolfschanze»-ի գլխավոր շտաբը ավելի քան ութսուն բունկերներից և ամրացված շենքերից բաղկացած համալիր էր խիտ անտառի մեջտեղում, որը գտնվում էր 250 հեկտար պահպանվող տարածքում և շրջապատված էր փշալարերի մի քանի օղակներով, ականապատ դաշտերով, դիտակետերով, աշտարակներով, գնդացիրներով և ուներ հակաօդային պաշտպանության դիրքեր։ Համալիրի կարիքները ապահովվել են մոտակա փոքր օդանավակայանի Վիլամովոյի և երկաթուղային կայարանի միջոցով։ Նա Բեռլինին միացված էր ուղիղ հեռախոսային մալուխով։

Գլխավոր գրասենյակի կառուցումը, որն իրականացվել է Todt կազմակերպության կողմից, սկսվել է 1940 թվականին և իրականում շարունակվել է մինչև 1944 թվականը։ Նրա գտնվելու վայրը (Մասուրյան լճերի և ճահիճների մեջ) ի սկզբանե ընտրվել է՝ հաշվի առնելով խորհրդային սահմանին հարաբերական մոտ լինելը, մեծ բնակավայրերից հեռու լինելը և դժվար հասանելիությունը։

Անվտանգություն

Օդից հայտնաբերումից խուսափելու համար օգտագործվել են կեղծ ծառեր և քողարկող ցանց։ Խորհրդային հրամանատարությունը «Գայլի որջ»-ի գտնվելու վայրի և չափերի մասին իմացել է միայն 1945 թվականի սկզբին Բեռլինի հարձակողական գործողության ժամանակ։

Այլ օբյեկտներ

Նույն տարածքում եղել են նացիստական Գերմանիայի բարձրագույն ղեկավարության այլ հրամանատարական կետեր և շտաբներ.

• Ռայխի կանցլերի ղեկավարի, SS-Obergruppenführer Հանս Լամերսի շտաբը (ծածկագիր՝ «Վենդուլա»)
• Ցամաքային զորքերի բարձրագույն հրամանատարության շտաբ (ծածկագիր՝ «Աննա»),
• Հայնրիխ Հիմլերի շտաբը (ծածկագիր՝ «Hochwald»),
• Նացիստական Գերմանիայի արտաքին գործերի նախարար Յոահիմ ֆոն Ռիբենտրոպի շտաբ,
• Օդային ուժերի հրամանատարության շտաբ (ծածկագիր «Ռոբինսոն»),
• Հերման Գյորինգի շտաբ (ծածկագիր «Breitenheide»),

Արտաքին հղումներ

• Волчье логово
• Подробная исследовательская статья о Волчьем логове (планы, фото, легенды)
• На бункер «Вольфсшанце» не падали бомбы!
• Подробно для туристов с фотографиями
• Волчье логово — история и фотографии (русский)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գայլի որջ» հոդվածին։