«Եկեղեցի (շինություն)»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ Bot: Migrating 67 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q2977 (translate me) |
չ clean up, replaced: ը: → ը։ (3), կ: → կ։ , ն: → ն։ , վ: → վ։ (2), ք: → ք։ , ): → )։ (2) oգտվելով ԱՎԲ |
||
Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:Salta-Capital-P3130055.JPG|thumb|250px|Եկեղեցի]] |
[[Պատկեր:Salta-Capital-P3130055.JPG|thumb|250px|Եկեղեցի]] |
||
[[Պատկեր:Echmiatsin cathedral 2.jpg|thumb|250px|[[Էջմիածնի Մայր Տաճար|Էջմիածնի Մայր տաճար]]ը]] |
[[Պատկեր:Echmiatsin cathedral 2.jpg|thumb|250px|[[Էջմիածնի Մայր Տաճար|Էջմիածնի Մայր տաճար]]ը]] |
||
'''Եկեղեցի''' [[Քրիստոնեություն|քրիստոնեական]] դավանանքի պաշտամունքային շենքը, ուր կատարվում է քրիստոնյաների կրոնական ծիսակատարությունը` |
'''Եկեղեցի''' [[Քրիստոնեություն|քրիստոնեական]] դավանանքի պաշտամունքային շենքը, ուր կատարվում է քրիստոնյաների կրոնական ծիսակատարությունը` ժամասացությունը։ Այդ նպատակով եկեղեցական աոաջին շենքերը կառուցվել են 4–րդ դարում, քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն ընդունած Արևելքի երկրներում ([[Ասորիք]], [[Հայաստան]], [[Բյուզանդիա]])։ [[4-րդ դար|4]] – [[6-րդ դար]]երում եկեղեցի ասելով հասկացվել է աղոթարան, ժողովարան, վկայարան, կաթողիկե, վանք։ Եկեղեցի անվանվող, բայց գործածական տարբեր նշանակություն ունեցող հիշյալ կառույցները տարբերվում են իրենց չափերով, ծավալային լուծումով և այլ հատկանիշներով։ Պատմական տարբեր ժամանակաշրջաններում, դավանական հոսանքների ներգործմամբ փոփոխվել է եկեղեցու ծիսակատարությունը` փոփոխելով նաև նրա հատակագծային լուծումը և ճարտարապետական կերպարը, ըստ գաղափարական և գեղարվեստական ըմբռնումների. օրինակ, ասորիքյան բազիլիկ, բյուգանդական և հայկական գմբեթավոր, ռոմանական, գոթական և [[Վերածնունդ|Վերածննդի շրջան]]ի եկեղեցիները։ Բոլոր ժամանակների եկեղեցական շենքի պարտադիր տարրերն են աղոթասրահը, ավագ [[խորան]]ը` բեմի և դասի մասով։ Տարբեր եկեղեցիներ ունեցել են նաև իրենց ինքնատիպ այլ տարրեր` նախասրահ (նարտեքս), վերնահարկ (խորոսներ, էմպորաներ), պրեսբիտերիում, կապելլաների պսակ։ 4-ից—5–րդ դարերում հայկական եկեղեցիները բազիլիկ և դահլիճ տիպի են, ավագ խորանին կից մեկ կամ երկու սենյակներով, սյունասրահներով ([[Քասախ]], [[Թանահատ]], [[Երերույք]] և այլն)։ Պահպանվել են նաև գմբեթավոր եկեղեցիներ: [[6-րդ դար|6]]-ից [[7-րդ դար]]երում հայկական եկեղեցիները բացառապես գմբեթավոր են և իրենց հետաքրքրական բազմազան լուծումներով քրիստոնյա աշխարհի ճարտ. մեջ եզակի արժեքներ են։ [[10-րդ դար|10]]-ից [[13-րդ դար]]երում իշխող դարձան գմբեթավոր դահլիճ և ներսից խաչաձև (չորս ավանդատներով) գմբեթավոր տիպերը, եկեղեցուն արևմուտքից կցվում էր [[հայկական ճարտարապետություն|հայկական ճսւրտարապետության]] համար խիստ ինքնատիպ [[գավիթ]]ն ու ժամատունը։ |
