Նատալյա Բասմանովա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նատալյա Բասմանովա
Ծնվել էհունվարի 27, 1906(1906-01-27)
ԾննդավայրՍանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել էմարտի 11, 2000(2000-03-11) (94 տարեկան)
Մահվան վայրՍանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն,  ԽՍՀՄ և  Ռուսաստան
Մայրենի լեզուռուսերեն
ԿրթությունՍանկտ Պետերբուրգի Սերովի անվան գեղարվեստի ուսումնարան
Մասնագիտություննկարչուհի, նկարազարդող և գծանկարիչ
Ծնողներհայր՝ Գեորգի Լանգ
ԱնդամությունԽՍՀՄ նկարիչների միություն

Նատալյա Բասմանովա (ռուս.՝ Ната́лия Гео́ргиевна Басма́нова, հունվարի 27, 1906(1906-01-27), Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն - մարտի 11, 2000(2000-03-11), Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան[1][2]), խորհրդային նկարիչ-պատկերազարդող, հաստոցային և գրքային գծանկարիչ։ Եղել է ԽՍՀՄ նկարիչների միության անդամ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1906 թվականի հունվարի 27-ին, Պետերբուրգում` պետերբուրգյան գերմանացիների ընտանիքում։

Նկարչուհու հայրը թերապևտ, ԽՍՀՄ Բժշկական գիտությունների ակադեմիայի ակադեմիկոս Գեորգի Լանգն է (1875-1948 թվական)։

Մայրը մանկավարժ է, որը ֆրանսերեն և գերմաներեն է դասավանդել[3]։

Նա նախադպրոցական տարիքում սկսել է մատիտներով և ջրաներկով նկարել։

1922 թվականից սովորել է Լենինգրադի գեղարվեստա-արդյունաբերական տեխնիկումի գծանկարչության ֆակուլտետում` Նիկոլայ Դորմիդոնտովի և Վլադիմիր Լևիտսկու մոտ։

1927 թվականին ավարտել է տեխնիկումը` նկարիչ-գծանկարիչ մասնագիտությամբ[4]։

1927 թվականին ամուսնացել է Պավել Բասմանովի (03.01.1906-1993 թվական[1]) հետ, որը ռուս նկարիչ-գծանկարիչ էր։

1927-29 թվականներին սովորել է Ռուսաստանի գեղարվեստի ակադեմիայի գծանկարչության ֆակուլտետում, որտեղից հեռացել է երկրորդ կուրսից։

1930 թվականին ծանոթացել է նկարիչ Վլադիմիր Ստերլիգովի հետ, որը դարձել է Ն. և Պ. Բասմանովների ուսուցիչը։

1932 թվականից դարձել է Լենինգրադի նկարիչների միության անդամ։

Աշխատել է Ուչպեդգիզ հրատարակչությունում, նկարազարդելով դասագրքեր և այբբենարաններ Հյուսիսի, Սիբիրի և Հեռավոր արևելքի ազգերի համար։ Հրատարակչությունների աշխատանքն այդ ժամանակ ընթացել է «բրիգադի մեթոդով», և շատ տարիներ Ն. Բասմանովան աշխատել է նկարչուհի Ե. Էվենբախի հետ[5]։ Նկարիչների աշխատանքը սահմանափակվել է ստվերագծային գրաֆիկայով, մինչև 1960 թվականը նկարչուհին գույներով (գրքային նկարազարդում) չի աշխատել։

Հայրենական մեծ պատերազմի սկսվելուց հետո մինչև 1942 թվականը Լենինգրադում մնացել է շրջափակման մեջ։ 1942 թվականի սեպտեմբերին իր մոր, Լորենց Լանգի և իր փոքրիկ դստեր` Մարիաննայի հետ տարահանվել է դեպի Ալթայի երկրամասի Այնդհովեն քաղաք։ Վերադարձել է 1945 թվականի փետրվարին։

