Սիսելի Թայսոն

Սիսելի Թայսոն; անգլ.՝ Cicely Tyson
Ծնվել է	դեկտեմբերի 19, 1924[…]
Ծննդավայր	Բրոնքս շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Մահացել է	հունվարի 28, 2021 (96 տարեկան)
Մահվան վայր	Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Գերեզման	Վուդլոն
Կրթություն	Bayard Rustin Educational Complex? և Նոր Դպրոց
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Ազգություն	աֆրոամերիկացի
Կրոն	կաթոլիկություն և բապտիստություն
Մասնագիտություն	թատրոնի դերասանուհի, կինոդերասանուհի, հեռուստատեսային դերասանուհի, մոդել և ձայնային դերասանուհի
Ընտրանի	Sounder?, The Autobiography of Miss Jane Pittman?, Oldest Living Confederate Widow Tells All?, Diary of a Mad Black Woman?, Սպասուհի և Ինչպես խուսափել սպանության համար պատժից
Ամուսին(ներ)	Մայլս Դևիս
Պարգևներ և մրցանակներ	Սպիմգարնի մեդալ «Թոնի» մրցանակ կնոջ լավագույն դերակատարման համար պիեսում «Կանդակիա» մրցանակ Սև կինեմատոգրաֆիստների փառքի սրահ Քրիստալ մրցանակ Օսկար մրցանակ կինոարվեստում բացառիկ նվաճումների համար Կոլումբիայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Փրայմթայմ Էմի մրցանակ՝ «մինիսերիալներում կամ ֆիլմերում կնոջ լավագույն դեր» անվանակարգում Էմմի մրցանակ մինիսերիալի կամ կինոնկարի լավագույն երկրորդ պլանի դերասանուհու համար Հոլիվուդյան փառքի ծառուղու աստղ Drama Desk Award for Outstanding Actress in a Play? 26th Primetime Emmy Awards? ԱՄՆ կինոդերասանների գիլդիայի մրցանակ՝ «խաղարկային կինոյում լավագույն դերասանական կազմ» անվանակարգում Փիբոդի պարգև Television Hall of Fame? Kansas City Film Critics Circle Award for Best Actress? Ամերիկյան կինոքննադատների ազգային խորհրդի մրցանակ լավագույն դերասանուհուն Կինոքննադատների ազգային միության մրցանակ՝ լավագույն կանացի դերի համար Black Reel Award for Outstanding Ensemble? Critics’ Choice Movie Awards՝ լավագույն դերասանական կազմի համար National Board of Review Award for Best Cast? Արբանյակ մրցանակ լավագույն դերասանական կազմի համար Critics' Choice Television Award for Best Guest Performer in a Drama Series? NAACP Image Award դրամատիկական սերիալում երկրորդ պլանի լավագույն դերասանուհի Գոլդեն Փլեյթ մրցանակ Women in Film Crystal + Lucy Awards «Կանդակիա» մրցանակ Հոլիվուդյան փառքի ծառուղու աստղ Կոլումբիայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Հովարդի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Պատվավոր դոկտոր Պատվավոր դոկտոր honorary degree from Spelman College? և Ladies' Home Journal Women of the Year?

Սիսելի Թայսոն (անգլ.՝ Cicely Tyson. դեկտեմբերի 19, 1924(1924-12-19)^[1]^[2]^[3]^[…], Բրոնքս շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ - հունվարի 28, 2021(2021-01-28)^[4], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ^[15]), կինոյի, հեռուստատեսության և թատրոնի ամերիկացի դերասանուհի։ Լայն ճանաչում ու համբավ է ձեռք բերել յոթ տասնամյակ ձգված կարիերայի ընթացքում հիմնականում աֆրոամերիկացի ուժեղ կանանց կերպարներ մարմնավորելով^[16]։ Ստեղծագործական արգասավորր աշխատանքի համար արժանացել է պատվավոր Օսկար (2018), Peabody և այլ մրցանակների (2020)^[17]։

Միջազգային իր համբավի հիմքը դրել է 1972 թվականին նկարահանված «Sounder» ֆիլմում դերակատարումով, ինչի համար առաջադրվել է «Օսկարի» և «Ոսկե գլոբուսի» լավագույն գլխավոր դեր անվանակարգում։ Թայսոնը հեղինակավոր «Էմմի» մրցանակի եռակի դափնեկիր է. երկու «Էմմի» ստացել է 1974 թվականին «Միսս Ջեյն Փիթմանի ինքնակենսագրությունը» հեռուստաֆիլմի համար, ևս մեկը՝ 1994 թվականին։ Ուշագրավ փաստ է, որ այդ մրցանակին նա առաջադրվել է 14 անգամ, այդ թվում՝ հինգ անգամ՝ «Ինչպես սպանել» սերիալում (2015, 2017-20) հյուրի դերը տպավորիչ կերպով կատարելու համար։ Թայսոնը հիշարժան դերակատարումներով հանդես է եկել նաև. 1977 թվականի «Արմատներ» մինի սերիալում (1977 թ.), «Տապակած կանաչ լոլիկներ» (1991 թ.), «Օգնություն» (2011 թ.) ֆիլմերում։