||
<gallery> |
<gallery> |
||
Պատկեր:Armenian Church in Yeghipatrush - 2.JPG|[[Եղիպատրուշ]]ի եկեղեցին |
Պատկեր:Armenian Church in Yeghipatrush - 2.JPG|[[Եղիպատրուշ]]ի եկեղեցին |
||
Տող 9. | Տող 9. | ||
</gallery> |
</gallery> |
||
{{ՀՍՀ}} |
{{ՀՍՀ}} |
||
[[Կատեգորիա:Շենքերի և շինությունների տեսակներ]] |
[[Կատեգորիա:Շենքերի և շինությունների տեսակներ]] |
18:49, 25 Հուլիսի 2013-ի տարբերակ
Եկեղեցի քրիստոնեական դավանանքի պաշտամունքային շենքը, ուր կատարվում է քրիստոնյաների կրոնական ծիսակատարությունը` ժամասացությունը։ Այդ նպատակով եկեղեցական աոաջին շենքերը կառուցվել են 4–րդ դարում, քրիստոնեությունը որպես պետական կրոն ընդունած Արևելքի երկրներում (Ասորիք, Հայաստան, Բյուզանդիա)։ 4 – 6-րդ դարերում եկեղեցի ասելով հասկացվել է աղոթարան, ժողովարան, վկայարան, կաթողիկե, վանք։ Եկեղեցի անվանվող, բայց գործածական տարբեր նշանակություն ունեցող հիշյալ կառույցները տարբերվում են իրենց չափերով, ծավալային լուծումով և այլ հատկանիշներով։ Պատմական տարբեր ժամանակաշրջաններում, դավանական հոսանքների ներգործմամբ փոփոխվել է եկեղեցու ծիսակատարությունը` փոփոխելով նաև նրա հատակագծային լուծումը և ճարտարապետական կերպարը, ըստ գաղափարական և գեղարվեստական ըմբռնումների. օրինակ, ասորիքյան բազիլիկ, բյուգանդական և հայկական գմբեթավոր, ռոմանական, գոթական և Վերածննդի շրջանի եկեղեցիները։ Բոլոր ժամանակների եկեղեցական շենքի պարտադիր տարրերն են աղոթասրահը, ավագ խորանը` բեմի և դասի մասով։ Տարբեր եկեղեցիներ ունեցել են նաև իրենց ինքնատիպ այլ տարրեր` նախասրահ (նարտեքս), վերնահարկ (խորոսներ, էմպորաներ), պրեսբիտերիում, կապելլաների պսակ։ 4-ից—5–րդ դարերում հայկական եկեղեցիները բազիլիկ և դահլիճ տիպի են, ավագ խորանին կից մեկ կամ երկու սենյակներով, սյունասրահներով (Քասախ, Թանահատ, Երերույք և այլն)։ Պահպանվել են նաև գմբեթավոր եկեղեցիներ: 6-ից 7-րդ դարերում հայկական եկեղեցիները բացառապես գմբեթավոր են և իրենց հետաքրքրական բազմազան լուծումներով քրիստոնյա աշխարհի ճարտ. մեջ եզակի արժեքներ են։ 10-ից 13-րդ դարերում իշխող դարձան գմբեթավոր դահլիճ և ներսից խաչաձև (չորս ավանդատներով) գմբեթավոր տիպերը, եկեղեցուն արևմուտքից կցվում էր հայկական ճսւրտարապետության համար խիստ ինքնատիպ գավիթն ու ժամատունը։
-
Եղիպատրուշի եկեղեցին
-
Ֆլորենցիա, Սանտա-Մարիա-դել-Ֆիորե եկեղեցու գմբեթը
-
Պոկրով, Ս. Նիկոլայ հրաշագործի եկեղեցին
-
Բարսելոնա, Սուրբ Ընտանիքի քավության մայր տաճար (Սագրադա Ֆամիլիա)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ |