Հովհաննես Հովհաննիսյան (ոստիկանապետ)
Հովհաննես Շտայնհերի Հովհաննիսյան (հունվարի 20, 1948, Լենինական, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ - նոյեմբերի 12, 2006, Գյումրի, Հայաստան), հայ բանաստեղծ, երգահան, հեղինակային երգիչ, ինժեներ, իրավագետ, ոստիկանության փոխգնդապետ:
| Հովհաննես Հովհաննիսյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունվարի 20, 1948 |
| Ծննդավայր | Լենինական, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Մահացել է | նոյեմբերի 12, 2006 (58 տարեկանում) |
| Մահվան վայր | Գյումրի, Հայաստան |
| Ազգություն | հայ |
| Մայրենի լեզու | հայերեն |
Կենսագրություն
Հովհաննես Հովհաննիսյանը ծնվել է 1948 թվականի հունվարի 20-ին՝ Լենինականում (այժմ՝ Գյումրի), բանվորի ընտանիքում: Հայրը՝ Շտայնհեր (Ժորա) Միքայելի Հովհաննիսյանը, կյանքից հեռացել է վաղ հասակում (1927-1951), երբ դեռ Հովհաննեսը 3 տարեկան էր: Մայրը՝ Արեգնազան (Սեդա) Նազարեթի Հովհաննիսյանը (1931-2008), շուրջ 40 տարի աշխատել է Լենինականի մսի և պահածոների կոմբինատում որպես բանվոր:
Հ.Հովհաննիսյանի մանկությունն անցել է Լենինական քաղաքի «Մսի կոմբինատ» թաղամասում: 1965 թվականին ավարտել է Լենինականի №5 միջնակարգ դպրոցը: Նույն տարում ընդունվել է Երևանի Կ.Մարքսի անվան Պոլիտեխնիկական ինստիտուտի Լենինականի մասնաճյուղի մեխանիկական ֆակուլտետը: 1970 թվականին ավարտել է հիշյալ ուսումնական հաստատությունը` ստանալով ինժեներ-մեխանիկի որակավորում, այնուհետև, զորակոչվել է Խորհրդային բանակ: 1971 թվականին զորացրվել է և աշխատանքի ընդունվել Լենինականի սառնարանային կոմպրեսորների գործարանում որպես ինժեներ:
1972 թվականից ծառայության է անցել ԽՍՀՄ ՆԳՆ համակարգում նախ որպես Լենինականի վարչության քրեական հետախուզության բաժնում օպերլիազորի պաշտոնում, այնուհետև մինչև 1979 թվականն աշխատել է նույն վարչության ՍՈւՀԴՊ (ОБХСС) բաժնում որպես ավագ օպերլիազոր: 1979 թվականին նշանակվել է ՆԳՆ Լենինականի վարչության 3-րդ բաժանմունքի պետի տեղակալ: 1980 թվականին նշանակվել է ՆԳՆ Լենինականի վարչության 2-րդ բաժանմունքի պետի տեղակալ, այնուհետև 1981 թվականին նշանակվել է նույն վարչության 1-ին բաժանմունքի պետ: 1985 թվականին նշանակվել է ՆԳՆ Լենինականի վարչության քրեական հետախուզության բաժնի պետի պաշտոնում: 1992 թվականին նշանակվել է ՀՀ ՆԳՆ Շիրակի Ռեգիոնալ վարչության պետի տեղակալ՝ կարդրերի գծով: Նույն տարում նշանակվել է ՀՀ ՆԳՆ Շիրակի Ռեգիոնալ վարչության Ախուրյանի բաժնի պետ: 1995 թվականին, համաձայն դիմումի, ազատվել է ներքին գործերի համակարգից՝ անցնելով թոշակի: Ուներ ոստիկանության փոխգնդապետի կոչում:
