Կլադնո

Կլադնո
Բնակավայր
	Կլադնո
	չեխ․՝ Kladno
Դրոշ	Զինանշան
Երկիր	Չեխիա
Համայնք	Կլադնոյի շրջան և Q12042019?
Ներքին բաժանում	Dubí?, Kročehlavy?, Rozdělov?, Švermov?, Vrapice? և Q56416005?
Հիմնադրված է	հունիսի 19, 1991 թ.
Առաջին հիշատակում	1318
Մակերես	36,965946 կմ²
ԲԾՄ	384 մետր
Բնակչություն	▲69 078 մարդ (հունվարի 1, 2024)
Ժամային գոտի	UTC+1 և UTC+2
Փոստային դասիչ	272 01, 272 03, 272 04 և 273 09
Ավտոմոբիլային կոդ	S
Պաշտոնական կայք	mestokladno.cz
	Կլադնո (Չեխիա)
	Կլադնո (Չեխիա)
	Կլադնո Վիքիպահեստում

Կլադնո (չեխ․՝ Kladno), քաղաք և ընդլայնված լիազորություններով համայնք Չեխիայի Միջինչեխական երկրամասում (պատմական Բոհեմիա մարզի կենտրոնական հատվածում), որի կազմի մեջ մտնող նույնանուն շրջանի վարչական կենտրոնն է^[8]։ Ընկած է Կլադնո լճի ափին, երկրի մայրաքաղաք Պրահայից մոտավորապես 25 կիլոմետր դեպի հյուսիս-արևմուտք։ Զբաղեցնում է 36,97 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Բնակչության թվաքանակը 2023 թվականի հունվարի 1-ի տվյալներով եղել է 68 436^[9]։ Չեխիայի արդյունաբերական կենտրոններից է։

Ժողովրդագրություն

Պատմական բնակչություն

Տարեթիվ	Բնակ․	±%
1869	16 421	—
1880	23 863	+45.3%
1890	32 079	+34.4%
1900	42 521	+32.6%
1910	49 668	+16.8%

Տարեթիվ	Բնակ․	±%
1921	48 941	−1.5%
1930	51 249	+4.7%
1950	50 470	−1.5%
1961	55 919	+10.8%
1970	63 076	+12.8%

Տարեթիվ	Բնակ․	±%
1980	71 141	+12.8%
1991	71 753	+0.9%
2001	71 132	−0.9%
2011	68 103	−4.3%
2021	67 756	−0.5%

Աղբյուր՝ Censuses^[10]^[11]

Ստուգաբանություն

Քաղաքի անվանումն առաջացել է չեխերեն kláda՝ գերան բառից։ Հին չեխերենում kladno նշանակել է հասունացած անտառ, որտեղից գերաններ են ձեռք բերվել^[12]։

Պատմություն

1318 — Բնակավայրն առաջին անգամ հիշատակվել է պատմական փաստաթղթերում^[13]։
1561 — Ստացել է քաղաքի կարգավիճակ, շուկայական առևտուր և տարեկան երկու տոնավաճառ կազմակերպելու իրավունք^[14]։
1830 — Շարք է մտել երկաթուղին, որով փայտանյութ ու փայտածուխ է հասցվել Պրահա։
1850 — Շահագործման է հանձնվել քարածխի առաջին հանքը, հինգ տարի անց՝ առաջին դոմնային վառարանը։
1889 — Սկսել է գործել «Պոլդի» մետալուրգիական կոմբինատը, որը սոցիալիստական վարչակարգի օրոք վերանվանվել է (չեխ․՝ SONP՝ «Ազգային պողպատաձուլական ձեռնարկությունների միավորում»)։

Արդյունաբերություն

20-րդ դարավերջին «Պոլդի»-ն սնանկացման եզրին էր հասել, քաղաքի բնակչության շրջանում գործազրկությունն էլ հասել էր 11 տոկոսի։ Ձեռնարկված միջոցների շնորհիվ դրությունը շտկվել է։

Կլադնոյում գործող խոշոր ձեռնարկություններից են.

