«Խաչենի իշխանական տուն»–ի խմբագրումների տարբերություն
ըստ Ուլուբաբյանի Վահրամը եղել է Հասան Գ-ի միակ կենդանի մանացած զավակը |
չ →Ներքին-Խաչեն: կաղապարի վերահղում using AWB |
||
Տող 48. | Տող 48. | ||
<small>(նշանավոր Հասան-Ջալալից հետո Վերին-Խաչենի տոհմը կոչվում է '''[[Հասան-Ջալալյաններ|Հասան-Ջալալյան]]''')</small> |
<small>(նշանավոր Հասան-Ջալալից հետո Վերին-Խաչենի տոհմը կոչվում է '''[[Հասան-Ջալալյաններ|Հասան-Ջալալյան]]''')</small> |
||
* [[Աթաբակ Իվանե Ա(Խաչենի իշխան)|Աթաբակ Իվանե Ա]] ([[1261]]-[[1287]]) |
* [[Աթաբակ Իվանե Ա(Խաչենի իշխան)|Աթաբակ Իվանե Ա]] ([[1261]]-[[1287]]) |
||
* [[Ջալալ Բ]] ([[1287]]-մոտ[[1318]]) |
* [[Ջալալ Բ]] ([[1287]]-մոտ[[1318]]) |
||
* [[Աթաբակ Իվանե Բ|Իվանե Բ]] (†[[1361]]) |
* [[Աթաբակ Իվանե Բ|Իվանե Բ]] (†[[1361]]) |
||
* [[Ջալալ Գ]] (†[[1431]]) |
* [[Ջալալ Գ]] (†[[1431]]) |
||
* [[Աղբաստ]] (15-րդ դարի կես) |
* [[Աղբաստ]] (15-րդ դարի կես) |
||
* [[Սայտուն]] |
* [[Սայտուն]] |
||
* [[Վելիճան]] (մինչև 16-րդ դարի սկիզբ) |
* [[Վելիճան]] (մինչև 16-րդ դարի սկիզբ) |
||
* [[Մեհրաբ]] ∞ Շահում |
* [[Մեհրաբ]] ∞ Շահում |
16:41, 16 Դեկտեմբերի 2010-ի տարբերակ
Ուշադրություն։ Այս հոդվածը պարունակում է աղբյուրների կամ արտաքին հղումների ցանկ, բայց իր աղբյուրները մնում են անհասկանալի, քանի որ բացակայում են ծանոթագրությունները։ Խնդրում ենք բարելավել այս հոդվածը նրան ավելացնելով ավելի ճշգրիտ վկայություններ։ |
Խաչենի իշխանականն տունը իշխել է Արցախում 9-րդ դարից մինչև 19-րդ դարի սկիզբ։ 12-րդ դարում Խաչենի իշխանությունը բաժանված է եղել երեք ճյուղերի՝ Հաթերք, Ծար (կամ Վերին-Խաչեն) և Ներքին-Խաչեն (Գանձասար կենտրոնով)։ Սկզբնապես գահերեց են եղել Հաթերքի իշխանները։ Սակայն Հասան Բ-ի մահից հետո Հաթերքի ճյուղը սպառվել է և նրա տիրույթները բաժանվել են Ծարի ու Ներքին Խաչենի միջև։ Իսկ 13-րդ դարի սկզբից գահերեցությունը մեկընդմիշտ անցել է Ներքին-Խաչենի իշխանները։ Հետագա դարերում Խաչենի իշխանությունը կազմված է եղել երկու նշանավոր տոհմերից՝ Դոփյաններ (Ծարում կամ Վերին-Խաչեն) և Հասան-Ջալալյաններ (Ներքին Խաչեն)։ Հասան-Ջալալյանները իշխել են Խաչենի մելիքությունում մինջև 1827 թվականը, որից հետո ավարտվել է Խաչենի իշխանական տունը։
Ստորև ներկայացված է Խաչենի իշանների ցանկը։
Տոհմաբանություն
Խաչենի իշխանական տան տոհմաբանություն.
