Իվան Ռաշևսկի
| Իվան Ռաշևսկի ուկրաիներեն՝ Іва́н Григо́рович Раше́вський | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունվարի 27, 1849 |
| Ծննդավայր | Չուգուև, Զմիևսկոե ուեզդ, Խարկովի նահանգ, Մալոռուսական գեներալ-նահանգապետություն, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | հուլիսի 21, 1921 (72 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Չեռնիգով, Ուկրաինական ԽՍՀ |
| Մասնագիտություն | նկարիչ |
| Զբաղեցրած պաշտոններ | թանգարանի տնօրեն |
Իվան Գրիգորևիչ Ռաշևսկի (ուկրաիներեն՝ Іва́н Григо́рович Раше́вський, հունվարի 27, 1849, Չուգուև, Զմիևսկոե ուեզդ, Խարկովի նահանգ, Մալոռուսական գեներալ-նահանգապետություն, Ռուսական կայսրություն - հուլիսի 21, 1921, Չեռնիգով, Ուկրաինական ԽՍՀ), ուկրաինացի նկարիչ, քանդակագործ, քննադատ և արվեստաբան։ Չեռնիգովի Վասիլի Տարնովսկու անվան ուկրաինական հնությունների թանգարանի տնօրեն, Չեռնիգովի հանրային գրադարանի հիմնադիրներից մեկը, Չեռնիգովում Տարաս Շևչենկոյի առաջին հուշարձանի տեղադրման լոբբիստը[1]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է 1849 թվականի հունվարի 27-ին Չուգուևում, ժամանակակից Խարկովի մարզում։ Քանի որ Ռաշևսկիների ընտանիքը կալվածք ուներ Չեռնիգովի մարզի Վելիկիե Օսնյակի գյուղում, նկարչի կյանքի մեծ մասը կապված է Կազակական հետմանության հետ։
1873 թվականին, ավարտելով Կիևի Սուրբ Վլադիմիրի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը, ընդունվել է Կայսերական արվեստի ակադեմիա՝ որպես ազատ ուսանող։ Նրա ուսուցիչը՝ Լև Լագորիոն, մասնագիտությամբ բնանկարիչ էր։ Միաժամանակ Ռաշևսկին այցելել է Փարիզ։ 1875 թվականին թողել է ակադեմիան և վերադարձել Ուկրաինա՝ Չեռնիգով։
1876-1879 թվականներին եղել է Չեռնիգովյան Զեմստվոյի խորհրդի անդամ, ինչպես նաև աշխատել է որպես խաղաղության դատավոր։ Ակտիվորեն մասնակցել է բազմաթիվ ցուցահանդեսների Կիևում, Սանկտ Պետերբուրգում, Չեռնիգովում։ Զբաղվել է հավաքագրմամբ։ Նրա հավաքածուն ներառել է, մասնավորապես, Իլյա Ռեպինի, Վասիլի Սուրիկովի, Միխայիլ Ժուկի կտավները, ինչպես նաև սպասք և ասեղնագործություն։ 1908 թվականին Ռաշևսկին արձակուրդ է գնացել արտասահման և նկարահանել է իր ճանապարհը Սև ծովից դեպի Հունաստան ուղևորության ընթացքում ստեղծված նկարներում՝ «Բոսֆոր» (1908), «Սոկրատեսի բանտը» (1908) և այլն։
1912 թվականին դարձել է Չեռնիգովի Վ. Տարնովսկու ուկրաինական հնությունների թանգարանի կուրատորը, այնուհետև՝ տնօրենը։
Կյանքի վերջին տարիները նվիրել է Չեռնիգովի համար Տարաս Շևչենկոյի հուշարձանի հաստատված նախագծի վրա աշխատելուն։
Մահացել է 1921 թվականի հուլիսի 20-ի լույս 21-ի գիշերը, թաղվել է Համբարձման եկեղեցու գերեզմանատանը[2]։
Ստեղծագործական ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ուկրաինայի գեղարվեստի ակադեմիայի կողմից ներկայացված Իվան Գրիգորիևիչ Ռաշևսկու ստեղծագործությունների կատալոգում նշված է ավելի քան 170 միավոր[3]։ Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին Ռաշևսկու շատ գործեր կորել են, ներկայումս հայտնի է մոտ 40 գործ, որոնք պահվում են Ուկրաինայի արվեստի ազգային թանգարանում, Տարաս Շևչենկոյի անվան ազգային թանգարանում, ինչպես նաև Չեռնիգովի թանգարաններում և մասնավոր հավաքածուներում[4]։
Ռաշևսկու հայտնի նկարներից են «Դեսնայի երկայնքով» (1889), «Դեսնա», «Քննության համար», «Լճակ պարտեզում» (1892), «Գյուղի տանը», «Սպասայի վրա» ( 1900)», քանդակներից են՝ «Երաժիշտ Դլուսսկի դիմաքանդակը» (1889), «Պոպրիշչին» (1892), Տարաս Շևչենկոյի հուշարձանի նախագծեր (1921)։
Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 2016 թվականին Իվան Ռաշևսկու անունով Չեռնիգովում փողոց է անվանակոչվել[5]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Рашевський Іван Григорович // Украинская советская энциклопедия: в 12 томах = Українська радянська енциклопедія (укр.) / За ред. М. Бажана. — 2-ге вид. — К.: Гол. редакція УРЕ, 1974—1985. — Т. 9. — С. 294.
- ↑ Этот факт установлен благодаря сообщению научного сотрудника Черниговского исторического музея Е. М. Шпилевского, нашедшего некролог об И. Г. Рашевском в черниговской газете «Известия» за 1921 г.
- ↑ Карнабіда А. А. Іван Рашевський — про що свідчать документи(ուկր.) // Гарт. — 23 вересня 2003. — № 40. — С. 14.
- ↑ Іван Рашевський. Каталог творів Արխիվացված 24 Մայիսի 2021 թվականին.
- ↑ «Про перейменування вулиць та провулків міста». www.chernigiv-rada.gov.ua. Արխիվացված է օրիգինալից 20 лютого 2016-ին. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 15-ին.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Рашевський Іван // Енциклопедія українознавства (укр.) / В. Кубійович. — Париж; Нью-Йорк: Молоде Життя, 1954—1989. — Т. 7. — С. 2472.
- Рашевський Іван Григорович // Украинская советская энциклопедия: в 12 томах = Українська радянська енциклопедія (укр.) / За ред. М. Бажана. — 2-ге вид. — К.: Гол. редакція УРЕ, 1974—1985. — Т. 9. — С. 294.
- Бєлікова Г. Іван Рашевський — відомий і невідомий(ուկր.) // Сіверянський літопис. —Чернігів, 1999. — № 1. — С. 26–62.
- Бєлікова Г. Іван Рашевський. Каталог творів(ուկր.) // Скарбниця української культури: Зб. наук. праць. —Чернігів, 2002. — В. 3. — С. 125–142.
- Проніна Т. Доля директора музею(ուկր.) // Сіверянський літопис. —Чернігів, 1999. — № 1. — С. 84–94.