Բոգոտա

Քաղաք
Բոգոտա
իսպ.՝ Bogotá
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	Կոլումբիա
Քաղաքապետ	Սամուել Մորենո Ռոխաս
Հիմնադրված է	1538 օգոստոսի 6 թ.
Մակերես	1775,98 կմ²
ԲԾՄ	2640 մ
Կլիմայի տեսակ	ծովային
Պաշտոնական լեզու	Իսպաներեն
Բնակչություն	7 307 335 մարդ (2009)
Խտություն	11071 մարդ/կմ²
Ագլոմերացիա	8 566 926
Ժամային գոտի	UTC-5
Հեռախոսային կոդ	1
Փոստային ինդեքսներ	11
Ավտոմոբիլային կոդ	BOG
ISO 3166-2	CO-DC
Պաշտոնական կայք	bogota.gov.co
Բոգոտա Վիքիպահեստում

Բոգոտայի համայնապատկերը /քաղաքը Հարավային Ամերիկայում մեծությամբ երրորդն է՝ Սան Պաուլուից և Լիմայից հետո/

Քաղաքի գործարար կենտրոնը

Բոլիվարի հրապարակը Բոգոտայում

Museo del Oro-ն

Virgilio Barco հանրային գրադարանը

Nuestra Señora de Lourdes եկեղեցին

Բոգոտա (Սանտա ֆե դե Բոգոտա, իսպ.՝ Santafé de Bogotá), Կոլումբիայի մայրաքաղաքը, Կունդինամարկա դեպարտամենտի վարչական կենտրոն և երկրի խոշորագույն քաղաքը։ Տարածքը՝ 1775 կմ²։ Այն գտնվում է Արևելյան Կորդլիերների արևմտյան մասում, ծովի մակարդակից 2160 մ բարձրության վրա։

Հակիրճ տեղեկատվություն

Բոգոտան (Իսպաներեն արտասանություն՝ [boɣoˈta] ( )), պաշտոնապես՝ Bogotá, Distrito Capital, հապավված՝ Bogotá, D.C., նախկինում (1991-2000 թթ.) պաշտոնապես անվանվել է Santafé/Santa Fé de Bogotá վարչականորեն համարվում է մայրաքաղաքային օկրուգ, թեև հաճախ սխալմամբ համարում են Կունդինամարկա մարզի մի մասը: Երկրի քաղաքական, տնտեսական, վարչական, արդյունաբերական, մշակութային, մարզական կենտրոնն է:

Հիմնադրվել է որպես Գրենադայի Նոր Թագավորության մայրաքաղաք՝ իսպանացի կոնկիստադոր Գոնսալո Խիմենես դե Քեսադայի կողմից, տեղաբնիկ մուիսկա ցեղի դեմ ռազմական ծանր արշավանքից հետո՝ 1538 թվականի օգոստոսի 6-ին: Տեղացիների կողմից այդ նույն վայրում նախկինում կառուցված բնակավայրը կոչվել է Բակատա Bacatá, որը հնդկացիական չիբչա ցեղի լեզվով նշանակում է Անդերի տիրուհի: Իսկ եթե հաշվի առնենք, որ Անդեր բառը այմարա ցեղի լեզվով նշանակում է Շողշողացող լեռներ, Բոգոտայի լրիվ անվանումը տեղացիների բարբառով կնշնակի Շողշողացող լեռների տիրուհի: 1819 թվականի օգոստոսի 7-ին՝ Բոյակայի ճակատամարտից հետո, Բոգոտան դարձել է անկախություն նվաճած Գրան Կոլումբիայի մայրաքաղաքը: Իսպանական գաղութային կայսրությունից Նոր Գրենադա փոխարքայության անկախացումից ի վեր, երբ սկիզբ դրվեց ներկայիս Կոլումբիայի կազմավորմանը, Բոգոտան մնացել է այդ տարածաշրջանի մայրաքաղաքը:

Բոգոտայում են գտնվում Կոլումբիայի օրենսդիր, գործադիր և դատական իշխանությունների գլխավոր մարմինների՝ երկրի նախագահի, կառավարության, Կոլումբիայի Կոնգրեսի, Գերագույն դատարանի, Սահմանադրական դատարանի, Պետական խորհրդի շենքերը: Կոլումբիական մյուս քաղաքների շարքում Բոգոտան առանձնանում է իր ֆինանսատնտեսական հզորությամբ, ազգային ու միջազգային ընկերությունների համար գրավչությամբ, մարդկային որակյալ կապիտալով, գործարար ակտիվությամբ և դարձել է երկրի ֆինանսական ու առևտրական սիրտը:Այստեղ է Կոլումբիայի և Անդյան բնական տարածաշրջանի ֆինանսական գլխավոր շուկան: Բոգոտան դարձել է Կոլումբիայում և ընդհանրապես Լատինական Ամերիկայում օտարերկրյա ուղղակի ներդրումներ ապահովող նախագծերի նշանակետը: Այստեղ է ստեղծվում երկրում արտադրվող համախառն ներքին արդյունքի մոտավորապես մեկ քառորդ մասը (24.7%-ը):

