Կարապետ Բալյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Բալյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
| Կարապետ Բալյան արմտ. հայ.՝ Կարապետ Պալեան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1800[1][2] |
| Ծննդավայր | Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն |
| Մահացել է | նոյեմբերի 15, 1866 |
| Վախճանի վայր | Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն |
| Ազգություն | հայ |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Դոլմաբահչե մզկիթ, Բեյլերբեյի պալատ, Օրթաքյոյ մզկիթ, Nusretiye Clock Tower? և Çifte Palace? |
 Garabet Balyan Վիքիպահեստում | |
Կարապետ Ամիրա Բալյան, նաև Գարաբետ Ամիրա Բալյան (թուրքերեն՝ Garabet Amira Balyan, 1800[1][2], Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն - նոյեմբերի 15, 1866, Կոստանդնուպոլիս, Օսմանյան կայսրություն), հայ ճարտարապետ՝ Բալյանների հայտնի ընտանիքից, ով ստեղծագործել է Օսմանյան կայսրությունում։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կարապետ Բալյանը ծնվել է Կոստանդնուպոլսում 1800 թվականին՝ ճարտարապետ Գրիգոր Բալյանի և Սողոմե Սևերյանի ընտանիքում։ Հոր մահանալու պահին Կարապետը դեռևս չուներ զգալի փորձառություն, որպեսզի զբաղեցներ նրա տեղը։ Այդ իսկ պատճառով Կարապետը ծառայության է մտնում քեռու՝ Մասոն Հովհաննես Սևերյանի մոտ, որը նույնպես ճարտարապետ էր։
Կարապետը ծառայել է երեք սուլթանի մոտ՝ Մահմուդ II, Աբդուլ Մեջիդ և Աբդուլ Ազիզ։ Շատ շինություններ է կառուցել Ստամբուլում։ Ամենահայտնի աշխատանքների թվում է Դոլմաբահչեն, որը կառուցել է ավագ որդու՝ Նիկողոս Բալյանի հետ միասին[3][4]։ Հաջորդ հայտնի աշխատանքը Բեյլերբեյի պալատն է, որը կառուցել է մյուս որդու՝ Սարգիս Բալյանի հետ։
Կարապետ Ամիրա Բալյանը ակտիվորեն մասնակցում էր հայկական համայնքային կյանքի կրթական և վարչական գործերին, ինչպես նաև զբաղվում էր գիտահետազոտական աշխատանքով՝ ուսումնասիրելով հայկական ճարտարապետությունը։ Նրա չորս որդիները նույնպես ընտրեցի հոր գործը և ճարտարապետներ դարձան՝ Նիկողոսը, Սարգիսը, Հակոբը և Սիմոնը։
Կարապետն իր մահկանացուն կնքում է 1866 թվականի նոյեմբերի 15-ին՝ սրտային անբավարարությունից[3]։
Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կարապետ Բալյանն ամուսնացել է երկու անգամ։ Առաջին կնոջ անունը Նազենի (Նազեմի) Բաբայան էր, իսկ երկրորդինը՝ Մարիցե։ Երկու կնոջից նա ունեցավ 11 երեխա՝ 6 որդի և 5 դուստր[3]։
Կարևորագույն շինություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կարապետ Ամիրա Բալյանի կողմից են կառուցվել ներքոհիշյալ շինությունները.
- Դոլմաբահչե[5] (1848-1856)
- Չըրաղան պալատ
- Եշիլքյոյ Հյունքար պալատ
- Յըլդըզի հին պալատ
- Օրթաքյոյ մզկիթ (1854)
- Թոփհանեի ժամացույցի աշտարակ (1848)
- Քուրուչեշմեի հայկական եկեղեցի (1834)
- Բեյօղլուի եկեղեցի (1838)
- Գում Գափուի եկեղեցի
- Թոփհանեի գեղեցիկ արվեստենրի ակադեմիա
- Չիֆթե պալատ (այսօր Միմար Սինանի համալսարան)
- Իզմիթ Հյունքար պալատ
- Ռազմական ակադեմիայի շենք
- Մահմուդ II սուլթանի թյուրբե և շատրվան (1840)
- Բաքըրքյոյի տեքստիլի ֆաբրիկա
- Բեյքոզի կաշեգործարան (1842)
- Հերեքեի տեքստիլ գործարանի շենք (1843)
- Հայկական հոսպիտալ, Եդիկուլե (1832-1834)
- Սուրբ Սարգիս եկեղեցի, Բանդըրմա
- Սուրբ Երրորդության եկեղեցի, Գալաթա
- Սուրբ Սարգիս եկեղեցի, Բեշիկթաշ (1834)
- Ռազմաինժեներական ուսումնարանի շենք
- Մահմուդ II-ի դամբարան
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Pars Tuğlacı: The Role of The Balian Family in Ottoman Architecture. Yeni Cigir Bookstore, Istanbul 1990, ISBN 975-95552-1-2 (englisch)
- Hasan Kuruyazıcı (Hrsg.): Batılılaşan İstanbul'un Ermeni Mimarları/Armenian Architects of Istanbul. Hrant Dink Vakfi, Istanbul 2016, ISBN 978-6058990050
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Répertoire des artistes (ֆր.)
- ↑ 2,0 2,1 Union List of Artist Names
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Культурное наследие Турции. Карапет Амира Бальян
- ↑ Continuity and Change in Nineteenth-Century Istanbul:Sultan Abdulaziz and the Beylerbeyi Palace, Filiz Yenisehirlioglu, Islamic Art in the 19th Century: Tradition, Innovation, And Eclecticism, ed. Doris Behrens-Abouseif, Stephen Vernoit, (Brill, 2006), 65.
- ↑ Կաղապար:Kitap kaynağı
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարապետ Բալյան» հոդվածին։ |
| ||||||