Բացի այդ, նա աչքի է ընկել թատերական մի շարք ներկայացումներում, արժանացել Թոնի մրցանակների (2013)։ ԱՄՆ-ի կառավարությունը նրան շնորհել է Ազատության մեդալ, որը բարձրագույն քաղաքացիական պարգևն է Միացյալ Նահանգներում։

Նրա երկրորդ ամուսինը Մայլս Դևիսն էր։

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիլմեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

The Last of the Angry (1959), աղջիկ
Հաիթի - անիծված կղզին (1966) Մարի Թերեզի դերում
The Heart is a Lonely Hunter (1968) Պորտիայի դերում
Sounder (1972) Ռեբեկա Մորգանի դերում
Միսս Ջեյն Փիթմանի ինքնակենսագրությունը (1974) Ջեյն Փիթմանի դերում
Կապույտ թռչունը (1976)՝ Թայլեթի դերում
Օդանավակայան '79 (1979) որպես Էլեյն
The Marva Collins Story (1981) որպես Marva Մարվա Քոլինզ
Ազատության ավտոբուս (1981) Վիվիան Փերիի դերում
Տղան, որ սիրում էր Սուրբ ծնունդը (1990) Էտտայի դերում
Fried Green Tomatoes (1991) Sipsey-ի դերում
Գաղտնիքների տուն (1993) Էվանջելինի դերում
Confederate Widow Tells All (1994) Կաստալիայի դերում
Նոր Սուրբծննդյան երգեր (1997; կամ այլընտրանքային անվանում՝ Տիկին Սքրուջ ) Էբենիտա Սքրուջի դերում
Գանգստեր (1997) որպես Ստեֆանի Սթ. Քլեր
Always Down (1998) որպես Luvia
Շոկից հետո (1999) Էմիլի Լինքոլնի դերում
Քո շնորհիվ, Վին-Դիքսի (2005) Գլորիա Դամփի դերում
Զայրացած կնոջ օրագիրը (2005) Միրթլ Սիմոնսի դերում
My Big Angry Family (2006) Միրթլ Սիմոնսի դերում
Idlewild (2006) որպես Հոփկինսի մայր
Ամուսնությունները և նրանց անեծքները 2 (2010) Օլա Ջոնսի դերում
The Help (2011) Կոնստանտին Ջեֆերսոնի դերում
Ալեքս Կրոս (2012) Ռեգինա «Նանա Մամա» Քրոսի դերում
Վերջին դրոշը ծածանվում է (2017) միսիս Հայթաուերի դերում

Սերիալներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Gunsmoke (1955-75) որպես Ռեյչել Բիգս (հրավիրյալ աստղ, 1970)
Mission: Impossible (1966-73) որպես Ալմա Ռոս (հրավիրյալ աստղ, 1970)
Roots (1977) որպես Binta
Մարտին Լյութեր Քինգ (1978)՝ Կորետա Սքոթ Քինգի դերում
The Other Side (1995-2002) որպես Գրեթչեն Պարկհերսթ (հրավիրյալ աստղ, 2000)
Հրեշտակի հպումով (1994-2003) որպես Էբբի (հրավիրյալ աստղ, 2000)
Օրենք և կարգ․
House of Cards (2013-18) Դորիս Ջոնսի դերում (3 դրվագ 2016 թ.)
Ինչպես խուսափել սպանության համար պատժից (2014–2020) Օֆելյա Հարքնեսի դերում