LEGO — այդ ընկերության միակ գործարանն է, որ գտնվում է Դանիայի սահմաններից դուրս։
Sagem — արտադրում է բջջային հեռախոսներ։
Showa Aluminium — արտադրում է ավտոմեքենաների կոնդիցիոներներ։
Մետալուրգիական ձեռնարկությունները կողմնորոշվել են անհատական պատվերների կատարման, փոքր խմբաքանակներով բարձրորակ արտադրանքի թողարկման ուղղությամբ (օրինակ՝ վիրաբուժական պողպատե գործիքներ, նավերի շարժիչների ու տուրբինների լիսեռներ և այլն)։

Անվանի անձինք

Հուգո Անտոն Ֆիշեր (1854-1916) — ամերիկացի բնանկարիչ^[15]
Վյաչեսլավ Սուկ (1861-1933) — դիրիժոր^[16]
Անտոն Չերմակ (1873-1933) — ամերիկյան քաղաքական գործիչ, Չիկագոյի քաղաքապետ (1931-1933).^[17]
Զդենեկ Միլեր (1921-2011) — նկարիչ-անիմատոր^[18]
Օտա Պավել (1930-1973) — արձակագիր, լրագրող^[19]
Իրժի Դինստբիր (1941-2011) — քաղաքական գործիչ, Չեխոսլովակիայի արտաքին գործերի նախարար (1989-1992).^[20]
Պետր Պիտգարտ (1941) — քաղաքական գործիչ, Չեխիայի Սենատի ղեկավար (1996-1998, 2000-2004).^[21]
Վլաստիմիլ Հորտ (1944) — շախմատիստ, գրոսմայստեր^[22]
Ֆրանտիշեկ Կաբեռլե (1951) — չեխ հոկեյիստ, աշխարհի չեմպիոն^[23]
Յան Սուխոպարեկ (1969) — չեխ ֆուտբոլիստ^[24]
Յարոմիր Յագր (1972) — չեխ հոկեյիստ, օլիմպիական չեմպիոն
Յոզեֆ Կոշտյալեկ (1909 - 1971) — չեխ ֆուտբոլիստ, 1934 թ. աշխարհի առաջնության արծաթե մեդալակիր
Ցիրիլ Բոուդա (1901 - 1984) — նկարիչ

Պատկերասրահ

Քույր քաղաքներ

Վիտրի սյուր Սեն, Ֆրանսիա

Ծանոթագրություններ

↑ Չեխիայի տարածքային նույնականացման, հասցեների և անշարժ գույքի (ՌՈՒՅԱՆ) գրանցամատյան
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Չեխիայի տարածքային նույնականացման, հասցեների և անշարժ գույքի (ՌՈՒՅԱՆ) գրանցամատյան
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 набор данных ISÚI — Czech Office of Surveying and Cadastre.
↑ https://www.cdcp.cz/wp-content/uploads/LEI/last_published_LEI_full.xml — Centrální depozitář cenných papírů, 2024.
↑ Jakl L. Jak stará jsou česká města? Legendy a fakta. (չեխերեն) // iDNES.cz — 2011.
↑ Historický lexikon obcí České republiky 1869–2005 (չեխերեն): 1. díl / J. Růžková, J. Škrabal — ČSÚ, 2006. — 759 p. — ISBN 978-80-250-1310-6
↑ Český statistický úřad Počet obyvatel v obcích – k 1. 1. 2024 (չեխերեն) — Praha: ČSÚ, 2024.
↑ citar web|URL=http://www.czso.cz/csu/2010edicniplan.nsf/engt/F50030D09B/$File/201011102613.xls%7Ctítulo=Dados Արխիվացված 2023-09-18 Wayback Machine do instituto de estatísticas da República Checa|autor=|data=|publicado=|acessodata=|língua=cz
↑ «Population of Municipalities – 1 January 2023». Czech Statistical Office. 2023 թ․ մայիսի 23.
↑ «Historický lexikon obcí České republiky 1869–2011 – Okres Kladno» (չեխերեն). Czech Statistical Office. 2015 թ․ դեկտեմբերի 21. էջեր 3–4. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-03-08-ին. Վերցված է 2023-09-17-ին.
↑ «Population Census 2021: Population by sex». Public Database. Czech Statistical Office. 2021 թ․ մարտի 27.
↑ «Z lednových zápisů v kladenské kronice» (չեխերեն). City of Kladno. 2003 թ․ հունվարի 3. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 13-ին. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին.
↑ «Historie města Kladno» (չեխերեն). Kladno Živě. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին.
↑ «Historie Kladna» (չեխերեն). City of Kladno. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին.
↑ Біографія та творчість Гуго Антона Фішера. (անգլ.) [1] Արխիվացված 2013-03-27 Wayback Machine
↑ Сук В'ячеслав Іванович. (ռուս.) [2](չաշխատող հղում)Կաղապար:Недоступне посилання
↑ Антон Джозеф Чермак. (անգլ.) [3] Արխիվացված 2012-11-08 Wayback Machine
↑ Фільмографія Зденека Мілера. (չեխ.) [4] Արխիվացված 2011-11-28 Wayback Machine
↑ Ота Павел. (չեխ.) [5] Արխիվացված 2016-03-07 Wayback Machine
↑ Офіційний сайт Їржі Дінстбіра. (չեխ.) [6] Արխիվացված 2012-10-03 Wayback Machine
↑ Петр Пітхарт. (չեխ.) [7] Արխիվացված 2012-01-18 Wayback Machine
↑ Шахові партії Властіміла Горта. (անգլ.) [8] Արխիվացված 2012-10-28 Wayback Machine
↑ Франтішек Каберле. (գերմ.) [9] Արխիվացված 2012-11-07 Wayback Machine
↑ Футбольна кар'єра Яна Сухопарека. (անգլ.) [10]

