Վիեննայի ռատուշա

Վիեննայի ռատուշա;
Տեսակ	քաղաքապետարան
Երկիր	Ավստրիա
Ստեղծման թվական	1872
Կայք	wien.gv.at/verwaltung/rathaus/index.html

Վիեննայի ռատուշա (գերմ.՝ Wiener Rathaus), Վիեննայի քաղաքապետարանի շենքը։ Գտնվում է Ավստրիայի մայրաքաղաքի Ներքին քաղաք կոչվող մասի 1-ին շրջանում, Ֆրիդրիխ Շմիդտի հրապարակի վրա (գերմ.՝ Friedrich-Schmidt-Platz): Շենքը կառուցվել է 1872 —1883 թթ. ճարտարապետ Ֆրիդրիխ Շմիդտի նախագծով։ Այստեղ են գտնվում քաղաքի բուրգոմիստրի (քաղաքապետի) և համայնքապետարանի ծառայողական աշխատասենյակները։ Այստեղ է իր նիստերն անցկացնում նաև լանդտագը։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

XIX դարի կեսերին Վիեննային մերձակա շատ բնակակավայրեր ընդգրկվեցին քաղաքի կազմում, նրա մակերեսն ու բնակչության թիվը կտրուկ կերպով աճեցին, և քաղաքապետարանի հին շենքն այլևս չէր բավարարում նոր պահանջներին։ 1868 թ. նոր ռատուշայի շինարարության համար նախագծերի մրցույթ հայտարարվեց, որտեղ հաղթող ճանաչվեց գերմանացի ճարտարապետ Ֆրիդրիխ ֆոն Շմիդտը։

Համաձայն նրա նախագծի՝ շենքը կառուցվել է ճարտարապետական էկլեկտիկ ոճով։ Ճակատն իրենից ներկայացնում է նոր գոթական (նեոգոթիկ) ոճի աշխարհիկ կառույցի մի հոյակապ նմուշ, արտաքին տեսքն ու առաջին հերթին՝ 105 մետրանոց աշտարակը ֆլամանդական գոթական ռատուշաների տեսքն ունեն, և միջին դարերի ազատ քաղաքների շունչն են հաղորդում։ Իսկ ընդհանուր առմամբ շենքն իր տեսքով հիշեցնում է բարոկկոյի շքեղ ճոխությունը։

Կառույցն զբաղեցնում է 19 592 մ² հողատարածք, սենյակների ընդհանուր մակերեսը կազմում է 113 հազար մ²։ Շենքի երկարությունը 152 մ է, լայնությունը՝ 127 մ։ Սենյակների թիվը 1575 է, պատուհաններինը՝ 2 035: Շինարարության վրա ծախսվել է մոտավորապես 14 միլիոն գուլդեն։

Կենտրոնական պատշգամբը կառուցվել է հատուկ Ադոլֆ Հիտլերի համար, որը անշլյուսից՝ Ավստրիան Գերմանիային բռնակցելուց ընդամենը մի քանի օր անց՝ 1938 թվականի ապրիլի 9-ին այդտեղից ճառ է ասել^[3] ·^[4]: Ռատուշայի շքադահլիճն ունի 71 մ երկարություն, 20 մ լայնություն^[5] և զարդարված է նշանավոր վիեննացիների անդրիներով։ Դահլիճն ու առընթեր սրահներն օգտագործվում են ցուցահանդեսներ, պարահանդեսներ, համերգներ և այլ միջոցառումներ կազմակերպելու նպատակով։ Ռատուշայում տարեկան ընդհանուր առմամբ շուրջ 800 միջոցառում է անցկացվում։

Աշտարակի գագաթին բարձրացված է ռատուշայի ժամապահի՝ «Ռատհաուսման»ի (գերմ.՝ Rathausmann) 3,5 մետրանոց երկաթե արձանը՝ Սրբազան հռոմեական կայսրության կայսր Մաքսիմիլիան Առաջինի ժամանակների զենք ու զրահով դրոշակակրի տեսքով^[6]։ Շենքի ճակատին տեղադրված են քանդակագործ Անտոն Բրենեկի կերտած չորս քանդակ։

Հրապարակում 1896 թ. կանգնեցված է նաև ռատուշայի նախագծի հեղինակ Ֆրիդրիխ Շմիդտի արձանը (քանդակագործներ՝ Հոֆման ֆոն Ասպերնբուրգ և Յուլիուս Դայնինգեր)։

Շենքի նկուղային հարկը, որտեղ փայտի փորագրություններով ու պատմական թեմաներով արված որմնանկարներով հայտնի մի շարք սրահներ կան, 1925 և 1952 թվականներին ենթարկվել է վերակառուցման ու նորացման^[7], 1952^[8]: 2012 թվականի սեպտեմբերին^[9] մեկնարկել են ամբողջ շինության նորացման աշխատանքները՝ 35 միլիոն եվրո արժողությամբ. նախատեսված է դրանք ավարտել 2023 թվականին։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Felix Czeike: Das Wiener Rathaus. Zsolnay, Wien 1972.
Wolfgang Wieser (Journalist)|Wolfgang Wieser (Text), Lukas Beck (Fotos): Das Wiener Rathaus – Geschichte & Gesellschaft, Architektur & Anekdoten. Bohmann Verlag, Wien 2011, ISBN 978-3-99015-008-5.