Գալաթա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գալաթա

Գալաթա (թուրքերեն՝ Galata, հուն․՝ Γαλατά, իտալ.՝ Galata), Թուրքիայի Բեյօղլու շրջանում, Ստամբուլի եվրոպական մասում պատմական շրջան։ Հիմնել են ջենովական գաղութարարները ուշբյուզանդական շրջանում Կոստանդնուպոլսի արվարձանում։ Հետագայում դարձել է քաղաքի հիմնական առևտրական շրջանը։ Գալաթայի սահմանները համընկնում են ներկայիս Ղարաքեյ շրջանին։

Անվան ծագում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գալաթան 19-րդ դարում Կոստանդնուպոլսի քարտեզին

Հավանաբար անունը սերում է հունարեն «գալակտոս»՝ կաթնային բառից, առաջին հազարամյակի սկզբին Գալաթայում այծերի և ոշխարների արոտավայրեր էին։ Մեկ այլ վարկածով անունը ծագել է կելտական՝ գալթերի ցեղի անունից։ Իտալացիները հաճախ անունը կապում են «կալատա»՝ լանջ, բառի հետ, բայց դա հավանաբար ժողովրդական մեկնաբանություն է։

Բյուզանդիոն և վաղ Բյուզանդիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գալաթայի աշտարակի հուշատախտակը

Գալաթայի առաջին բնակիչները հայտնվել են, երբ քաղաքը կրում էր Բյուզանդիոն անունը։ Տարածքը հայտնի էր Սիկե անվաբ (Sycae, թզենի կամ թուզ)[1]։

Գալետան քաղաքի մաս է դարձել Կոստանդին Մեծի օրոք, այդ ժամանակ էլ նա շրջափակվել է պարսպով[2][3]։ 5-րդ դարում Թեոդոս Բ կայսրը քաղաքը բաժանել է 14 շրջանի, Գալաթային տալով 13 համարը։

Ջենովական շրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1273 թվականին Կոստանդնուպոլսի հյուսիսային մասը ընկնում է ջենովացի արևտրականների հսկողության տակ, որոնք այստեղ հիմնել էին բանկեր, առևտրական տներ, և պահեստներ։ Ջենովացիները մինչև 1453 թվականը՝ կայսրության անկումը առևտրում գերիշխող դիրք են ունեցելև շարունակել են առաջատար դիրք գրավել օսմանյան կայսրության օրոք։ Ջենովացիները բյուզանդացիների օրոք շրջանը շրջափակել են պատով, որը այժմ չկա և շրջանի հյուսիսում կառուցել են Գալաթայի աշտարակը[2]։

Օսմանական շրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օսմանյան շրջանում, 1942 թվականին շրջանում բնակություն հաստատեցին Իսպանիայից հեռացված մորիսկները; Նրանք Սուրբ Պողոսի դոմինիկյան եկեղեցին վերածեցին Արապ ջամի մզկիթի։

Կապված անուններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գալաթայի աշտարակից ոչ հեռու, բայց նախկին ջենովական տարածքներից դուրս գտնվում է Գալաթասարայ (բառացի «գալաթայի պալատ») լիցեյը, նախկին սուլթանական դպրոցը։ Այս տարածքում է ստեղծվել Թուրքիայի ֆուտբոլային ամենատիտղոսավոր ակումբը՝ Գալաթասարայը։ Գալաթայի և Կոստանդնուպոլսի միջև կամուրջը մինչև այժմ կոչվում է Գալաթայի կամուրջ։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Иванов, Сергей Аркадьевич, Босфор, Галата и Принцевы острова, В поисках Константинополя. Путеводитель по византийскому Стамбулу и окрестностям, ««Вокруг света»» — 752, էջ 568, էջեր 752 — 752 էջ, ISBN 978-5-98652-382-8։
  2. 2,0 2,1 Kazhdan, Alexander, ed. (1991), Oxford Dictionary of Byzantium, Oxford University Press, էջ 815, ISBN 978-0-19-504652-6
  3. , Constantinople, [1]։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գալաթա» հոդվածին։