1988 թ. դեկտեմբերի 7-ի ավերիչ երկրաշարժին Հ.Հովհաննիսյանը կորցրեց կնոջը և ավագ որդուն: «Ավերվերց և երբեմնի շենշող քաղաքը, - գրում է գրականագետ, արվեստագետ, ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Գևորգ Աբաջյանը, - հեղինակի ծննդյան, երիտասարդության ու առնական հասակի օրրանը: Վարար գետի նման հորդեց մարդկային վիշտն ու ցավը՝ իր հորձանուտի մեջ առնելով և հեղինակին որպես գործող անձ և ականատեսն այդ սահմռկեցնող արհավիրքի: Երկրաշարժին զոհ դարձան հեղինակի հարազատները՝ կինն ու ավագ որդին:»
Ընտանիք
- Հայրը՝ Շտայնհեր (Ժորա) Միքայելի Հովհաննիսյան (1927-1951), աշխատել է Լենինականի մսի և պահածոների կոմբինատում՝ էլեկտրոմոնտաժորդ,
- Մայրը՝ Սեդա Նազարեթի Հովհաննիսյան (1931-2008), աշխատել է Լենինականի մսի և պահածոների կոմբինատում՝ բանվոր,
- Քույրը՝ Լեյլի Շտայնհերի Հովհաննիսյան (ծնվ. 1950), բժիշկ-մանկաբույժ, ինֆեկցիոնիստ,
- Կինը՝ Լալա Սարգսի Պողոսյան (1949-1988), ինժեներ-տեխնոլոգ, դասախոս, զոհվել է 1988 թվականի դեկտեմբերի 7-ի ավերիչ երկրաշարժին
- Որդին՝ Գևորգ Հովհաննեսի Հովհաննիսյան (1972-1988), 10-րդ դասարանում զոհվել է 1988 թվականի դեկտեմբերի 7-ի ավերիչ երկրաշարժին,
- Որդին՝ Հայկ Հովհաննեսի Հովհաննիսյան (ծնվ. 1974), տնտեսագետ,
- Որդին՝ Միքայել Հովհաննեսի Հովհաննիսյան (ծնվ. 1982), բնակվում է ԱՄՆ-ում
Մահը
Հովհաննես Հովհաննիսյանը մահացել է 2006 թվականի նոյեմբերի 12-ին սրտի կաթվածից՝ 58 տարեկան հասակում: Հուղարկավորված է Գյումրի քաղաքի Թիվ 2 գերեզմանատանը:[1]
Բանաստեղծություններ և երգեր
Դաշունահար, վշտից քամված սրտիդ վերքի տերը դու ես,
Հարկավոր չէ, որ տրտնջես ու ամենքին սիրտդ բացես,
Դա թուլություն կհամարվի, որի տերը էլի դու ես:
Հ.Հովհաննիսյանի բանաստեղծությունների գրման հիմնական դրդապատճառը, ինչ խոսք, ողբերգական էր: Սարսափազդու, ավերիչ երկրաշարժը յուրաքանչյուրի վրա ազդեց յուրովի: Հ.Հովհաննիսյանի սփոփանքը, թե պոռթկումը եղավ հաղորդակցումը արվեստին: Ահա այդ ճակատագրական պահի ծնունդ են նրա բանաստեղծությունները, որոնք այլ բան չեն, քան զգայուն մարդու ապրած ողբերգության դրսևորումները: Եվ նա թղթին է հանձնել իր անցամաք ցավն ու կսկիծը,որը,անձնական լինելով հանդերձ, անանձնական է, իր հայրենակիցներինն է ու նաև բոլոր հայերինը; Աստեղից էլ նրա ստեղծագործությունների հուզական լիցքը, որ ընթերցողն ընկալում է իբրև իր սեփականը:
Ինչպես նշեցինք, 1988 թվականի ավերիչ երկրաշարժը մեծապես ազդեց հեղինակի բարոյահոգեբանական վիճակի վրա: Եվ բնավ պատահական չէ, որ Հ.Հովհաննիսյանի «Հոգուս կանթեղները» առաջին գիրքը բացվում է «Անհայտ կորածներին», նրանց հիշատակին ձոնված ցավի մրմունջներով լցված բանաստեղծությամբ.
