Վիկտորյա Ամելինա

Վիկտորյա Ամելինա; ուկրաիներեն՝ Вікторія Юріївна Амеліна
Ծնվել է	հունվարի 1, 1986
Ծննդավայր	Լվով, ԽՍՀՄ
Մահացել է	հուլիսի 1, 2023 (37 տարեկան)
Մահվան վայր	Դնեպր, Դնեպրոպետրովսկի մարզ, Ուկրաինա
Գերեզման	Լիչակիվ գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Ուկրաինա
Կրթություն	«Լվովի պոլիտեխնիկա» ազգային համալսարան
Մասնագիտություն	գրող, վիպասան, ակնարկագիր, բանաստեղծուհի, թարգմանչուհի, երգերի հեղինակ և ծրագրավորող
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Koronatsiya Slova? Litakcent Roku Award? Joseph Conrad Award? և Norwegian Authors Union Freedom of Expression Prize?
Անդամություն	ՊԵՆ ակումբ
	Victoria Amelina Վիքիպահեստում

Վիկտորյա Յուրևնա Ամելինա (ուկրաիներեն՝ Вікторія Юріївна Амеліна, օրիորդական ազգանունը՝ Շալամայ, հունվարի 1, 1986(1986-01-01), Լվով, ԽՍՀՄ^[1] - հուլիսի 1, 2023(2023-07-01)^[2], Դնեպր, Դնեպրոպետրովսկի մարզ, Ուկրաինա^[1]), ուկրաինուհի գրող, հասարակական գործիչ, Ջոզեֆ Քոնրադի անվան մրցանակի դափնեկիր։ Մահացել է 2023 թվականի հուլիսի 1-ին՝ հունիսի 27-ին Դոնեցկի մարզի Կրամատորսկ քաղաքի կենտրոնում ռուսական հրթիռի հարվածի հետևանքով ստացած վերքերից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիկտորյա Ամելինան ծնվել է Լվովում։ 14 տարեկանում նա հոր հետ արտագաղթել է Կանադա, բայց շուտով վերադարձել է Ուկրաինա և Լվովի պոլիտեխնիկական համալսարանում ստացել է համակարգչային տեխնոլոգիաների մագիստրոսի կոչում։ Նա աշխատել է որպես ծրագրավորող և մենեջեր միջազգային ՏՏ ընկերություններում։ Գրողի խոսքով՝ երեք տարվա ուսման և տասը տարվա աշխատանքի համար ինքն «ուրիշի տասներեք տարին է ապրել»^[4]։

Գրականության մեջ իր դեբյուտը կատարել է 2014-ին, նույն թվականին արժանացել է «Coronation of Words» երգի ազգային մրցանակի դափնեկրի։ 2015 թվականի նոյեմբերից դադարեցրել է իր կարիերան ՏՏ ոլորտում։

2016 թվականին Վիկտորիա Ամելինայի երկու գրքերը դարձել են ուկրաիներեն՝ «Запорізька книжкова толока-2016» միջազգային փառատոնի հայտարարած մրցույթի մրցանակակիրներ։

2017 թվականին հրատարակել է գրողի «Տուն տան դիմաց» վեպը, որը պատմում է խորհրդային օդաչուի ընտանիքի մասին, որը բնակարան է ստացել Լվովի կենտրոնում և որտեղ իր մանկությունն է անցկացրել հրեական ծագումով լեհ գրող Ստանիսլավ Լեմը։ Վեպը ուկրաիներեն՝ «Запорізька книжкова толока-2016» փառատոնում ճանաչվել է 2017 թվականի լավագույն ուկրաինական արձակ վեպ, նույն թվականին ընդգրկվել է «LitAkcent» գրական մրցանակի կարճ ցուցակում, իսկ 2019 թվականին ուկրաինուհի գրողն արժանացել է Եվրոպական միության գրականության մրցանակի։

2018 թվականին նա մասնակցել է տարբեր ակցիաների՝ ի պաշտպանություն Ռուսաստանում բանտարկված Օլեգ Սենցովի։ Այդ առիթով նա ելույթ է ունեցել PEN միջազգային կազմակերպության համաշխարհային կոնգրեսում^[5]^[6]։

