Տրիխոֆիտոն

Տրիխոֆիտոն
Տեսակ	տաքսոն
	Trichophyton Վիքիպահեստում

Տրիխոֆիտոն

Դասակարգում
Թագավորություն	Սնկեր (Fungi)
Տիպ/Բաժին	Պայուսակավոր սնկեր (Ascomycota)
Ենթատիպ	Pezizomycotina
Դաս	Eurotiomycetes
Ենթադաս	Eurotiomycetidae
Կարգ	Onygenales
Ընտանիք	Arthrodermataceae
Ցեղ	Տրիխոֆիտոն (Trichophyton) Malmsten

Տրիխոֆիտոն (լատին․՝ Trichophyton), կորիզավորների վերնաթագավորության սնկերի տեսակ, որը ներառում է մակաբուծային տեսակներ, որոնք առաջացնում են միկրոզներ, այդ թվում ոտնաթաթի էպիդերմոֆիտիա, խուզող մկնատամ (որքին), աճուկային էպիդերմոֆիտիա և եղունգների, գորտնուկների, մաշկի և գլխի մակերեսի նմանատիպ այլ վարակներ։ Տիխոֆիտոնը բնութագրվում է հարթ (гладкостенные) մակրո- և միկրոկոնիդիաների (բազմաբջիջ սպորներով անսեռ սերունդ) զարգացմամբ։

Մակրոկոնիդիաները հիմնականում նստած են անմիջապես հիֆերի կամ կարճ ոտիկների վրա, բարակ- կամ հաստպատային են, բուլավանմաններից մինչև իլիկաձև, 4-8-ից մինչև 8-50 մկմ չափերով։ Մակրոկոնիդիաները քիչ են կամ բացակայում են բազմաթիվ տեսակների մոտ։ Միկրոկոնիդիաները լինում են գնդանման, տանձանման մինչև բուլավայանման կամ անկանոն ձևի, 2-4 մմ չափերով։

Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գեոֆիլային տեսակները հիմնականում ապրում են հողի մեջ։ Անտրոպոֆիլ տեսակներով հիմնականում վարակվում են մարդիկ։ Զոոֆիլ սնկերով ավելի շատ վարակվում են կենդանիները, քան մարդիկ։ Մարդիկ ու կենդանիներ մակաբույծ կամ դերմատոֆիտ սնկերի բնական կրողներ են։

Trichophyton ajelloi	գեոֆիլ
Trichophyton concentricum	անթրոպոֆիլ
Trichophyton equinum	զոոֆիլ (ձիեր)
Trichophyton flavescens	գեոֆիլ (փետուրներ)
Trichophyton gloriae	գեոֆիլ
Trichophyton megnini	անթրոպոֆիլ
Trichophyton mentagrophytes var. erinacei	զոոֆիլ (ոզնիներ)
Trichophyton interdigitale	անթրոպոֆիլ
Trichophyton onychocola	գեոֆիլ
Trichophyton phaseoliforme	գեոֆիլ
Trichophyton redellii	զոոֆիլ (չղջիկներ)^[1]
Trichophyton rubrum	անթրոպոֆիլ
Trichophyton rubrum խավավար շտամ	անթրոպոֆիլ
Trichophyton rubrum հատիկավոր լարում	անթրոպոֆիլ
Trichophyton schoenleinii	անթրոպոֆիլ
Trichophyton simii	զոոֆիլ (կապիկներ, ընտանի)
Trichophyton soudanense	անթրոպոֆիլ
Trichophyton terrestre	գեոֆիլ
Trichophyton tonsurans	անթրոպոֆիլ
Trichophyton vanbreuseghemii	գեոֆիլ
Trichophyton verrucosum	զոոֆիլ (ԽԵԿ, ձիեր)
Trichophyton violaceum	անթրոպոֆիլ
Trichophyton yaoundei	անթրոպոֆիլ

Ազդեցությունը մարդու վրա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անթրոպոֆիլ տեսակներն առաջացնում են դերմատոֆիտների տարբեր ձևեր, մաշկի սնկային վարակներ։ Այդ տեսակի կերատինոֆիլային են. նրանք սնվում են եղունգների, մազերի և մահացած մաշկի կերատինները լուծելով։

Trichophyton concentricum առաջացնում է կղմինդրասնկային միկոզ (черепицеобразный микоз) մաշկի վարակ, որն արտահայտվում է մի շարք համակենտրոն օղակների ժայթքումով, որոնք կազմում են պապուլասկվամոզային կարկատաններ (patc)^[2]։

Trichophyton rubrum եւ Trichophyton interdigitale վարակելով ոտնաթաթը առաջացնում են ոտնաթաթի դերմատոֆիտիա (стопа атлета - մարզիկի ոտնաթաթ), ոտքի եզունգների սնկային վարակներ (tinea unguium, կամ օնիխոմիկոզ), աճուկային դերմատոֆիտիա - մաշխաբորբ (tinea cruris), և խուզող մկնատամ (tinea corporis)։

Վարակը հեշտությամբ կարող է տարածվել մարմնի այլ մասերի վրա, ինչպես նաեւ պահպանվել իրերի և հիվանդին շրջապատող միջավայրում (գուլպաներ, կոշիկներ, հագուստ, ցնցուղ, լոգանք, հատակներ, գորգեր և այլն)։ Նա կարող է փոխանցվել դիպչելու դեպքում, վարակված մասնիկների հետ հպման դեպքում (մահացած մաշկի, եղունգների կտորների, մազերի), որոնք թափվում են վարակակրի վրայից և սնկի սպորների հետ շփման դեպքում։ Այդ սնկերը զարգանում են տաք, խոնավ մութ վայրերում, օրինակ, փակ կոշիկի մեջ քրնած ոտքերի մաշկի մատների եղջերակերպ վերին շերտերում կամ հասարակական ցնցուղարանների խոնավ հատակին մահացած մաշկի մասնիկների վրա։ Սպորները վերացնելը չափազանց դժվար է, և նրանք տարածվում է ամենուր։

Երբ սնկի գիֆերը խրվում են մաշկի մեջ և կերատինը լուծելու համար բաց են թողնում ֆերմենտներ, նրանք կարող են առաջացնել նյարդային վերջավորությունների գրգռում, որը հանգեցնում է քորի։ Քորը քորելու ցանկություն է առաջացնում, որն օգնում է մաշկի մասնիկներին որ տեղափոխվեն և սունկը տարածվի տիրոջ մարմնի մյուս մասերի վրա։ Քերծվածքները նաև հեշտացնում են սնկերի տարածումը դեպի մաշկի խորքը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ «The fungus Trichophyton redellii sp. Nov. Causes skin infections that resemble white-nose syndrome of hibernating bats». J Wildl Dis. 51 (1): 36–47. 2015 թ․ հունվար. doi:10.7589/2014-05-134. PMID 25375940.
↑ «Malabar itch — definition from Biology-Online.org». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 30-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 16-ին.