Օույան Սյու

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Օույան Սյու
չինարեն՝ 歐陽修
Դիմանկար
Ծնվել էօգոստոսի 6, 1007(1007-08-06)[1]
ԾննդավայրՄիանյան, Չինաստան
Մահացել էսեպտեմբերի 22, 1072(1072-09-22) (65 տարեկան)
Մահվան վայրՖույան, Անհոյ, Չինաստան
ՔաղաքացիությունNorthern Song dynasty
Մայրենի լեզուչինարեն
ԵրկերNew Book of Tang? և New History of the Five Dynasties?
Մասնագիտությունբանաստեղծ, գրող, պատմաբան, քաղաքական գործիչ, scholar, հավաքորդ, փիլիսոփա և ակնարկագիր
ԱմուսինXu Shi?[2], Yang Shi?[2] և Xue Shi?[2]
Ծնողներհայր՝ Ouyang Guan?[2], մայր՝ Zheng Shi?[2]
Զբաղեցրած պաշտոններMayor of Kaifeng Fu?
ԵրեխաներOuyang Fa?[2], Ouyang Fei?[2], Ouyang Yi?[2] և Ouyang Bian?[2]
 Ouyang Xiu Վիքիպահեստում

Օույան Սյու (չինարեն ավանդ. 歐陽修, հեշտ. 欧阳修 , պինին: Ōuyáng Xiū, օգոստոսի 6, 1007(1007-08-06)[1], Միանյան, Չինաստան - սեպտեմբերի 22, 1072(1072-09-22), Ֆույան, Անհոյ, Չինաստան), Սուն կայսրության դարաշրջանի չինացի պետական գործիչ, պատմագիր, ուրվագծագիր և պոետ։ Նրա բազմակողմանի տաղանդը դասվում է եվրոպական վերածննդի գործիչների շարքին հավասար։.[3]

Հայտնի է նաև իր երկրորդ Յունշու անունով,իսկ կյանքի վերջին տարիներին հենց իր կողմից հորինված «ծեր հարբեցող» 醉翁 մականունով,ինչպես նաև որպես «Ճգնավոր Լյու» 六一居士, ինչ-որ տեղ էլ Լյու-ն կազմված է «վեց» և «մեկ» թվականներից, այսինքն՝ «վեցից մեկը»։ Այն հարցին, թե ինչ «վեցի» մասին է խոսքը, մի անգամ նա իր հյուրին պատասխանեց, որ իր տանը ընդամենը կա 10 000 գրքեր, 1 000՝ այդ թվում նաև այդ ժամանակների արքայատոհմ Սյա, Շան և Արևմտյան Չժոու հնագույն տղամարդու վերնազգոստներ, մեկ գուցին, մեկ շախմատի հավաքածու և մի թեյնիկ գինի։ Անցկացնելով կյանքը այս հինգի մեջ,նա վեցերորդն էր[4]։ Իր ուսուցչի, Ֆան Չժունյանի հետ միասին, ղեկավարում էր 1040-ական թվականներին երգված բարեփոխումները, Վան Անշիի կանխագործման բարեփոխումները։ 1053 թվականին իր ղեկավարությամբ կազմվում է «Պատմական գրառումներ հինգ տոհմերի մասին » ժամանակագրությունը, իսկ 1060 թվականին՝ «Տան տոհմի նոր պատմություն» կարևորագույն չինական ժամանականգրության աշխատություններից մեկը[5]։

