Նատալյա Խերշե

Նատալյա Խերշե;
Ծնվել է	հոկտեմբերի 20, 1969 (55 տարեկան)
Ծննդավայր	Օրշա, Վիտեբսկի մարզ, Բելառուսական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ, Բելառուս և Շվեյցարիա
Կրթություն	Օրշայի պետական մեխանիկական և տնտեսագիտական քոլեջ և Բելառուսի պետական տնտեսագիտական համալսարան
Մասնագիտություն	Քաղաքական բանտարկյալ
Աշխատավայր	Օրշայի շրջանային գործադիր կոմիտե
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Medal of Unconquered?

Նատալյա Անատոլևնա Խերշե (ծննդյամբ՝ Նատալյա Անատոլևնա Կասյան, բելառուս․՝ Наталля Хершэ; գերմ.՝ Natallia Hersche / Natalie Hersche, հոկտեմբերի 20, 1969(1969-10-20), Օրշա, Վիտեբսկի մարզ, Բելառուսական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), նախկին բելառուս-շվեյցարացի քաղբանտարկյալ^[2]։ 2020 թվականի դեկտեմբերի 7-ին Բելառուսի դատարանի կողմից դատապարտվել է 2,5 տարվա ազատազրկման՝ նույն տարվա սեպտեմբերին Մինսկում տեղի ունեցած բողոքի ցույցերից մեկին մասնակցելու ժամանակ Ոստիկանության հատուկ նշանակության ջոկատի սպայի գլխարկ-դիմակը մասամբ պատռելու և վնասելու համար^[3]։ 2021 թվականի սեպտեմբերից պատիժը կրել է Մոգիլյովի տղամարդկանց բանտում։ Ազատ է արձակվել 2022 թվականի փետրվարի 18-ին՝ 17 ամիս բանտարկությունից հետո, թեև նրա ժամկետը լրանում է 2023 թվականի հունվարին^[4]։

Կենսագրություն

Նատալյան ծնվել է Օրշայում, ավարտել է Բելառուսի պետական տնտեսագիտական համալսարանը, որից հետո աշխատել է հայրենի քաղաքում։ Մոտավորապես, 2009 թվականին նա ամուսնացել է շվեյցարացու հետ և տեղափոխվել Սանկտ Գալլեն։ Սկզբում աշխատել է գարեջրի գործարանում, այնուհետև սպասքի արտադրության ընկերության որակի հսկողության բաժնում։ Ամուսնու մահից հետո նորից է ամուսնացել։ Նատալյան երկու երեխա ունի իր առաջին ամուսնությունից^[5]։

