Jump to content

Հարավսլավիան Եվրատեսիլ երգի մրցույթում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հարավսլավիան Եվրատեսիլ երգի մրցույթում

Հարավսլավիա

Հեռուստաալիք Jugoslavenska radiotelevizija (JRT)
Նախընտրական փուլ Jugovizija (Յուգովիժիա)
Ելույթներ
Մասնակցումներ 27
Առաջին ելույթ 1961 թվական
Լավագույն արդյունք 1-ին հորիզոնական՝ 1989 թվական
Վատագույն արդյունք Վերջին՝ 1964 թվական
Հղումներ
Հարավսլավիայի էջը Eurovision.tv կայքում

Հարավսլավիան Եվրատեսիլ երգի մրցույթին մասնակցել է 27 անգամ՝ առաջին անգամ մասնակցելով 1961 թվականին, և, բացառությամբ 1977-1980 թվականների և 1985 թվվականի, ամեն տարի մասնակցել է մինչև 1992 թվականին, երբ վերջին անգամ ելույթ ունեցավ եվրատեսիլյան բեմից։ Հարավսլավիան հաղթեց 1989 թվականին և հյուրընկալեց մրցույթը 1990 թվականին։

Լիլյանա Պետրովիչը Հարավսլավիայի առաջին մասնակիցն էր մրցույթում 1961 թվականին և զբաղեցրեց ութերորդ հորիզոնականը։ 1962 թվականին Լոլա Նովակովիչը, զբաղեցնելով չորրորդ հորիզոնականը, առաջին անգամ իր երկրին մտցրեց լավագույն հնգյակի մեջ։ Սա կմնա Հարավսլավիայի լավագույն հնգյակի միակ արդյունքը մինչև 1983 թվականը, երբ Դանիելը զբաղեցրեց չորրորդ հորիզոնականը «Džuli» երգով։ Նովի Ֆոսիլին 1987 թվականին նույնպես զբաղեցրեց չորրորդ հորիզոնականը «Ja sam za ples» երգով։ 1989 թվականին երկիրը նվաճեց իր միակ հաղթանակը մրցույթում, երբ Riva խումբը հաղթեց «Rock Me» երգով։

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1961–1991 թվականներին։ Հարավսլավիայի Սոցիալիստական Դաշնային Հանրապետություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիցե Վուկովը կատարում է «Čežnja» երգը Նեապոլում (1965 թվական)
Եվա Սրշենը կատարում է «Pridi, dala ti bom cvet» երգը Ամստերդամում (1970 թվական)

Հարավսլավիայի Սոցիալիստական Ֆեդերատիվ Հանրապետությունը (ՀՍՖՀ) 1961 թվականին Իսպանիայի և Ֆինլանդիայի հետ միասին առաջին անգամ հանդես եկավ Եվրատեսիլ երգի մրցույթում։ Հարավսլավական ռադիոհեռուստաընկերության (ՀՌՀ) կողմից կազմակերպված ազգային նախնական ընտրությունը «Յուգովիժիա»-ն (Jugovizija) էր, որի մասնակիցները ներկայացնում էին հարավսլավական դաշնության յուրաքանչյուր բաղկացուցիչ հանրապետությունների մայրաքաղաքներում տեղակայված հանրային հեռարձակման ենթազգային կենտրոններին՝ Բոսնիա և Հերցեգովինայի ՍՀ (ՌՀՏ Սարաևո), Խորվաթիայի ՍՀ (ՌՀՏ Զագրեբ և ՌՀՏ Սպլիտ)[1], Մակեդոնիայի ՍՀ (ՌՀՏ Սկոպիե), Չեռնոգորիայի ՍՀ (ՌՀՏ Տիտոգրադ), Սերբիայի ՍՀ (ՌՀՏ Բելգրադ) և Սլովենիայի ՍՀ (ՌՏՀ Լյուբլյանա), և նաև մասնակցում էին Սերբիայի ինքնավար մարզերի հեռարձակման ծառայությունները՝ Կոսովոյի ՍԻՄ (ՌՏՀ Պրիշտինա) և Վոյվոդինայի ՍԻՄ (ՌՏՀ Նովի Սադ)։ Առաջինը 1961 թվականին մասնակցեցին Բելգրադը, Լյուբլյանան և Զագրեբը, իսկ մյուսները միացան հաջորդ տարիներին[2]։

