Ինքնադիմանկար (Ռեմբրանդտ, 1640)

Ինքնադիմանկար; Ինքնադիմանկար
տեսակ	գեղանկար
նկարիչ	Ռեմբրանդտ վան Ռեյն
տարի	1640
բարձրություն	102
լայնություն	60
ուղղություն	հոլանդական գեղանկարչության ոսկե շրջան
ժանր	ինքնապատկեր
նյութ	յուղաներկ և կտավ
գտնվում է	Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ
հավաքածու	Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ
հիմնական թեմա	Ռեմբրանդտ վան Ռեյն
	պատկերված են
	https://www.wga.hu/html/r/rembran/painting/selfport/sp1640.html կայք
	Ծանոթագրություններ;
	Self-portrait by Rembrandt (National Gallery, London) Վիքիպահեստում

Ինքնադիմանկար, Ռեմբրանդտի ինքնադիմանկարը, որ ստեղծվել է 1640 թվականին՝ նկարչի փառքի գագաթնակետին։ 1639 թվականին Ռեմբրանդտը կնոջ` Սասկիյայի հետ տեղափոխվում է 13.000 գուլդենով Ամստերդամի Յոդենբրեեսստրատ թաղամասում ձեռք բերված նոր տուն, որտեղ ապրում էին հիմնականում հարուստ առևտրականները։ Նկարիչը պատվերներ է ստանում ամենաազդեցիկ և հարուստ հոլանդացիներից, այդ թվում` շտատհալտերից և Թրիփ ընտանիքի ներկայացուցիչներից («Մարի Թրիփի դիմանկարը»), դե Գրաֆներից և Վիտզենից։ Օֆորտների շնորհիվ` Ռեմբրանդտի փառքը դուրս էր եկել Հոլանդիայից. նրա կտավները ձեռք են բերում հավաքորդներ, եվրոպական արքայական ընտանիքների ներկայացուցիչներ, մասնավորապես Անգլիայի թագավոր Չարլզ I Ստյուարտը։

Ռեմբրանդտի տասնյակ ինքնադիմանկարներից այս մեկն առանձնանում է իր մոնումենտալությամբ։ Նկարիչն այնտեղ պատկերում է իր սոցիալական դիրքը^[3]։ Նա հագել է մորթով զարդարված թանկարժեք հագուստ, կրում է շղթա, թանկարժեք քարեր։ Հայացքը մելանխոլիկ է, իր արժեքի գիտակցումով լցված։ Ֆոնը չեզոք է, դիտողի ողջ ուշադրությունը կենտրոնանում է նկարչի կերպարին։

Ներքին աջ անկյունում լավ տեսանելի է «Rembrandt f.» (Rembrandt fecit) գրությունն ու ամսաթիվը։ Ավելի ներքևում «conterfeycel» գրությունն է, որ հին հոլանդերենով նշանակում է «դիմանկար»։

Կարևոր է այն հանգամանքը, որ նկարչի հագուստը բնորոշ է 16-րդ դարի սկզբին։ Ռեմբրանդտը ոչ միայն իր ժամանակակիցներից ցուցադրել է իր կարգավիճակը, այլ մարտահրավեր է ներկայացրել 16-րդ դարի խոշորագույն նկարիչներին` Դյուրերին, Տիցիանին, Ռաֆայելին։

Ռեմբրանդտը շատ բարձր էր գնահատում Դյուրերին, հավաքում էր նրա փորագրությունները։

1639 թվականի ապրիլին Ռեմբրանդտը ներկա է եղել աճուրդին, երբ պորտուգալացի հավաքորդ Ալֆոնսո Լոպեսը գնել է Ռաֆայելի «Բալթազար Կաստիլիոնեի դիմանկարը»։ Վիեննայում պահվում է այդ նկարի թեմայով Ռեմբրանդտի ուրվանկարը, որի լուսանցքում Ռեմբրանդտը նշել է, որ նկարը մեծ գումարով (3.500 գուլդեն) է ձեռք բերել (իր նամակներում նկարիչը նշում է, որ Ռեմբրանդտը իր կտավները գնահատում էր 600-1.000 գուլդեն)։ Լոպեսը, որ ապրել է Ամստերդամում 1637-1641 թվականներին, ձեռք էր բերել Տիցիանի «Ջերոլամո Բարբարիգոյի դիմանկարը», որը Ռեմբրանդտը լավ գիտեր։

Իր նախորդի օրինակով ինքնադիմանկար ստեղծելու մտքի դրսևորում է 1639 թվականին ստեղծված օֆորտը։ 1640 թվականի ինքնադիմանկարում կրկնվել են Դյուրերի և Տիցիանի կերպարների դիրքերը. աջ ձեռքով կռթնել է սեղանին։ Նկարի ռենտգենյան լուսանկարներից պարզվում է, որ ի սկզբանե ձախ ձեռքը ևս հենված էր սեղանին, իսկ կերպարի օձիքը ավելի կլորավուն ձև է ունեցել։

Նախորդած նկարիչների գործեր
Դյուրերի ինքնադիմանկար (1498) (1498)
Տիցիան, «Ջերոլամո Բարբարիգոյի դիամանկարը» (1505)
Ռաֆայել, «Բալթազար Կաստիլոնեի դիմանկարը» (1514—1515)

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ա. Վերժբիցկի Ռեմբրանդտի արվեստը
Մելիսա Ռիկետս Ռեմբրանդտ. — Այրիս-Պրես, 2006.
David Bomford, Jo Kirby, Ashok Roy, Axel Rüger, and Raymond White. Art in the Making: Rembrandt. Yale University Press. 2006