Քաղաքի միջազգային օդանավակայանը, որ մուիսկա ցեղի ավանդազրույցներից մեկի հիման վրա անվանակոչվել է Էլդորադո (Ոսկե երկիր), ողջ Լատինական Ամերիկայում բեռնաշրջանառությամբ զբաղեցնում է առաջին, ուղևորաշրջանառությամբ՝ երրորդ տեղը: Բոգոտայում են գտնվում երկրի բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների, գիտահետազորական կենտրոնների մեծագույն մասը, բազմաթիվ մշակութային օջախներ՝ թատրոններ, գրադարաններ, թանգարաններ, որոնցից Museo del Oro-ն (Ոսկու թանգարանը) առանձնակի է և ունի մեծ կարևորություն: Բոգոտան 2014 թվականին աշխարհի քաղաքների ցուցիչում (Global Cities Index) դասվել է 52-րդ տեղում և GaWC-ի կողմից համարվել ու համարվում է "Alpha " տիպի գլոբալ քաղաք:

Բոգոտայում բնակվում է մոտ 7 միլիոն մարդ՝ երկրի ամբողջ բնակչության 1/6 մասը։

Տես նաև

• Կոլումբիայի քաղաքներ
• Կոլումբիայի վարչական բաժանում

Գրականություն

• Gonzalo Correal Urrego|Correal Urrego]] |first=Gonzalo | year=1990 |title=Evidencias culturales durante el Pleistocene y Holoceno de Colombia – Cultural evidences during the Pleistocene and Holocene of Colombia |journal=Revista de Arqueología Americana |volume=1 |pages=69–89 |url=http://peru.inka.free.fr/Runapacha/pleiscol.pdf |language=es |accessdate=2016-07-08}}
• List of Muisca research institutes|Argüello García]] |first=Pedro María |year=2015 |type=PhD |title=Subsistence economy and chiefdom emergence in the Muisca area. A study of the Valle de Tena (PhD) |url=http://d-scholarship.pitt.edu/24491/1/Arguello_P._Subsistence_economy.pdf |publisher=University of Pittsburgh |pages=1–193 |accessdate=2016-07-08}}
• List of Muisca research institutes|Francis]] |first=John Michael |year=1993 |title="Muchas hipas, no minas" The Muiscas, a merchant society: Spanish misconceptions and demographic change (M.A.) |type=M.A. |publisher=University of Alberta |pages=1–118 |accessdate=2016-07-08}}
• Jago Cooper|Cooper]] |first=Jago |last2=Langebaek |first2=Carl Henrik |year=2013 |title=The Lost Kingdoms of South America – Episode 3 – Lands of Gold |url=https://www.youtube.com/watch?v=_sovvzUAVoA |accessdate=2016-07-14}}
• Jorge Gamboa Mendoza|Gamboa Mendoza]] |first=Jorge |year=2016 |title=Los muiscas, grupos indígenas del Nuevo Reino de Granada. Una nueva propuesta sobre su organizacíon socio-política y su evolucíon en el siglo XVI – The Muisca, indigenous groups of the New Kingdom of Granada. A new proposal on their social-political organization and their evolution in the 16th century |url=https://www.youtube.com/watch?v=NAJ-EM5h4N0 |publisher=Museo del Oro |format=video |language=es |accessdate=2016-07-08}}
• List of Muisca research institutes|Boada Rivas]] |first=Ana María |year=2006 |title=Patrones de asentamiento regional y sistemas de agricultura intensiva en Cota y Suba, Sabana de Bogotá (Colombia) – Regional settlement patterns and intensive agricultural systems in Cota and Suba, Bogotá savanna (Colombia) |url=http://www.pitt.edu/~ccapubs/books/br079.html |isbn=9789589515389 |publisher=Banco de la República |pages=1–181 |language=es |accessdate=2016-07-08}}
• Sylvia M. Broadbent|Broadbent]] |first=Sylvia M |year=1968 |title=A prehistoric field system in Chibcha territory, Colombia |journal=Ñawpa Pacha: Journal of Andean Archaeology |issue=1 |volume=6 |pages=135–147 |doi=10.1179/naw.1968.6.1.007}}
• Manuel Arturo Izquierdo Peña|Izquierdo Peña]] |first=Manuel Arturo |year=2014 |title=Calendario Muisca – Muisca calendar |url=https://www.youtube.com/watch?v=ONyePpRcB-8 |format=video |language=es |accessdate=2016-07-08}}

List of Muisca research institutes|Daza]] |first=Blanca Ysabel |type=PhD |year=2013 |title=Historia del proceso de mestizaje alimentario entre Colombia y España – History of the integration process of foods between Colombia and Spain (PhD) |location=Barcelona, Spain | publisher=Universitat de Barcelona |pages=1–494 |language=es |accessdate=2016-07-08}}