Հարավսլավիան ներկայացված էր մրցույթում Հարավսլավիայի ութ դաշնային միավորներից հինգի տարբեր արվեստագետներով։ Այս արտիստները Բոսնիա և Հերցեգովինայից, Խորվաթիայից, Չեռնոգորիայից, Սերբիայից և Սլովենիայից էին, իսկ Մակեդոնիան, Վոյվոդինան և Կոսովոն երբեք չանցան ազգային նախընտրական ընտրությունը։ Խորվաթիան ամենահաջողակ հիմնադիր հանրապետությունն էր, քանի որ նրա կատարողները հաղթեցին 26 ազգային մրցույթներից 13-ում՝ ներկայացնելով Հարավսլավիայի ՍՖՀ-ն Եվրատեսիլ երգի մրցույթում։ 1977-1980 թվականներին և 1985 թվականը Հարավսլավիան չմասնակցեց մրցույթին, սակայն ազգային եզրափակիչները դեռ տեղի ունեցան։

Հարավսլավիան հաղթել է 1989 թվականի մրցույթում Riva խմբի «Rock Me» երգով։ Կանոնների համաձայն՝ 1990 թվականի մրցույթը կայացել է Զագրեբում, քանի որ հաղթող մասնակիցը եղել է Խորվաթիայից։

1992 թվական։ Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1991 թվականին Հարավսլավիայի փլուզման ժամանակ նախկին բաղկացուցիչ հանրապետությունները՝ Խորվաթիան, Սլովենիան և Մակեդոնիան, հայտարարեցին անջատվելու մասին և, հետևաբար, դուրս եկան Յուգովիժիայից, մինչդեռ Սերբիայի և Չեռնոգորիայի այն ժամանակվա ղեկավարությունները համաձայնեցին պահպանել սերտ դաշինքը։ 1992 թվականի մարտի 28-ին այն հանրապետությունները, որոնք դեռ (գոնե պաշտոնապես) կազմում էին նախկին Հարավսլավիայի դաշնությունը, մասնակցեցին 1992 թվականին Բելգրադում անցկացված Յուգովիժիային։ Այն ներառում էր արվեստագետներ ոչ միայն Սերբիայից և Չեռնոգորիայից, այլև Բոսնիա և Հերցեգովինայից, թեև վերջինս անկախություն հռչակեց նույն տարվա մարտի 1-ին։ Նրա թեկնածուների թվում էր Ալմա Չարջիչը[3]։ Այդ նախընտրական ընտրության հաղթող ճանաչվեց «Ljubim te pesmama» երգը՝ Սերբիայից Էքստրա Նենայի (Սնեժանա Բերիչ) կատարմամբ[4]։ Մինչ այդ տարվա մրցույթի կայացումը՝ ապրիլի 28-ին, ձևավորվեց նոր դաշնային պետություն, որը բաղկացած էր Սերբիայից և Չեռնոգորիայից և կոչվում էր Հարավսլավիայի Դաշնային Հանրապետություն, որը 1992 թվականին ներկայացնում էր Էքստրա Նենան[5][6][7]։ Հարավսլավիային արգելված էր մասնակցել մրցույթին մինչև 2001 թվականը Հարավսլավական պատերազմների ժամանակ ՄԱԿ-ի պատժամիջոցների պատճառով։ Պատժամիջոցներն ուժի մեջ են մտել 1992 թվականի մրցույթից ընդամենը մի քանի շաբաթ անց։

1993 թվականից առ այսօր։ Բաժանումից հետո

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարավսլավիայի փլուզումից հետո նրա նախկին բաղկացուցիչ հանրապետությունները հռչակեցին անկախություն։ Հարավսլավիայի նախկին ենթազգային հանրային ռադիո- և հեռուստաընկերությունները փոխվեցին ազգայինի, բայց նոր անուններով, այդ թվում՝ RTVSLO, HRT, RTS, MRT, BHRT և RTCG: Համապատասխանաբար ԵՀՄ-ին միանալուց ի վեր բոլոր նախկին Հարավսլավիայի երկրներն ինքնուրույն մասնակցել են Եվրատեսիլ երգի մրցույթին՝ Սլովենիան, Խորվաթիան, Բոսնիա և Հերցեգովինան, Չեռնոգորիան, Սերբիան և Հյուսիսային Մակեդոնիան (մինչև 2018 թվականը մրցույթին մասնակցում էր որպես Մակեդոնիայի նախկին Հարավսլավական Հանրապետություն)։

