«Էմիլիո Ագինալդո»–ի խմբագրումների տարբերություն

	Էմիլիո Ագինալդո; Emilio Aguinaldo y Famy
Դրոշ	Քաղաքական գործիչ (Ֆիլիպիններ)
մայիսի 22 1899 - ապրիլի 1 1901
Կուսակցություն՝	Քաթիպունան
Կրթություն՝	Սան Խուան դե Լետրանի քոլեջ
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ, ինքնակենսագիր, ռազմական գործիչ և հեղափոխական
Դավանանք	Կաթոլիկ եկեղեցի, Անկախ Ֆիլիպինյան եկեղեցի
Ծննդյան օր	մարտի 22, 1869
Ծննդավայր	Կավիտե, Ֆիլիպիններ
Վախճանի օր	փետրվարի 6, 1964[…] (94 տարեկան)
Վախճանի վայր	Մանիլա, Ֆիլիպիններ
Թաղված	Ագինալդոյի տաճար
Քաղաքացիություն	Ֆիլիպիններ
Հայր	Կառլոս Ագինալդո
Մայր	Տրինիդադ Ֆամի
Ամուսին	1. Հիլարիյա Ռոսարիո, 2. Մարիա Ագոնսիո
Զավակներ	Կարմեն Ագինալդո Մելենսիո, Էմիլիո կրտսեր, Մարիա Ագինալդո Պոբլետե, Քրիստինա Ագինալդո Սոնթայ, Միգել
Ինքնագիր
Պարգևներ
Emilio Aguinaldo

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

14:16, 4 Դեկտեմբերի 2021-ի տարբերակ

Էմիլիո Ագինալդո-ի-Ֆամի (իսպ.՝ Emilio Aguinaldo y Famy, Մարտի 22 1869 - 6 փետրվար 1964), ֆիլիպինյան քաղաքական գործիչ։ Ֆիլիպինների առաջին նախագահը՝ 1899-1901 թվականներին^[4]։

Երիտասարդ տարիներ

Էմիլիո Ագինալդոն ծնվել է 1869 թվականի մարտի 22-ին Կավիտե էլ Վիեխո քաղաքում (այժմ ՝ Կավիտե), չին-տագալյան ընտանիքում կամ «չինական մետիսների» ընտանիքում իսպանական գաղութային դասակարգմամբ։ Հայրը եղել է Կառլոս Ագինալդո-ի-Համիրը, մայրը ՝ Տրինիդադ Ֆամին։ Ագինալդոյի ընտանիքը բավականին ապահովված էր, քանի որ նրա հայրը իսպանական գաղութային վարչակազմի կողմից նշանակված քաղաքային ղեկավար էր: Ագինալդոն սովորել է դե Սան Խուան դե Լետրանի քոլեջում, սակայն այն չի ավարտել 1882 թվականին խոլերայի համաճարակի պատճառով:

Էմիլիոն դարձել է բինակայան Կավիտե էլ Վիեխոյի (Բարիո) գլուխը 17 տարեկանում ՝ զինվորական զորակոչից խուսափելու համար։

1895 թվականին 25 տարեկանում բարեփոխումների արդյունքում նա դարձավ Կավիտե էլ Վիեխոյի առաջին ավագ մարզպետ՝ կապիտան^[5]^[6]։

Հեղափոխական գործունեություն

1896 թվականին իսպանացիները տուզեմցիների համար պարտադիր աշխատանքներ են մտցրել պարտքերի դիմաց։ Դա ապստամբություն է առաջացրել, որը գլխավորել է Ագինալդոն։ Իսպանացիները համաձայնություն են առաջարկել ՝ խոստանալով որոշակի բարեփոխումներ։ Ագինալդոն համաձայնեց, ապա լուծարեց իր բանակը։ Խոստումը չկատարվեց, և Ագինալդոն ստիպված եղավ փախչել Չինաստան։ Երբ սկսվել է Իսպանա-ամերիկյան պատերազմը, Ագինալդոն կապ է հաստատել ամերիկացիների հետ և իրենց ռազմանավով տեղափոխվել Կավիտա։ Այնտեղ նա անմիջապես իր շուրջը ձևավորել է 20-հազարանոց զորք, որը մարտի է բռնվել ամերիկացիների կողմից և ջախջախել իսպանական ջոկատներին Լուսոնա կղզու մի քանի մարտերում:

Նա քաղաքացիական կարգ է սահմանել և Ֆիլիպինների կոնգրես է հրավիրել, որը հռչակել Է Ֆիլիպինների Հանրապետությունը և Սահմանադրություն մշակել։ Հանրապետության ղեկավար է ընտրվել Ագինալդոն։ Երբ Ամերիկայի Միացյալ Նահանգները, իսպանացիների դեմ հաղթանակից հետո, որոշեցին օկուպացնել Ֆիլիպինները, Ագինալդոն նրանց վճռական դիմադրություն ցույց տվեց: Երեք տարի տևեց պարտիզանական պատերազմը: Ափային գիծը հեշտությամբ զբաղված էր ամերիկացիներով, բայց Լուսոնա կղզու ներսում Ագինալդոն իշխում էր անքակտելիորեն՝ ամերիկացիներին հաճախ լուրջ պարտությունների մատնելով։ 1901 թվականի մարտին գերի վերցվեց և անսպասելի հայտարարեց, որ հրաժարվում է պայքարից և դառնում է հավատարիմ Միացյալ Նահանգներ։ Շատերը տեսան դրա մեջ դավաճանություն։ Ֆիլիպինցիների պայքարն ամերիկացիների դեմ շարունակվեց նաև առանց նրա։