Պատերազմից հետո շարունակել է աշխատել Ուչպեդգիզ հրատարակչությունում։ 1954-1975 թվականներին աշխատել է մանկական գրքային գրաֆիկայում։

1962 թվականին Բասմանովայի ստեղծագործությունում նկարիչ Վլադիմիր Ստերլիգովի մտքերի հետ ծանոթանալուց հետո բեկում է մտցվել, նա սկսել է նկարել ռուսական ավանգարդիզմի գեղարվեստա-պլաստիկական ավանդույթներով։ Նկարչի ստեղծագործական ուղու փոփոխությունները կապված են եղել այն մտքի հետ, որ 1962 թվականի սկզբից Վլադիմիր Ստերլիգովը սկսել է զարգացնել Կազիմիր Մալևիչի կերպարվեստի նոր լրացուցիչ տարրերի մասին տեսությունը և բացել է այդ ժամանակաշրջանի արվեստի «ուղիղ-կորագիծ» լրացուցիչ տարրը։ Այդ բացման օրը նա առաջինն այցելել է իր ընկերներին` Պավել Բասմանովին, Նատալյա Բասմանովային և Մարիաննա Բասմանովային։ Նատալյա Բասմանովան և Մարիաննա Բասմանովան սկսել են աշխատել նոր պլաստիկ ձևով։ Կորագծի, գնդաձև պլաստիկական տարածության և առանձին տեսության գույնի միտքը, որը տարածվել է իր լույսով (գույնի լուսավորությունը լույսի գունավորումն է. ըստ Վլադիմիր Ստերլիգովի պատկերավոր արտահայտության) ամբողջովին փոփոխել է Նատալյա Բասմանովայի ստեղծագործությունը[6], և միանգամից ընդունվելով նկարչուհու կողմից` դարձել են նրա գեղարվեստական կերպարների հիմնադիրները։ Ե. Սերովի «Մարգագետինը» գիրքը եղել է եղել է նոր ձևով պատկերազարդված առաջին գիրքը (1963 թվական)։

Եթե գտել եք ստույգ բառ, որպեսզի որոշեք Բասմանովայի աշխատանքների բնութագրումը, ապա այդ բառը.. դիպչելն է։ Նկարիչը վրձինով դիպչում էր թղթին, ինչպես միջատաբանը դիպչում էր թիթեթի թևերին, և այդ թեթև դիպչումից նրա ձեռքի տակ ծնվում էր մաքուր, լուսավոր աշխարհ, որը մեր` մեծերիս մեջ դիպչում է մեր հիշողության այնպիսի լարերին, որոնք կապված են մանկության և վաղուց կորած, անմիջական տեսիլքների հետ։
- Վիկտոր Պիվովարով

Մի քանի գիրք ձևավորել է իր դստեր` նկարչուհի Մարիաննա Բասմանովայի (20.07.1938 թվական) հետ[1], որը մանկական գրքերի նկարիչ է։