Ընդհանուր առմամբ, նոր հանրապետությունների արդյունքները տարբեր էին․ Խորվաթիան 1990-ականների վերջերին մի քանի անգամ եղավ լավագույն տասնյակում, Սերբիա և Չեռնոգորիան (որպես միություն) ու Բոսնիա և Հերցեգովինան մի քանի բարձր հորիզանականներ զբաղեցրեցին 2000-ականներին, և Հյուսիսային Մակեդոնիան լավագույն տասնյակ մտավ մեկ անգամ և ամեն տարի դուրս եկավ եզրափակիչ մինչև 2008, որում, թեև կիսաեզրափակիչում զբաղեցրեց 10-րդ տեղը, սակայն չստացավ եզրափակչի ուղեգիր։ 2004 թվականին Սերբիան և Չեռնոգորիան առաջին անգամ մասնակցեց և զբաղեցրեց երկրորդ հորիզոնականը։ 2007 թվականին Չեռնոգորիան և Սերբիան մասնակցեցին մրցույթին որպես անկախ պետություններ, որտեղ Չեռնոգորիան չկարողացավ անցնել եզրափակիչ, իսկ Սերբիան ապահովեց իր միակ առաջին հորիզոնականը և նաև միակը նախկին Հարավսլավիայի հանրապետությունների մեջ։ 2013 թվականին ոչ մի նախկին Հարավսլավիայի երկիր չանցավ եզրափակիչ, քանի որ Բոսնիա և Հերցեգովինան դուրս եկան մրցույթի մեկնարկից առաջ. Սլովենիան, Խորվաթիան, Չեռնոգորիան և Սերբիան չեն կարողացել առաջին կիսաեզրափակչում ուղեգիր նվաճել, իսկ Հյուսիսային Մակեդոնիան երկրորդ կիսաեզրափակիչում չկարողացավ անցնել եզրափակիչ։ 2023 առաջին անգամն էր, որ բոլոր մասնակից նախկին Հարավսլավիայի երկրները նվաճեցին եզրափակչի ուղեգիր․ Խորվաթիան զբաղեցրեց 13-րդ հորիզոնականը, Սլովենիան՝ 21-րդը, Սերբիան՝ 24-րդը։

Մասնակցության ակնարկ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստորև ներկայացնում ենք այն 27 մասնակիցների ցուցակը, որոնք հաղթել են տեղական մրցույթում և մասնակցել Եվրատեսիլ երգի մրցույթին։

1961-1991 թվականներին մրցույթին մասնակցած 26 հարավսլավական ելույթներից 22-ը սերբո-խորվաթերեն էին, իսկ մնացածը՝ սլովեներեն։ Մասնակիցների մեծ մասը՝ 11-ը, Խորվաթիայից էին, որտեղ կենտրոնացած էր Հարավսլավիայի փոփ երաժշտության ինդուստրիան։ Մակեդոնիայից կամ Կոսովոյից ոչ մի մասնակից երբեք չի մասնակցել մրցույթին, ինչը ցույց է տալիս երկրի ամենաաղքատ հատվածների մշակութային մարգինալացումը[8]։

1978-1980 թվականներին տեղի են ունեցել նաև ազգային մրցույթներ, սակայն առանց մրցույթին ներկայացուցիչ ուղարկելու մտադրությամբ։