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ազատության մեդալ – 2016^[18]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Encyclopædia Britannica
↑ ^2,0 ^2,1 Record #10049822 // Միջազգային նույնականացման վիրտուալ նիշք(բազմ․) — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.
↑ ^3,0 ^3,1 https://www.newspapers.com/image/631269532/?clipping_id=82758843
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Cicely Tyson, iconic and influential actress, dies at 96
↑ https://www.christianpost.com/news/cicely-tysons-pastor-remembers-her-faith.html
↑ ^6,0 ^6,1 https://walkoffame.com/cicely-tyson/
↑ Columbia’s 2014 Honorary Degree Recipients Announced — Columbia University, 2014.
↑ https://deadline.com/2019/12/tv-academy-hall-of-fame-2020-bob-iger-geraldine-laybourne-seth-macfarlane-jay-sandrich-cicely-tyson-1202799363/
↑ https://web.archive.org/web/20150625160713/http://news.columbia.edu/oncampus/3464
↑ https://www.upi.com/News_Photos/view/upi/2a9b9c110af8ca287fad6973b6ad9b22/Cicely-Tyson-arrives-to-Howard-University-Commencement/
↑ https://dlg.usg.edu/record/auu_cchpc_0303
↑ https://web.archive.org/web/20171214224149/http://www.morehouse.edu/communications/releases/archives/002081.html
↑ https://www.spelman.edu/docs/honorary-degrees/honorary-degree-recipients---1977-present---as-of-november-2022---revised-(012023).pdf?sfvrsn=f4347e51_2
↑ https://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1978/06/15/women-of-the-year/8a16f6a7-62fc-4b00-bf6b-205e64368131/
↑ «Cicely Tyson, Pioneering Hollywood Icon, Dies at 96». „Variety” (անգլերեն).
↑ Cicely Tyson: Legendary Portrait Of Beauty, Courage And Strength (ամերիկյան անգլերեն), 2015 թ․ դեկտեմբերի 7
↑ ‘Stranger Things,’ ‘When They See Us,’ ‘Watchmen’ Among This Year’s Peabody Award Winners (ամերիկյան անգլերեն), 2020 թ․ հունիսի 10 {{citation}}: Unknown parameter |inventor= ignored (օգնություն)
↑ «Piękny gest Obamy na koniec kadencji. Medale Wolności dla Michaela Jordana, Roberta De Niro, Diany Ross i...». gazeta.pl. 2016 թ․ նոյեմբերի 23.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Cicely Tyson w bazie IMDb (ang.)
Cicely Tyson w bazie Filmweb
Cicely Tyson w bazie Internet Broadway Database (ang.)
Cicely Tyson w bazie Internet Off-Broadway Database (ang.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սիսելի Թայսոն» հոդվածին։

[_6220819124c83987-1] 1,0 ^1,1 Encyclopædia Britannica

[_a85be9d7bfe6f750-2] 2,0 ^2,1 Record #10049822 // Միջազգային նույնականացման վիրտուալ նիշք(բազմ․) — [Dublin, Ohio]: OCLC, 2003.

[_f7d695944e11b985-3] 3,0 ^3,1 https://www.newspapers.com/image/631269532/?clipping_id=82758843

[_a827b2816b9941d8-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Cicely Tyson, iconic and influential actress, dies at 96

[_12918b657e7173b3-5] ttps://www.christianpost.com/news/cicely-tysons-pastor-remembers-her-faith.html

[_eceed0f914188893-6] 6,0 ^6,1 https://walkoffame.com/cicely-tyson/

[_5dadb4a1700c5097-7] Columbia’s 2014 Honorary Degree Recipients Announced — Columbia University, 2014.

[_4adf57200cc89fc3-8] ttps://deadline.com/2019/12/tv-academy-hall-of-fame-2020-bob-iger-geraldine-laybourne-seth-macfarlane-jay-sandrich-cicely-tyson-1202799363/

[_6924077c7528bab7-9] ttps://web.archive.org/web/20150625160713/http://news.columbia.edu/oncampus/3464

[_1fe4b11e90717a77-10] ttps://www.upi.com/News_Photos/view/upi/2a9b9c110af8ca287fad6973b6ad9b22/Cicely-Tyson-arrives-to-Howard-University-Commencement/

[_999da91fc9eed01f-11] ttps://dlg.usg.edu/record/auu_cchpc_0303

[_951c48fd63dba21b-12] ttps://web.archive.org/web/20171214224149/http://www.morehouse.edu/communications/releases/archives/002081.html

[_a157fe3233c73d75-13] ttps://www.spelman.edu/docs/honorary-degrees/honorary-degree-recipients---1977-present---as-of-november-2022---revised-(012023).pdf?sfvrsn=f4347e51_2

[_7fea7612a65acc43-14] ttps://www.washingtonpost.com/archive/lifestyle/1978/06/15/women-of-the-year/8a16f6a7-62fc-4b00-bf6b-205e64368131/

[15] «Cicely Tyson, Pioneering Hollywood Icon, Dies at 96». „Variety” (անգլերեն).

[16] Cicely Tyson: Legendary Portrait Of Beauty, Courage And Strength (ամերիկյան անգլերեն), 2015 թ․ դեկտեմբերի 7

[17] ‘Stranger Things,’ ‘When They See Us,’ ‘Watchmen’ Among This Year’s Peabody Award Winners (ամերիկյան անգլերեն), 2020 թ․ հունիսի 10 {{citation}}: Unknown parameter |inventor= ignored (օգնություն)

[18] «Piękny gest Obamy na koniec kadencji. Medale Wolności dla Michaela Jordana, Roberta De Niro, Diany Ross i...». gazeta.pl. 2016 թ․ նոյեմբերի 23.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]