2020 թվականի սեպտեմբերի 11-ին Խերշեն կարճ ժամանակով մեկնել է Մինսկ և ծրագրել է վերադառնալ սեպտեմբերի 21-ին։ Սեպտեմբերի 19-ին Մինսկում ընկերուհու հետ հանդիպելուց հետո նա մասնակցել է «կանանց երթին»^[6]։ Երթի ընթացքում բելառուսական ուժայինները սկսել են բերման ենթարկել մասնակիցներին, իսկ Նատալյան դիմադրել է Ոստիկանության հատուկ նշանակության ջոկատի սպա Սերգեյ Կոնչիկին՝ բռնելով նրա գլխարկ-դիմակից։ Սկզբում Նատալյան կալանավորվել է Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ օրենսգրքի 23.34-րդ հոդվածով՝ «Մասնակցություն չարտոնված զանգվածային միջոցառմանը», բայց հետո նրա դեմ քրեական գործ է հարուցվել Բելառուսի Հանրապետության քրեական օրենսգրքի 363-րդ հոդվածով՝ «Ոստիկանության աշխատակցին դիմադրություն ցուցաբերելը»^[6]։ Խերշեն որոշ ժամանակ անցկացրել է նույն բանտախցում բասկետբոլիստ Ելենա Լևչենկոյի հետ, ով ազատ արձակվելուց հետո խոսել է գերբնակեցված խցերի մասին, որոնք ստիպել են որոշ բանտարկյալների քնել հատակին, մաքուր ջրի և հիգիենայի պարագաների բացակայության մասին^[7]։ Ձերբակալության պատճառով նա չի կարողացել վերադառնալ Շվեյցարիա։ Դատավարության ժամանակ Սերգեյ Կոնչիկը հայտարարել է, որ ինքը ֆիզիկական և հոգեկան տառապանքներ է կրել և իր վնասը գնահատել է 500 բելառուսական ռուբլի (մոտ 200 դոլար), այնուհետև վնասի չափը հասցրել է 1000 ռուբլու (մոտ 400 դոլար)։ Խերշեն չի հերքել, որ փորձել է հանել դիմակը, սակայն պնդել է, որ ինքը չի դիպել Կոնչիկի դեմքին^[8]։ 2020 թվականի դեկտեմբերի 7-ին Մինսկ քաղաքի Խորհրդային շրջանի դատավոր Սերգեյ Շատիլոն Խերշեին դատապարտել է 2,5 տարվա ազատազրկման ընդհանուր ռեժիմի գաղութում^[6]։ Ըստ բելառուս իրավապաշտպանների՝ Խերշեի գործողություններում չեն եղել դիմադրության ակնհայտ նշաններ, և պատիժը անհամաչափ է նրա գործողություններին^[2]։ Անդրադարձ է կատարվել նաև ԵԱՀԿ-ի առաջարկություններին, ըստ որոնց՝ իշխանությունները պետք է պաշտպանեն խաղաղ հավաքները^[2]։

Խերշեի բանտարկությունը ազդել է բելառուս-շվեյցարական հարաբերությունների վրա և շվեյցարական խոշոր հրատարակությունները սկսել են պարբերաբար հրապարակել նրա մասին նյութեր^[9]^[10]^[11]^[12]։ Շվեյցարացի պատգամավորները և «Libereco» իրավապաշտպանական կազմակերպությունը արշավ են սկսել նրա ազատ արձակման համար^[13]։

Սկզբում Նատալյա Խերշեն պատիժը կրել է Գոմելի կանանց գաղութում։ Նա հրաժարվել է հագուստ կարել ոստիկանության և բանակի համար և 2021 թվականի սեպտեմբերին նրան տեղափոխել են Մոգիլյովի տղամարդկանց բանտ, ինչը հազվադեպ դեպք է, երբ կնոջը տեղափոխում են տղամարդկանց ուղղիչ հաստատություն^[14]^[15]։ Բելառուսի իշխանությունները փորձել են համոզել Նատալյային ներման խնդրագիր գրել Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի անունով, սակայն նա հրաժարվել է դա անել՝ հայտարարելով իր անմեղության մասին^[16]։ 2021 թվականի սեպտեմբերին Նատալյայի ամուսինը որոշել է խզել նրա հետ ամուսնական հարաբերությունները^[17]։

Ի նշան կալանավայրի վատ պայմանների և նամակագրության արգելափակման դեմ բողոքի՝ նա երեք անգամ հացադուլ է հայտարարել՝ 2021 թվականի հունվարին և մարտին, ինչպես նաև 2022 թվականի հունվարի վերջին^[18]։