Աղյուսակի բանալի
1 Առաջին հորիզոնական
◁ Վերջին հորիզոնական
X Մասնակիցն ընտրված է, բայց չի մասնակցել
Տարի Ներկայացուցիչ Երգ Լեզու Հորիզոնական Միավորներ
1961 Լիլյանա Պետրովիչ Neke davne zvezde (Неке давне звезде) Սերբախորվաթերեն 8 9
1962 Լոլա Նովակովիչ Ne pali svetla u sumrak (Не пали светла у сумрак) Սերբախորվաթերեն 4 10
1963 Վիցե Վուկով Brodovi (Бродови) Սերբախորվաթերեն 11 3
1964 Սաբահուդին Կուրտ Život je sklopio krug (Живот је склопио круг) Սերբախորվաթերեն 13 ◁ 0
1965 Վիցե Վուկով Čežnja (Чежња) Սերբախորվաթերեն 12 2
1966 Բերտա Ամբրոժ Brez besed Սլովեներեն 7 9
1967 Լադո Լեսկովար Vse rože sveta Սլովեներեն 8 7
1968 Լուցի Կապուրսո և Համո Հայդարհոձիչ Jedan dan (Један дан) Սերբախորվաթերեն 7 8
1969 Իվան Pozdrav svijetu (Поздрав свијету) Սերբախորվաթերեն 13 5
1970 Եվա Սրշեն Pridi, dala ti bom cvet Սլովեներեն 11 4
1971 Կրունասլաբ Սլաբինակ Tvoj dječak je tužan (Твој дјечак је тужан) Սերբախորվաթերեն 14 68
1972 Թերեզա Muzika i ti (Музика и ти) Սերբախորվաթերեն 9 87
1973 Զդրավկո Ցոլիչ Gori vatra (Гори ватра) Սերբախորվաթերեն 15 65
1974 Կորնի Գրուպա Generacija '42 (Генерација '42) Սերբախորվաթերեն 12 6
1975 Պեպել ին կրի Dan ljubezni Սլովեներեն 13 22
1976 Ամբասադորի Ne mogu skriti svoju bol (Не могу скрити своју бол) Սերբախորվաթերեն 17 10
1981 Սեիդ Մեմիչ Վայտա Lejla (Лејла) Սերբախորվաթերեն 15 35
1982 Ասկա Halo, halo (Хало, хало) Սերբախորվաթերեն 14 21
1983 Դանիել Džuli (Џули) Սերբախորվաթերեն 4 125
1984 Իդա և Վլադո Ciao, amore Սերբախորվաթերեն 18 26
1986 Զորիկա Կոնձա և Յոսիպ Գենդա Pokora Սերբախորվաթերեն Չի մասնակցել X
1986 Դորիս Željo moja (Жељо моја) Սերբախորվաթերեն 11 49
1987 Նովի ֆոսիլի Ja sam za ples (Ја сам за плес) Սերբախորվաթերեն 4 92
1988 Սրեբրնա կրիլա Mungup (Мангуп) Սերբախորվաթերեն 6 87
1989 Ռիվա Rock Me Սերբախորվաթերեն 1 137
1990 Տայչի Hajde da ludujemo (Хајде да лудујемо) Սերբախորվաթերեն 7 81
1991 Բեյբի Դոլլ Brazil (Бразил) Սերբախորվաթերեն 21 1
1992 Էքստրա Նենա Ljubim te pesmama (Љубим те песмама) Սերբերեն 13 44

Հյուրընկալումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի Քաղաք Վայր Հաղորդավարներ
1990 Զագրեբ, Խորվաթիայի ՍՀ Վատրոսլավ Լիսինսկու անվան համերգասրահ Հելգա Վլահովիչ Բռնոբիչ և Օլիվեր Մլակար

