Նապաստակների ընտանիք
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
| Նապաստակներ | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 (Lepus timidus) | ||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||
|
||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||
| Leporidae Fischer, 1817
| ||||||||||
|
|
Նապաստակներ (լատին․՝ Leporidae), նապաստականմանների կարգի կաթնասունների ընտանիք։ Հայաստանում հանդիպում է 1 տեսակ՝ գորշ կամ եվրոպական նապաստակ։ Տարածված է բոլոր գոտիների դաշտերում, թփուտներում և այլուր։
Նապաստակների ընտանիքին դասվում են ճագարները և նապաստակները։ Այս ընտանիքում ընգրկված է 11 ցեղ։ Նապաստակները ընգրկված են միայն մեկ՝ Lepus ցեղի մեջ, իսկ ճագարները՝ 10 ցեղի մեջ[1][2]։ Ըստ ժամանակակից դասակարգման` ճանաչված է ճագարների 29 տեսակ և նապաստակների 32 տեսակ[2]։ Հանդիպում են աշխարհի բոլոր մայրցամաքներում` բացի Անտարկտիդայից[2]։ Փոքր և թեթև մարմին ունեցող և փափուկ մորթով ծածկված այս կենդանիները իրենց արագ վազքի շնորհիվ կարողանում են փրկվել գիշատիչներից։ Սնվում են բուսական սննդով։
Նկարագիր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նապաստակները փոքր կենդանիներ են, որոնք ադապտացվել են արագ վազքին։ Ունեն երկար ետևի ոտքեր (չորս մատ) և առջևի համեմատաբար կարճ ոտքեր (հինգ մատ)։ Թաթերի գետնին հարվող հատվածը կոշտ է, որը և նրանց թույլ է տալիս արագ վազել։ Ունեն ամուր ճանկեր։ Պոչը շատ կարճ և կլոր է։ Նապաստակները ունեն երկար և լայն բացված ականջներ և շատ սուր լսողություն։ Աչքերը մեծ են և գտնվում են գլխի երկու կողմերում, որը նրանց թույլ է տալիս տեսնել ամբողջ շրջապատը։ Ունեն լավ գիշերային տեսողություն։
Չափսեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նապաստակների չափսերը կարող են տատանվել ըստ տեսակի։ Հյուսիսամերիկյան ճագարներն ունեն 25-29 սմ մարմնի երկարություն և կշռում են մոտ 300 գրամ, իսկ եվրոպական նապաստակներն ունեն 50-76 սմ մարմնի երկարություն և 2.5-5 կգ մարմնի քաշ։
Մորթին ունի տարբեր երանգներ` հիմնականում գորշ և սպիտակ։ Սովորաբար կարճ է, կարող է հաստանալ և երկարել ձմռան ամիսներին` կենդանուն ցրտից պաշտպանելու համար։
Սնունդ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նապաստակի բոլոր տեսակները բուսակեր են և հիմնականում սնվում են կանաչ բույսերով, մրգերով և բանջարեղեններով, սերմերով և արմատներով։
Ինչպես կրծողները, նապաստակները նույնպես ունեն չորս կտրիչներ և չունեն ժանիքներ։
Բազմացում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նապաստակները բազմանում են տարին 1-3 անգամ և սովորաբար ծնվում են 3-10 ձագեր։ Հղիությունը տևում է 30-50 օր։
Ճագարների և նապաստակների տարբերությունները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ի տարբերություն ճագարների` նապաստակները չափսով ավելի մեծ են և քաշով ծանր։ Նապաստակների մորթին ավելի հաստ է և մազերը ավելի երկար են։
Ճագարների ձագերը ծնվում են անմազ, կույր, խուլ և առաջին 10-15 օրերի ընթացքում նոր կենդանին նմանվում է իր իրական տեսքին, իսկ նապաստակների ձագերը ծնվում են լայն բացված աչքերով և արդեն մի քանի րոպեների ընթացքում կարող են արագ վազել։ Նապաստակների ականջները ավելի լայն են և ավելի երկար։ Նրանք ապրում են բնության մեջ և վայրի են, իսկ ճագարները սովորել են մարդու ներկայությանը և գտնվում են նրա հսկողության տակ։
Տեսակները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Pentalagus ցեղ
- Ամամիի ճագար (Pentalagus furnessi)
Bunolagus ցեղ
- Բուշմենյան ճագար (Bunolagus monticularis)
Nesolagus ցեղ
- Սումատրական զոլավոր ճագար (Nesolagus netscheri)
- Աննամիտյան զոլավոր ճագար (Nesolagus timminsi)
Romerolagus ցեղ
- Անպոչ ճագար (Romerolagus diazi)
Brachylagus ցեղ
- Թզուկ ճագար (Brachylagus idahoensis)
Sylvilagus ցեղ
Tapeti ենթացեղ
- Ջրային ճագար (Sylvilagus aquaticus)
- Բրազիլական ճագար (Sylvilagus brasiliensis)
- Պանամայի ճագար (Sylvilagus dicei)
- Գերերոյի ճագար (Sylvilagus insonus)
- Ճահճային ճագար (Sylvilagus palustris)
- Վենեսուելական ճագար (Sylvilagus varynaensis)
Sylvilagus ենթացեղ
- Անապատային ճագար (Sylvilagus audubonii)
- Մանզանոյի ճագար (Sylvilagus cognatus)
- Մեքսիկական ճագար (Sylvilagus cunicularis)
- Արևելյան ճագար (Sylvilagus floridanus)
- Տրես Մարիայի ճագար (Sylvilagus graysoni)
- Սարային ճագար (Sylvilagus nuttallii)
- Ապպալաչյան ճագար (Sylvilagus obscurus)
- Ամրակազմ ճագար (Sylvilagus robustus)
- Նոր Անգլիական ճագար (Sylvilagus transitionalis)
Microlagus ենթացեղ
- Թփուտների ճագար (Sylvilagus bachmani)
Սան Խոսեի ճագար (Sylvilagus mansuetus)
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Silberstein, Maya. «Leporidae (hares and rabbits)». Animal Diversity Web (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ ապրիլի 28-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Paulo C. Alves, Nuno Ferrand, Klaus Hackländer (2007). Lagomorph Biology: Evolution, Ecology, and Conservation. Springer Science & Business Media. էջեր 3.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նապաստակների ընտանիք» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նապաստակների ընտանիք» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