1930-ական թվականներին գլխավորել է «հեղափոխության վետերանների միություն» և «ազգային-սոցիալիստական կուսակցություն» կազմակերպությունները:

1935 թվականին Ֆիլիպինների համագործակցության նախագահի թեկնածու է առաջադրվել, սակայն չի ընտրվել: 1945 թվականին Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում ձերբակալվել է ամերիկյան զորքերի կողմից և մեղադրվել է ճապոնական իշխնությունների հետ համագործակցելու համար 1942-ից 1944 թվականների ընթացքում, բայց հետագայում ազատ արձակվեց ընդհանուր համաներմամբ։

Փաստեր

Էմիլիո Ագինալդոն իր նախագահության տարիներին եղել է պետությունների և կառավարությունների աշխարհի ամենաերիտասարդ ղեկավարներից մեկը։
Էմիլիո Ագինալդոն երկրի ամենաերիտասարդ նախագահն էր անկախությունից ի վեր։
Էմիլիո Ագինալդոն Ֆիլիպինների նախագահի ամենաերկարակյաց ռեկորդակիրն է. նա նախկին նախագահի պաշտոնը զբաղեցրել է 63 տարի:
Էմիլիո Ագինալդոն մինչև 1964 թվականի փետրվարի 6-ը համարվում էր մոլորակի վրա ապրող 19-րդ և 20-րդ դարերի ամենահին քաղաքական գործիչներից մեկը։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Diccionario biográfico español (իսպ.) — Real Academia de la Historia, 2011.
↑ Агинальдо Эмилио // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ Encyclopædia Britannica
↑ «Emilio Aguinaldo - Presidential Museum and Library». web.archive.org. 2012-11-04. Վերցված է 2021-11-26-ին.
↑ «Gen. Emilio Aguinaldo (1869–1964)». aboutph.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2010-05-10-ին. Վերցված է 2016-05-05-ին. {{cite web}}: External link in |publisher= (օգնություն); Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
↑ TUROT, Henri Les hommes de révolution Aguinaldo et les Philippins. — Paris: Librairie Léopold Cerf, 1900. — ISBN 978-1146599917

Գրականություն

Վոդովոզով Վասիլիյ Վասիլիյևիչ (1890–1907). «Ագինալդո, Էմիլիո». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[_fe48d9642374df94-1] 1,0 ^1,1 Diccionario biográfico español (իսպ.) — Real Academia de la Historia, 2011.

[_f81d2fb84c1e123f-2] Агинальдо Эмилио // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_5f1e73297104a386-3] Encyclopædia Britannica

[4] «Emilio Aguinaldo - Presidential Museum and Library». web.archive.org. 2012-11-04. Վերցված է 2021-11-26-ին.

[autogenerated1-5] «Gen. Emilio Aguinaldo (1869–1964)». aboutph.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2010-05-10-ին. Վերցված է 2016-05-05-ին. {{cite web}}: External link in |publisher= (օգնություն); Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[turoth1-6] TUROT, Henri Les hommes de révolution Aguinaldo et les Philippins. — Paris: Librairie Léopold Cerf, 1900. — ISBN 978-1146599917

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

@@ Տող 49. / Տող 49. @@
  | Վիքիպահեստ =
 |թաղված=Ագինալդոյի տաճար|գերեզման=Ագինալդոյի տաճար}}
-'''Էմիլիո Ագինալդո-ի-Ֆամի''' ({{lang-es|Emilio Aguinaldo y Famy}}, [[Մարտ]]ի [[22]] [[1869]] - [[6]] [[փետրվար]] [[1964]]), [[Ֆիլիպիններ|ֆիլիպինյան]] քաղաքական գործիչ։ Ֆիլիպինների առաջին նախագահը՝ [[1899]]-[[1901]] թվականները<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20121104144908/http://malacanang.gov.ph/presidents/first-republic/emilio-aguinaldo/|title=Emilio Aguinaldo - Presidential Museum and Library|date=2012-11-04|website=web.archive.org|accessdate=2021-11-26}}</ref>։
+'''Էմիլիո Ագինալդո-ի-Ֆամի''' ({{lang-es|Emilio Aguinaldo y Famy}}, [[Մարտ]]ի [[22]] [[1869]] - [[6]] [[փետրվար]] [[1964]]), [[Ֆիլիպիններ|ֆիլիպինյան]] քաղաքական գործիչ։ Ֆիլիպինների առաջին նախագահը՝ [[1899]]-[[1901]] թվականներին<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20121104144908/http://malacanang.gov.ph/presidents/first-republic/emilio-aguinaldo/|title=Emilio Aguinaldo - Presidential Museum and Library|date=2012-11-04|website=web.archive.org|accessdate=2021-11-26}}</ref>։
 == Երիտասարդ տարիներ ==