Հեռուստամեկնաբաններ և խոսնակներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարի(ներ) Սերբ հեռուստամեկնաբան Խորվաթ հեռուստամեկնաբան Սլովենացի հեռուստամեկնաբան Խոսնակ
1961 Լյուբոմիր Վուկադինովիչ Գորդանա Բոնետտի Տոմաժ Տերչեկ Սաշա Նովակ
1962 Մլադեն Դելիչ
1963 Միլոյե Օրլովիչ
1964 Միլոյե Օրլովիչ Սաշա Նովակ
1965 Մլադեն Դելիչ Լյուբո Յերչիչ
1966 Դրագանա Մարկովիչ
1967 Միլովան Իլիչ Օլիվեր Մլակար ՍնեԺանա Լիպկովսկա-Հաձինաումովա
1968 Գորդանա Բոնետտի
1969 Դրագանա Մարկովիչ
1970 Սաշա Նովակ
1971 Խոսնակ չկա
1972
1973
1974 Հելգա Վլահովիչ
1975 Դրագանա Մարկովիչ
1976 Վիկտոր Բլաժիչ
1977 Չի մասնակցել
1978
1979 Չի հեռարձակվել[9]
1980
1981 Մլադեն Պոպովիչ Օլիվեր Մլակար Տոմաժ Տերչեկ Հելգա Վլահովիչ
1982 Միշա Մոլկ
1983 Բոշկո Նեգովանովիչ
1984 ՍնեԺանա Լիպկովսկա-Հաձինաումովա
1985 ՍնեԺանա Լիպկովսկա-Հաձինաումովա[Ն 1] Չի մասնակցել
1986 Մլադեն Պոպովիչ Քսենյա Ուրլիչիչ Միշա Մոլկ Էնվեր Պետրովչի
1987 Քսենյա Ուրլիչիչ Լիլյանա Տիպսարևիչ
1988 Մլադեն Պոպովիչ Օլիվեր Մլակար Սլոբոդան Կալոբեր Միշա Մոլկ
1989 Միշա Մոլկ Դիանա Շուլիչ
1990 Բրանկո Ուվոդիչ Դրագո Շուլինա
1991 Քսենյա Ուրլիչիչ Մեբրուրա Տոպոլովակ
1992 Անջատ պետություններ Վեսելին Մրձեն
1993 Չի հեռարձակել[Ն 2] Չի մասնակցել
1994 Մլադեն Պոպովիչ
1995
1996[Ն 3]
1997 Նիկոլա Նեշկովիչ
1998 Վոյիսլավ Պանտիչ
1999 Չի հեռարձակվել
2000[Ն 4]
2001 Անհայտ
2002 Մլադեն Պոպովիչ
  • Հարավսլավիայի փլուզման արդյունքում Խորվաթիայի և Սլովենիայի անկախության պատճառով 1992 թվականին խորվաթ կամ սլովենացի մեկնաբան չկար։

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եվրատեսիլին իրավահաջորդ երկրների մասնակցությունը

Մանկական Եվրատեսիլին իրավահաջորդ երկրների մասնակցությունը

Նշումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Մակեդոնական հեռուստաընկերությունը մրցույթը հաջորդ օրն է հեռարձակել
  2. ↑ Սերբական հեռարձակողը թեև ուղիղ եթերով չի հեռարձակել մրցույթը, սակայն առանձին կատարումները ցուցադրել է «Երաժշտական կառուսել» հաղորդման շրջանակում։
  3. ↑ 1996 թվականին սերբական հեռուստաընկերությունը մրցույթի հաջորդ օրն է ցուցադրել մրցույթը՝ կտրելով քաղաքական առաջնորդների խոսքերի հատվածները։
  4. ↑ 2000 թվականին ուղիղ եթերով հեռարձակում չի եղել, սակայն հետագայում սերբական հեռուստաընկերությունը ցուցադրել է բոլոր կատարումները (բացառությամբ Իսրայելի) և հաղթողի կատարումը՝ առանց քվեարկության արդյունքների ցուցադրման։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «18. jugoslavenski izbor pjesme Eurovizije» [18th Yugoslav Eurovision Song Contest]. 1979 թ․ մարտի 7. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  2. ↑ Jugovizija statistics by year Արխիվացված 26 Փետրվար 2008 Wayback Machine, Eurodalmatia official ESC fan club, Dalmatia, Croatia
  3. ↑ Alma Čardžić Bio – Official Site Արխիվացված 2017-07-07 Wayback Machine (bs)
  4. ↑ Extra Nena Bio – Official Site Արխիվացված 2017-03-07 Wayback Machine (sr)
  5. ↑ «Eurovision Trivia: Did you know...». BBC News. 2005 թ․ մայիսի 6. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 26-ին.
  6. ↑ Klier, Marcus (2007 թ․ սեպտեմբերի 28). «Interview with Extra Nena». ESCToday. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 26-ին.
  7. ↑ Deniz, Jose Miguel Galvan (2005 թ․ մարտի 14). «Eurovision shows political side». BBC News. Վերցված է 2008 թ․ օգոստոսի 26-ին.
  8. ↑ Vuletic, Dean (2019). Recognising Kosovo in the World of Televised International Song Contests. Springer Nature. էջ 116. ISBN 978-9811394270. {{cite book}}: |work= ignored (օգնություն)
  9. ↑ Roxburgh, Gordon (2014). Songs for Europe: The United Kingdom at the Eurovision Song Contest. Vol. Two: The 1970s. Prestatyn: Telos Publishing. էջեր 352–365. ISBN 978-1-84583-093-9.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հարավսլավիան_Եվրատեսիլ_երգի_մրցույթում&oldid=9750938» էջից