Սոցիալական նորմ
| Ենթակատեգորիա | կանոն, Կոնֆորմիզմ | |
|---|---|---|
| Մասն է | • մշակույթ • Մարդկային վարքագիծ | |
| Manifestation of | մշակույթ | |
.jpg)
Սոցիալական նորմ, պատմականորեն ծագած կամ այլ կերպ հաստատված գործունեության եղանակ, որն ապահովում է հասարակության մեջ, հանրույթներում և խմբերում մարդկանց փոխգործողությունները։
Սոցիալական համակարգերը ինտեգրացման անհրաժեշտությունը ամրագրվում է սոցիալական նորմերում, դրանց միջոցով են իրականանում սոցիալականացումը, սոցիալական վերահսկողությունը և կառավարումը։ Սոցիլական նորմն առկա է մարդու դրսևորման բոլոր մակարդակներում (պահանջմունքներում, դրդապատճառներում, արժեքներում, վարքում, ապրելակերպում)։ Սոցիլական նորմերը կարելի է դասակարգել ըստ գործողության ոլորտի (քաղաքական, ընտանեկան և այլն), սատարման եղանակի (իրավական, կրոնական և այլն), գիտակցվածության ձևի (գեղարվեստական, բարոյական և այլն), ֆունկցիաների (շեղումային, հաշտվողական և այլն), ընդգրկման աստիճանի (խմբային, դասակարգային, զանգվածային, էթնոմշակութային և այլն)։ Սոցիալական նորմերի մի մասը, լինելով գործունեությունից չտարազատված, մնում է չգիտակցված և բացահայտվում է հատուկ հետազոտություններով։ Պատմականորեն առաջինը ծագել են չգիտակցված սոցիալական նորմերը՝ սովորույթները, որոնք ընկած են գիտակցության հիմքում և հետագայում դարձել են կանոնպատվիրաններ ու նորմակարգադրություններ։
Զարգացած հասարակարգերում գործում են նաև կոդեքսներ և նորմանպատակներ։ Վերջիններս պահանջում են իրադրությանը համապատասխան կոնկրետացում, հետևաբար դրանցում ենթադրվում են տարատեսակություններ և անհատականացում։ Սա ծնում է սոցիալական նորմերի հակասական գործառություններ և փոփոխություններ ցանկալի նորամուծությունների կողքին ծագում է հանցավոր վարք, սոցիալական նորերը ենթարկվում է նորաձևության և զանգվածային գիտակցության այլ գործոնների ազդեցությանը։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 25)։ 
|