Ու չհանձնվեց մայր հողին,
Գերեզմանն իր սրտում կերտեց
Սև աչքերով գյումրեցին:Բնական կլիներ, անշուշտ, եթե հեղինակն իր առաջին բանատողերը նվիրեր իր հարազատների հիշատակին, բայց արի ու տես, որ նվիրել է անհայտ կորածներին, մի բան, որ հասարակական հնչեղություն է հաղորդում բանաստեղծությանը:
Հովհ. Հովհաննիսանի ստեղծագործության հիմնական թեման, կամ, ինչպես ընդունված է ասել, լեյտմոտիվը այդ ահավոր աղետն է՝ իր բոլոր հետևանքներով: «Անտանելի է ցավը մենության» ստեղծագործությունն ուղղակի պոկվում է հեղինակի դողդողջ շուրթերից ու դառնում մեծ վշտի վավերագիր:
Ինչպիսի աղետներ էլ որ լինեն, կյանքը չի կարող մեռնել, և անհատը պարտավոր է հաշտվել իրականության հետ՝ իրեն առաջնորդ կարգելով մեր միջնադարյան հանճարեղ փիլիսոփա Դավիթ Անհաղթի իմաստուն խոսքը՝ «Ոչ եղիցի չեղյալ զորս ինչ եղևն»: Ժամանակն իր անկանգառ ընթացքի մեջ ի վերջո սպիացնում է վերքը,այո, բայց բանական արարածի սրտում մնում է ծխացող կսկիծը՝ դարձած հուշ, որը մխիթարանք է ապրողի:
Աշնան ցրտի հետ Մեզ կհետևեն
Ինչքան էլ ապրենք,
Կգան, կթակեն
Պատուհանը մեր,
Հանդարտ կթափվեն
Արցունքները մեր:Անասելի հետաքրքիր են Հովհ. Հովհաննիսյանի «Պատգամ որդուս» և «Բալլադ հոր սրտի մասին» ծավալուն ստեղծագործությունները: Բանաստեղծի ծանր մտատանջություններից մեկն էլ եղել է հայության արտագաղթը, որը երկրաշարժից հետո հասել էր մեծ չափերի, դարձել ազգային աղետ՝ սասանելով հայահավքի սուրբ գաղափարը: Հեղինակը հայրենաթողների ականջն ի վրա շշնջում է մի մեծ ճշմարտություն, այն է՝ մարդու մեծագույն դժբախտություններից մեկը օտար հողում թաղվելն է, և որ հայրենի հողում «անգամ մեռելները չեն մրսի»: Նաև, Գյումրի քաղաքի ավանդական դիմագծի փոփոխությունն էր կարոտով լցնում հեղինակի սիրտը.
Ֆայտոն Ալեք ու Վարդան,
Ու Գրիշը ընդմիշտ մնաց՝
Կառապանը մեր վերջին:Հեղինակն անասելի սեր էր տածում իր մոր հանդեպ, ով փոքրուց նրան պահել և դաստիարակել էր: Նրան նվիրված է բանաստեղծի «Մայրիկիս» ծավալուն բանաստեղծությունը, որում ներկայացված են այն բոլոր դժվարություններն ու ծանրությունները, որոնք նրանք միասին հաղթահարել են.
Խրատներով ազնիվ զինել,
Փաղաքշել ես, մեծացրել,
Երբեք, երբեք չես զղջացել...
Հովհ. Հովհաննիսյանը հեղինակ է նաև ավելի քան 60 երգերի, որոնք նա գրում էր և կատարում ինքնուրույն: Նա համարվում էր բարդ: Դաշնամուրի ստեղնաշարի վրա մեկը մյուսի հետևից ծնվում էին երգեր, որոնք ավելի շուտ իր իսկ գրած բանաստեղծությունների մեղեդայնացումն էին՝ «Անհայտ կորածներին», «Երազ», «Խռպոտ բաս», «Գարուն եմ ուզում», «Լավ ու վատ օրեր» և այլն: Այս գործում Հ.Հովհաննիսյանը խորապես ազդվել և ոգեշնչվել է Վ.Վիսոցկիի գործունեությամբ:
Գրքեր
«Հոգուս կանթեղները», Հ.Հովհաննիսյան, Ե., «Փյունիկ» հրատ., 1992
«Ինքնագիրս թողնում եմ», Հ.Հովհաննիսյան, Ե., «Արեգ» հրատ., 1994
«Ուժեղ՝ սիրո մեջ», Հ.Հովհաննիսյան, Ե., «Արեգ» հրատ., 1995
«Ու խռպոտ ձայնիս Ոռնոցը լսվեց...», Հ.Հովհաննիսյան, Գ., «Սպիտակ փետուր» հրատ., 1998
Աղբյուրներ
«Պատիվ ունեմ», Վ.Իկիլիկյան, Ե., «Ասողիկ» հրատ., 2017, էջ 67[2][3]
«Ու խռպոտ ձայնիս Ոռնոցը լսվեց...», Հ.Հովհաննիսյան, Գ., «Սպիտակ փետուր» հրատ., 1998
Ծանոթագրություններ
- ↑ «The memorial of Hovhannisyan Hovhannes (Հովհաննես Հովհաննիսյան Շտայնհերի) buried at Gyumri's Gyumri mets cemetery». hush.am (անգլերեն). Վերցված է 2020-11-23-ին.
- ↑ Իկիլիկյան Վիգեն; Էդար Արթուր (2017). Պատիվ ունեմ. Երևան: «Ասողիկ» հրատ. ISBN 978-9939-50-382-0.
- ↑ ««Պատիվ ունեմ». Վիգեն Իկիլիկյան».