Հովսեփ Ազնավուր
| Հովսեփ Ազնավուր արմտ. հայ.՝ Յովսէփ Ազնաւուր | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | 1854 |
| Ծննդավայր | Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն |
| Մահացել է | հունիս 1935 |
| Վախճանի վայր | Կահիրե, Եգիպտոս[1] |
| Կրթություն | Մուրադ-Ռափայելյան վարժարան և Հռոմի գեղարվեստի ակադեմիա (1879) |
| Ուշագրավ աշխատանքներ | Բուլղարական Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցի |
| Անդամություն | ՀԲԸՄ |
Հովսեփ Ազնավուր (1854, Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն - հունիս 1935, Կահիրե, Եգիպտոս[1]), Օսմանյան կայսրությունում գործած հայ ճարտարապետ։ Հայտնի է Պոլսի բուլղարական Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցու կառուցմամբ։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հովսեփ Ազնավուրը ծնվել է Լոնդոնում։ Ընտանիքով Պոլիս փոխադրվելուց հետո՝ 1867 թվականին մեկնել է Վենետիկի Մուրադ-Ռափայելյան վարժարան և 1871 թվականին վերադարձել է ծնողների մոտ։ Հոր երազանքն էր, որ որդին նախ երկրագործություն, ապա մեքենագիտություն և փաստաբանություն սովորի։ Բայց տեսնելով, որ այդ մասնագիտություններից ոչ մեկում նա չի հաջողում, ասպարեզի ընտրությունը թողել է Հովսեփին։ Այդպես Հովսեփը մեկնել է Հռոմ՝ ուսանելու գեղարվեստի վարժարանում[2]։
Մուրադ-Ռափայելյան վարժարանում սովորելու տարիներին Հովսեփ Ազնավուրը բարձր առաջադիմություն է ունեցել փիլիսոփայությունից, երկրաչափությունից և պատմագիտությունից, ինչպես նաև լավ է յուրացրել գծագրությունը և հաջողություններ է ունեցել սպորտում։ 1876 թվականին Հռոմում իտալական ընդհանուր մարզական մրցույթի ժամանակ 2000 մասնակիցների մեջ նա նվաճել է առաջին մրցանակները բոլոր մարզաձևերում։ Այդ կապակցությամբ Վիկտոր Էմանուել թագավորը նրան շնորհել է երկու արծաթյա կանթեղ և ժամացույց[2]։
1878 թվականին, ուսանող եղած ժամանակ, «Տիբերիուս» ընկերությունը Հռոմում ամառանոց կառուցելու մրցույթ է հայտարարել։ Հովսեփը հաղթել է այդ մրցույթում և ստացել է «Վալադիե» մեդալը[2]։ «Տիբերիուս» ընկերությունը ի պատիվ Ազնավուրի կազմակերպել է խնջույք, որին ներկա են եղել իտալացի իշխաններ։
Հովսեփ Ազնավուրը կառուցել է բազմաթիվ շենքեր. Հռոմում՝ «Տիբերիուս» ընկերության հանդիսասրահը, Պոլսում՝ Թեփեբաշի թաղապետական և Բերայի նոր ֆրանսիական թատրոնները, Ֆեների բուլղարական երկաթե եկեղեցին, Ռեժիի ծխախոտի ընկերության Ջիպալիի մեծ գործարանը, Սանասարյան, Գյուլբենկյան, Թոփալյան և Գաթըրճըօղլու խաները, Ռուքիե արքայադստեր և արքայազն Աբաս Հիլմիի ապարանքները, Նիյմեթ արքայադստեր, արքայազն Մուհամեդ Ալիի կնոջ և Պողոս բեյ Յուսուֆի դամբարանները[3]։
Հովսեփ Ազնավուրը նաև Վառնայի օպերային թատրոնի հեղինակն է (1895 թվական)[2]։
Նուբար Փաշայի օժանդակությամբ Եգիպտոսում կառուցել է մի շարք շինություններ[2]։
Եղել է Օսմանյան ճարտարապետների միության առաջին նախագահը (1913 թվական)[2]։
Հովսեփ Ազնավուրը եղել է Սահմանադրական ռամկավար կուսակցության հիմնադիրներից մեկը։ Երկար տարիներ անդամակցել է ՀԲԸՄ-ին, եղել է Կահիրեի թեմական ժողովի անդամ, մասնակցել է Կահիրեի հայ գեղարվեստասիրաց միությանը, եղել է Հայ մարմնամարզական ակումբի նախագահը։ Իր կարողության չափով սատարել է ազգային բարենպատակ հաստատություններին։
Առաջին համաշխարհային պատերազմից առաջ Ազնավուրը տեղափոխվել է Եգիպտոս[2]։
Նրա վերջին աշխատանքը Հայոց ցեղասպանության 1,5 միլիոն զոհերին նվիրված հուշարձանի ձևավորումն է, որը հետագայում ենթադրվում էր տեղադրել Հայաստանում[2]։
Նա նախագծել է նաև մասնավոր առանձնատներ և վիլլաներ[2]։
Մահացել է Կահիրեում, 1935 թվականի հունիսի վերջին[2]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