Մահացել է 2000 թվականին, Սանկտ Պետերբուրգում։

Մանկական գրքերի պատկերազարդումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Бр. Гримм. Избранные сказки. Переплёт, форзац, титул и инициалы- П. И. Басманов. Иллюстрации и концовки — Н. Г. Басманова. (Школьная библиотечка) — Л.: Учпедгиз (1938 թվական)[7]
  • Сказки народов Севера. Составители : М. Г. Воскобойников, Г. А. Меновщиков. Общая редакция М. А. Сергеев. Переплёт, форзац, титульные листы, заставки и концовки — Н. Г. Басманова . М. — Л. Гослитиздат. 1951 թվական
  • Алексеев Е. «Подарки леса» — Л.: Детгиз, (1954 թվական)[7]
  • Кукушка. Северные сказки. Рисунки Н. Басмановой. М.: Детгиз 1957 թվական
  • Сказки народов Севера. Составление, редакция, предисловие и примечания М. Г. Воскобойникова и Г. А. Меновщикова. Художник Н. Г. Басманова. лж. Общая редакция М. А. Сергеев. Переплёт, форзац, титульные листы, заставки и концовки — Н. Г. Басманова . М. — Л. Гослитиздат. 1959 թվական
  • Серова Е. «У южного моря»- Л. : Детгиз, 1960 թվական
  • Серова Е. «Лужайка» . Л. : Художник РСФСР, 1963 թվական.(թողարկում` 1966 թվական, 1968 թվական, 1977 թվական, 1978 թվական, 1985 թվական)
  • Шим Э. «Слепой дождик». Л. : Дет.лит. ,1964 թվական
  • Чепуров А. «Весенние фонарики». Л. : Дет лит., 1966 թվական
  • Славная осень. Сборник стихов русских поэтов об осени (составила В. Разова). Л. : Дет.лит.,1966 թվական
  • Весна красна. (сборник стихов русских поэтов о весне). Л.: Дет.лит. 1967 թվական
  • Серова Е. «Наши цветы». Л. : Дет.лит. 1968 թվական
  • Чепуров А. Золотой пожар. Л.: Дет. лит., 1972. Рис Н. и М. Басмановых
  • Чепуров А. Белая дорожка. Л.: Дет. лит., 1973. Рис. Н. и М. Басмановых.
  • Чепуров А. Солнце на дорожке. Л.: Дет. лит., 1974. Рис. Н.и М. Басмановых
  • Андерсен Г. Х.«Дюймовочка». Перевод с датского А. Ганзен. Л. : Художник РСФСР, 1975 թվական.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Реестр художников Российской империи, СССР, «русского зарубежья», Российской Федерации и республик бывшего Советского Союза (XVIII—XXI вв.). Художники двухмерного пространства». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 24-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 3-ին.
  2. ↑ Новости Радищевского музея
  3. ↑ «Архивированная копия». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 4-ին. {{cite web}}: Invalid |url-status=да (օգնություն)
  4. ↑ Басманова М. Вступительная статья в каталоге персональной выставки Н. Г. Басмановой. СПб. 2014. С. 9.
  5. ↑ Наталья Басманова. Сохранить живое ощущение. / Художники детской книги о себе и своём искусстве: статьи, рассказы, заметки, выступления/Сост. В. Глоцер. — М.: Книга, 1987. C. 9.
  6. ↑ Спицына Е. О Басмановых. //Experiment/Эксперимент: Журнал русской культуры. № 16: Шестнадцать пятниц: Вторая волна ленинградского авангарда. В 2-х ч. LA (USA), 2010. Ч. 2. С. 470—471.
  7. ↑ 7,0 7,1 http://illustrators.odub.tomsk.ru/illustr_h.php?id=812(չաշխատող հղում)

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • В. Пивоваров О книге А. Чепурова «Весенние фонарики». / Детская литература, ж. М. 1967 . № 2. С. 44.
  • Митурич М. Акварели Наталии Басмановой. / Детская литература, ж. М. 1968 . № 4.
  • Чугунов Г. О художнике этой книги. В кн. Г. Х. Андерсен. Дюймовочка. Л. ; Художник РСФСР, 1975.
  • Наталья Басманова. Сохранить живое ощущение. / Художники детской книги о себе и своём искусстве: статьи, рассказы, заметки, выступления/Сост. В. Глоцер. — М.: Книга, 1987. C. 9- 16.
  • Тимофеева И. Н. Что и как читать вашему ребёнку от года до десяти : энциклопедия для родителей по руководству детским чтением. / И. Н. Тимофеева. — СПб. : РНБ, 2000. — 512 с. : ил.
  • Траугот В. Басмановы. //Experiment/Эксперимент: Журнал русской культуры. № 16: Шестнадцать пятниц: Вторая волна ленинградского авангарда. В 2-х ч. LA (USA), 2010. Ч. 2. С. 151—155, 166.
  • Спицына Е. О Басмановых. Там же. С.470-471.
  • Басманова М. Вступительная статья в каталоге персональной выставки Н. Г. Басмановой. СПб. 2014. С. 9.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նատալյա_Բասմանովա&oldid=9866632» էջից