Օույան Սյուն հայտնի է որպես արձակագիր և պոետ, այդ դարաշրջանի երկու՝ (շի և ցի) բանաստեղծական ժանրերի վարպետ էր։ Նա հարստացրել է ուրվագծագրությունը ժիուխա (քննարկում բանաստեղծությունների մասին) ժանրի ստեղծմամբ։ Ինչպես նաև եղել է այդ դարաշրջանի խոշորագույն հնագրագիտական աշխատության «Հնագույն մակագրությունների հավաքածուներ՝ պարզաբանմամբ», որոնցում գրի է առել և մեկնաբանել է հարյուրավոր հնագույն մակագրություններ մետաղների և քարերի վրա։ Ռուս ընթերցողին ավելի հայտնի են նրա ինքնակենսագրական արձակ տեքստերը՝ «Գինովցած ծերուկի գրառումները» (1046 թվական) և «Ճգնավոր Լյու-ի կենսագրությունը» (1070 թվական)։ Նրա որոշ երկեր տպագրվել են ռուսերենով 1959 թվականին «Չինական դասական արձակ» և «Սուն դարաշրջանի պոեզիան» ժողովածուներում։

Օույան Սյու-ին, որպես խոշորագույն պատմագիրին է պատկանում լեգիտիմոստի ժխտման առաջնությունը, չինական տոհմի գերբնական նշան-«խորհրդանշանը» և «հինգ տարրերի» տեսությունը։ Դրա փոխարեն նա ղեկավարում է չինական տարախքները[6]։ Նրա առարկությունները «Խմբավորումների մասին» (朋黨論) դարձել է որպես գաղափարախոսական մի փաստաթուղթ,որին էին դիմել Դունլինսկյան շարժման կողմնակիցները (東林黨, Մին դարաշրջան), 1724 թվականին կայսր Յունչժեն նույնպեսՂ[7]։

Օույան Սյու անվան ընդօրինակման համար մտածված էր Օույանցև-Սյու անունը Խոլմ վան Զայչիկ , խուզարկու գործակալում(դետեկտիվում), դա ռուս-չինական դետեկտիվ է, «Վատ մարդիկ չկան» շարքի կերպարներում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 Կենսագրական տվյալների չինական բազա
  3. ↑ «Ouyang Xiu». The Anchor Book of Chinese Poetry Web Companion. Whittier College. 2004. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 16-ին. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  4. ↑ Люи Цзюши-чжуань, 414
  5. ↑ «История пяти династий». World Digital Library. 1280-1368. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
  6. ↑ Elman, Classicism, Politics, and Kinship, 153-4.
  7. ↑ Elman, Classicism, Politics, and Kinship, 279-80.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Желоховцев А. Н., Лисевич И. С., Рифтин Б. Л., Соколова И. И., Сухоруков В. Т., Черкасский Л. Е., Эйдлин Л. З. Философская проза X—XIII вв.: [Китайская литература] // История всемирной литературы: В 9 томах / АН СССР; Ин-т мировой лит. им. А. М. Горького. М.: Наука, 1983—1984. Т. 2. С. 143—146.
  • Алимов И. А. Вслед за кистью: Материалы к истории сунских авторских сборников бицзи. Исследования, переводы. Часть 1. СПб., 1996. (фрагмент)
  • Ouyang Xiu \\ in Chevalier, Tracy. Encyclopedia of the essay. Taylor & Francis, 1997. ISBN 1-884964-30-3, ISBN 978-1-884964-30-5 (pp. 615–617)
  • Egan, Ronald C. The Literary Works of Ou-yang Hsiu. — Cambridge, 1984.
  • Mote, F.W.[en] Imperial China: 900-1800[en]. — Cambridge, MA, USA: Harvard University Press, 1999. — С. 119—126, 135—138. — ISBN 0674012127
  • James T.C. Liu in Franke, Herbert, Sung Biographies, Wiesbaden, 1976,vol. 2, pp. 808–816. ISBN 3-515-02412-3
  • Carpenter, Bruce E., 'Confucian Aesthetics and Eleventh Century Ou-yang Hsiu' in Tezukayama University Review (Tezukayama Daigaku Ronshu) Nara, Japan, 1988, no. 59, pp. 111–118. ISSN 0385-7743

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Օույան Սյու» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Օույան_Սյու&oldid=9730174» էջից