Արտաքին հղումներ

Պաշտոնական կայք

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կլադնո» հոդվածին։

[_3469b9dfeae273a7-1] Չեխիայի տարածքային նույնականացման, հասցեների և անշարժ գույքի (ՌՈՒՅԱՆ) գրանցամատյան

[_3842f17e0d03daee-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Չեխիայի տարածքային նույնականացման, հասցեների և անշարժ գույքի (ՌՈՒՅԱՆ) գրանցամատյան

[_2d8b4348ba83f83f-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 набор данных ISÚI — Czech Office of Surveying and Cadastre.

[_9349493d5d648556-4] ttps://www.cdcp.cz/wp-content/uploads/LEI/last_published_LEI_full.xml — Centrální depozitář cenných papírů, 2024.

[_74fa933a122fadd2-5] Jakl L. Jak stará jsou česká města? Legendy a fakta. (չեխերեն) // iDNES.cz — 2011.

[_6af29d6102687903-6] Historický lexikon obcí České republiky 1869–2005 (չեխերեն): 1. díl / J. Růžková, J. Škrabal — ČSÚ, 2006. — 759 p. — ISBN 978-80-250-1310-6

[_86e3c11e38641d87-7] Český statistický úřad Počet obyvatel v obcích – k 1. 1. 2024 (չեխերեն) — Praha: ČSÚ, 2024.

[8] tar web|URL=http://www.czso.cz/csu/2010edicniplan.nsf/engt/F50030D09B/$File/201011102613.xls%7Ctítulo=Dados Արխիվացված 2023-09-18 Wayback Machine do instituto de estatísticas da República Checa|autor=|data=|publicado=|acessodata=|língua=cz

[9] «Population of Municipalities – 1 January 2023». Czech Statistical Office. 2023 թ․ մայիսի 23.

[10] «Historický lexikon obcí České republiky 1869–2011 – Okres Kladno» (չեխերեն). Czech Statistical Office. 2015 թ․ դեկտեմբերի 21. էջեր 3–4. Արխիվացված է օրիգինալից 2023-03-08-ին. Վերցված է 2023-09-17-ին.

[11] «Population Census 2021: Population by sex». Public Database. Czech Statistical Office. 2021 թ․ մարտի 27.

[12] «Z lednových zápisů v kladenské kronice» (չեխերեն). City of Kladno. 2003 թ․ հունվարի 3. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ մարտի 13-ին. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին.

[history-13] «Historie města Kladno» (չեխերեն). Kladno Živě. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին.

[history2-14] «Historie Kladna» (չեխերեն). City of Kladno. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 13-ին.

[15] Біографія та творчість Гуго Антона Фішера. (անգլ.) [1] Արխիվացված 2013-03-27 Wayback Machine

[16] Сук В'ячеслав Іванович. (ռուս.) [2](չաշխատող հղում)Կաղապար:Недоступне посилання

[17] Антон Джозеф Чермак. (անգլ.) [3] Արխիվացված 2012-11-08 Wayback Machine

[18] Фільмографія Зденека Мілера. (չեխ.) [4] Արխիվացված 2011-11-28 Wayback Machine

[19] Ота Павел. (չեխ.) [5] Արխիվացված 2016-03-07 Wayback Machine

[20] Офіційний сайт Їржі Дінстбіра. (չեխ.) [6] Արխիվացված 2012-10-03 Wayback Machine

[21] Петр Пітхарт. (չեխ.) [7] Արխիվացված 2012-01-18 Wayback Machine

[22] Шахові партії Властіміла Горта. (անգլ.) [8] Արխիվացված 2012-10-28 Wayback Machine

[23] Франтішек Каберле. (գերմ.) [9] Արխիվացված 2012-11-07 Wayback Machine

[24] Футбольна кар'єра Яна Сухопарека. (անգլ.) [10]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]