• Javier Ocampo López|Ocampo López]] |first=Javier |year=2013 |title=Mitos y leyendas indígenas de Colombia – Indigenous myths and legends of Colombia |location=Bogotá, Colombia |publisher=Plaza & Janes Editores Colombia S.A. |isbn=978-958-14-1416-1 |pages=1–219 |language=es}}
• Javier Ocampo López|Ocampo López]] |first=Javier |year=2007 |title=Grandes culturas indígenas de América – Great indigenous cultures of the Americas |location=Bogotá, Colombia |publisher=Plaza & Janes Editores Colombia S.A. |isbn=978-958-14-0368-4 |pages=1–238 |language=es}}
• Ana María Groot|Groot]] |first=Ana María |year=2014 (2008) |title=Sal y poder en el altiplano de Bogotá, 1537–1640 |publisher=Universidad Nacional de Colombia |pages=1–174 |isbn=978-958-719-046-5 |language=es}}
• List of Muisca research institutes|Francis]] |first=John Michael |year=2002 |title=Población, enfermedad y cambio demográfico, 1537–1636. Demografía histórica de Tunja: Una mirada crítica |journal=Fronteras de la Historia |volume=7 |pages=13–76 |publisher=ICANH}}
• «Богота»։ Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ)։ Սանկտ Պետերբուրգ։ 1890–1907 
• Столицы стран мира, М., 1967

• Alcaldía Mayor de Bogotá (2001), Observatorio de dinámica urbana (volúmenes 1 y 2). Colección Dinámica Urbana, Departamento Administrativo de Planificación, Bogotá. ISBN 978-958-96917-7-9
• Álvarez, Carlos Gustavo (2002), Bogotá de memoria. EPM, Bogotá. ISBN 978-958-33-4213-4
• Arias, Jimmy (2000), Crónicas bogotanas. Alcaldía Mayor, Bogotá. ISBN 978-958-8109-19-0
• Badawi, Halim. "Apuntes para una Biblioteca Imaginaria: Valor patrimonial y situación legal de las bibliotecas de Bernardo Mendel y Nicolás Gómez Dávila". En: Revista de la Escuela Interamericana de Bibliotecología. Medellín: Universidad de Antioquia, 2007. ISSN 0120-0976
• Bohórquez de Briceño, Fabiola (1988), Bibliografía sobre historia de Bogotá. Cámara de Comercio de Bogotá, Bogotá. ISBN 978-0-589-11320-9
• Cortés, Ernesto (1982), El barrio de La Candelaria. Talleres Gráficos, Bogotá
• Corradine Angulo, Alberto (2002), Apuntes sobre Bogotá: historia y arquitectura. Academia Colombia de Historia, Bogotá. ISBN 978-958-8040-28-8
• De la Rosa, Moisés (1938), Calles de Santafé de Bogotá, homenaje en su IV centenario. Ediciones del Concejo, Bogotá.
• Escovar, Alberto, Mariño, Margarita, Peña, César, (2004), Atlas histórico de Bogotá 1538-1910. Editorial Planeta, Bogotá. ISBN 978-958-42-0829-3
• Escovar, Alberto (2002), Bogotá: centro histórico. Ediciones Gamma, Bogotá. ISBN 978-958-9308-95-0
• Fundación Misión Colombia (1998). Historia de Bogotá, Tomo I: Conquista y Colonia. Bogotá: Salvat-Villegas Editores. ISBN 978-958-9138-30-4
• Guzmán Celis, Gilberto (2001), Bogotá: del tranvía al TransMilenio. Editorial Solar, Bogotá. ISBN 978-958-8136-24-0
• Iriarte, Alfredo (1988), Breve historia de Bogotá. Editorial Oveja Negra, Bogotá. ISBN 9789580600787
• Ocampo López, Javier (1994), Historia básica de Colombia. Plaza & Janés Editores, Bogotá. ISBN 978-958-14-0015-7
• Pérgolis, Juan Carlos (1998), Bogotá fragmentada: cultura y espacio urbano a finales del siglo XX. Universidad Piloto de Colombia, Bogotá. ISBN 978-958-601-748-0
• Pulecio Mariño, Enrique (1989), Museos de Bogotá. Villegas Editores, Bogotá. ISBN 978-958-9138-51-9
• Rojas Orozco, Rodrigo (2000), Humedales en la Sabana de Bogotá: una mirada histórica durante los siglos XV a XIX. Alcaldía Mayor, Bogotá. ISBN 978-958-8109-18-3
• Rueda Vargas, Tomás (1946), La sabana de Bogotá. Editorial ABC, Bogotá
• Senado de la República de Colombia (1989), Municipios colombianos. Bogotá: Pama Editores Ltda. ISBN 978-958-9077-02-3
• Varios (1991), El Menú diario Colombiano. Círculo de Lectores, Bogotá. ISBN 978-958-08-0097-2
• Vergara, Carmen Helena (1997), Análisis económico de la educación en Bogotá Distrito Capital. Secretaría de Educación Distrital, Bogotá. ISBN 978-958-33-0673-0

Արտաքին հղումներ

• (Իսպաներեն) http://www.bogota.gov.co/ Բոգոտա պաշտոնական կայք
• Bogota Official Tourism guide