- Սահլ Սմբատյան Առանշահիկ, Խաչեն ամրոցի իշխան (†854)
- Ատրներսեհ ∞ Սպրամ Միհրանյան
- Գրիգոր-Համամ, Աղվանից իշխանաց իշխան
- Սահակ Սևադա, Գարդմանի և Փառիսոսի իշխան,Ձորագետի ավազակապետերի իշխան (10-րդ դարի երկրորդ կես)
- Գրիգոր Մեծ
- Սենեքերիմ
- Գրիգոր (11-րդ դար)
- Վախտանգ-Սակառ (†1190)
Հաթերք
- Վախտանգ-Սակառ (†1190) ∞ Շուշիկ
- Հասան Կրոնավորյալ (1142-1182) ∞ Մամա
(1182թ. քառասուն տարի իշխելուց հետո Հասան Կրոնավորյալը իր իշխանությունը թողնում է վեց որդիներին և կնոջ Մամայի հետ կրոնավորելու է գնում Դադիվանք։)
(1216 թ. սելջուկ-թուրքերի դեմ պատերազմին զոհվում է Հասան Բ-ն, որով ավարտվում է Հաթերքի ճյուղը և նրա տարածքը միանում է Ծարին։
Ծար (Վերին-Խաչեն)
- Վախտանգ-Սակառ (†1190) ∞ Շուշիկ
- Հասան Ա ∞ Դոփի (Զաքարե և Իվանե Զաքարյանների քույր)
(Դոփի իշխանուհին նշանավոր դեր է խաղւմ Վերին-Խաչենում և նրա մահից հետո այստեղի տոհմը կոչվում է Դոփյան)
- Գրիգոր Ա Դոփյան
- Հասան Բ (†1298) ∞ Մամքան (Վաչուտյան Քրդի դուստր)
- Գրիգոր Բ (13-րդ դարի երկրորդ կես, 14-րդ դարի սկիզբ) ∞ Ասփա
- Հասան Գ (†1383)
- Վահրամ
- Ջհանշե Ա
- Հասան Դ
- Ջհանշե Բ (15-րդ դարի երկրորդ կես)
- Միրզաջան
- Մելքոն
Ներքին-Խաչեն
- Վախտանգ-Սակառ (†1190) ∞ Շուշիկ
- Գրիգոր Ա
- Վախտանգ Ա (12-րդ դարի երկրորդ կես) ∞ Թագուհի (Սյունիքի արքայադուստր)
- Հասան Մեծ∞ Մամքան
- Վախտանգ Տանգիկ ∞ Խորիշահ (Զաքարէ և Իվանէ ամիրսպալասարների քույր)
- Հասան-Ջալալ, Խաչենի և Առանի իշխան, Արցախի թագավոր (1214-1261) ∞ Մամքան (Սյունիքի արքայադուստր)
(նշանավոր Հասան-Ջալալից հետո Վերին-Խաչենի տոհմը կոչվում է Հասան-Ջալալյան)
- Աթաբակ Իվանե Ա (1261-1287)
- Ջալալ Բ (1287-մոտ1318)
- Իվանե Բ (†1361)
- Ջալալ Գ (†1431)
- Աղբաստ (15-րդ դարի կես)
- Սայտուն
- Վելիճան (մինչև 16-րդ դարի սկիզբ)
- Մեհրաբ ∞ Շահում
- Ջալալ Դ, Խաչենի թագավոր (մինչև 17-րդ դարի սկիզբ)
- Մեհրաբ Բ
- Վելիճան Գ (†1686)
- Մուլքի Բեկ (†1716)
- Մելիք-Գրիգոր Բ
- Մելիք-Ալավերդի Ա
- Մելիք Բեկ
- Մելիք Դանիել Բեկ (†1797)
- Մելիք-Ալավերդի Բ(†1827)
Մելիք Ալավերդու մահից հետո ավարտվում է Խաչենի իշխանությունը։[1]