Խերշեն ազատ է արձակվել 2022 թվականի փետրվարի 18-ին՝ 17 ամիս բանտարկությունից հետո, թեև նրա ժամկետը լրանալու էր 2023 թվականի հունվարին^[4]^[19]^[20]^[21]։ Նույն օրը նա Ստամբուլով մեկնել է Շվեյցարիա։ Նրա եղբոր՝ Գենադիի խոսքով, Նատալյան ներման խնդրագիր չի գրել։ Ոչ նա, ոչ էլ Գենադին չգիտեն, թե ինչ որոշումների կամ պայմանավորվածությունների արդյունքում է նա ազատ արձակվել։ Ավելի վաղ նա ասել է, որ քրոջը մի քանի անգամ համոզել են ներման խնդրագիր գրել, սակայն նա հրաժարվել է դա անել։ Մինչ այդ Շվեյցարիան երկար ժամանակ ձգտել է ազատ արձակել իր քաղաքացուն։ Ենթադրաբար, դա հնարավոր է դարձել այն բանից հետո, երբ Շվեյցարիայի նոր դեսպանը ժամանել է Բելառուսի Հանրապետություն և իր հավատարմագրերի պատճենը հանձնել արտաքին գործերի նախարար Վլադիմիր Մակեյին^[22]^[23]։ Նատալյայի ազատ արձակման օրը Շվեյցարիայի Համադաշնության նախագահ Ինյացիո Կասիսն իր Twitter-ում գրել է․ «Ուրախ եմ, որ Շվեյցարիայի դիվանագիտական ջանքերն արդյունք տվեցին։ Բելառուսում Շվեյցարիայի դեսպանատան հետ միասին մենք շարունակում ենք կոչ անել ազատ արձակել բոլոր նրանց, ովքեր ձերբակալվել են քաղաքական և քաղաքացիական իրավունքների իրականացման համար»^[24]։

Նատալյան իր բանտային կյանքը նկարագրել է հետևյալ կերպ․ «Այն, ինչի միջով ես անցա, խոշտանգումներ էին, դա այլ կերպ ես չեմ կարող կոչել»^[25]։

Ծանոթագրություններ

Արտաքին հղումներ

Профиль на сайте правозащитного центра Весна-96
Warum Natallia Hersches Widerstand ungebrochen ist. In: Tages-Anzeiger, 6 August 2022 (Documentary, German)

[_2b1ea8909f5fa525-1] ttps://nashaniva.com/348552

[s96.1-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 HRDs demand to release political prisoner Natallia Hershe

[3] Заявление ПЦ "Весна" о признании Натальи Херше политической заключённой

[автоссылка1-4] 4,0 ^4,1 «Поздравляем, Наталья свободна». Рассказываем, как прошло освобождение политзаключенной Херше

[5] «Наталля Хершэ». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հոկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 11-ին.

[s96.0-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Профиль а сайте правозащитного центра Весна-96

[7] Как гражданка Швейцарии оказалась в белорусской тюрьме и что там увидела

[sv-8] «Все знают, что Лукашенко диктатор». Муж гражданки Швейцарии — о её аресте в Минске

[9] «Heiss duschen dürfen wir einmal in der Woche — immer am Montag»

[10] St.Gallerin in belarussischem Gefängnis: Natallia Hersche befindet sich erneut im Hungerstreik — offenbar seit 13 Tagen

[11] Ein Land wird zum Gefängnis

[12] Belarus verurteilt Schweizerin zu 30 Monaten

[men-13] Jailed Swiss-Belarus citizen on hunger strike in Minsk

[z-14] «Это крайний метод воздействия». Политзаключенную Херше переводят в тюрьму — что с ней будет?

[15] Брат белорусской политзаключенной Натальи Херше рассказал о ее переводе из колонии в тюрьму

[16] Political prisoner Natallia Hersche refuses to ask for pardon insisting she is innocent

[17] «Муж политзаключенной Натальи Херше подал на развод». Euroradio.fm. 2021 թ․ սեպտեմբերի 29.

[18] Наталья Херше объявила голодовку в могилёвской тюрьме

[19] «Я не буду шить штаны для этой власти». Большое интервью с Натальей Херше

[20] Интервью Натальи Херше для Еврорадио

[21] Интервью Натальи Херше для белорусской службы "Радио Свобода"

[22] Новый посол Швейцарии в Беларуси вручила копии верительных грамот Владимиру Макею

[23] Кто победил и кто проиграл в деле освобождения Натальи Херше?(չաշխատող հղում)

[24] Твит Иньяцио Кассиса

[25] «Под голову иногда клала обувь, так как не имела ни подушки, ни матраса». Интервью с Натальей Херше — о колонии, муже и непреклонности(չաշխատող հղում)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]