2021 թվականին նա դարձավ Նյու Յորք քաղաքատիպ ավանի գրական փառատոնի հիմնադիրը]^[7]։

2022 թվականից Վիկտորյա Ամելինան սկսել է գրել բանաստեղծություններ, որոնք թարգմանվել են մի շարք այլ լեզուներով։

2023 թվականի հունիսի 27-ին Կրամատորսկի կենտրոնում ռուսական հրթիռի հարվածի հետևանքով Վիկտորյա Ամելինան վիրավորվել է և տեղափոխվել հիվանդանոց։ Նա այդ ժամանակ Կոլումբիայից ժամանած պատվիրակության՝ քաղաքական գործիչ Սերխիո Ջարամիլիոյի, գրող Հեկտոր Աբադի և լրագրող Կատալինա Գոմեսի հետ գտնվել է սրճարանում։ Վերջիններս նույնպես վիրավորվել են^[8]։

Վիկտորյա Ամելինան մահացել է հուլիսի 1-ին՝ հրթիռի հարվածի հետևանքով ստացած վերքերից։ Նրա հրաժեշտի արարողությունը տեղի է ունեցել հուլիսի 4-ին, Կիևի Սուրբ Միքայել ոսկեգմբեթ տաճարում^[9]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ (գերմ.)
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Writer Victoria Amelina dies following Kramatorsk strike — The Kyiv Independent, 2023.
↑ Указ Президента України №16/2024 — 2024.
↑ Вікторія Амеліна: Страница на сайте издательства «Виват» (Харьков)
↑ На книжковому ярмарку у Франкфурті читають розповіді Сенцова // «Крым. Реалии», 13.10.2018.
↑ Українці влаштували мовчазну акцію біля стенда РФ на книжковому ярмарку в Німеччині: «Save Oleg Sentsov» // «Громадське радіо», 13.10.2018.
↑ У Нью-Йорку Донецької області проведуть літературний фестиваль // «Читомо^[uk]», 21.07.2021.
↑ Victoria Amelina: Ukrainian writer dies after Kramatorsk strike // BBC, 3.07.2023.
↑ У Києві прощалися з письменницею Вікторією Амеліною // Радио «Свобода», 4.07.2023.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Інтерв'ю в газеті «День» Արխիվացված 2015-06-07 Wayback Machine
Рецензія на роман «Синдром листопаду, або Homo Compatiens» Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine
Інтерв'ю на сайті «Читомо» Արխիվացված 2016-03-26 Wayback Machine
10 книжок «не для рейтингу» від Вікторії Амеліної Արխիվացված 2016-02-23 Wayback Machine
Офіційний сайт Вікторії Амеліної(չաշխատող հղում)
Пушнова, Тетяна (2023 թ․ հուլիսի 3). «Протиотрута. Пам'яті Вікторії Амеліної». Українська правда. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 3-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիկտորյա Ամելինա» հոդվածին։

[_a543c0289fb6d8ef-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ (գերմ.)

[_7841d6aa2ab1812e-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Writer Victoria Amelina dies following Kramatorsk strike — The Kyiv Independent, 2023.

[_76aacff213b8b02a-3] Указ Президента України №16/2024 — 2024.

[4] Вікторія Амеліна: Страница на сайте издательства «Виват» (Харьков)

[5] На книжковому ярмарку у Франкфурті читають розповіді Сенцова // «Крым. Реалии», 13.10.2018.

[6] Українці влаштували мовчазну акцію біля стенда РФ на книжковому ярмарку в Німеччині: «Save Oleg Sentsov» // «Громадське радіо», 13.10.2018.

[7] У Нью-Йорку Донецької області проведуть літературний фестиваль // «Читомо^[uk]», 21.07.2021.

[bbc-8] Victoria Amelina: Ukrainian writer dies after Kramatorsk strike // BBC, 3.07.2023.

[9] У Києві прощалися з письменницею Вікторією Амеліною // Радио «Свобода», 4.07.2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]