Կայսրուհիների հովիտ
| Կայսրուհիների հովիտ արաբ․՝ وادي الملكات | |
|---|---|
 | |
 | |
 | |
| Տեսակ | հովիտ, գերեզմանոց և հնագիտական հուշարձան |
| Տեղագրություն | Լուքսոր |
| Երկիր |  Եգիպտոս |
| Մասն է | Theban Necropolis? |
| Ժառանգության կարգավիճակ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության մաս |
Կայսրուհիների հովիտ, հնում հայտնի է եղել «փարավոնի երեխաների հովիտ» անվանումով (տա-սեթ-նեֆերու)[1], հնագիտական տարածք Նեղոսի արևմտյան ափին, Կայսրուհիների Հովտի կողքին, Լուքսորի հակառակ ափին (Թեբե)։ Հովտում բացվել է փարավոնների կանանց և երեխաների, ինչպես նաև քրմերի և մեծատոհմիկների մինչև յոթանասուն ժայռափոր դամբարաններ։ Բոլոր թաղվածները պատկանում են 18-րդ, 19-րդ կամ 20-րդ դինաստիաներին (մոտավորապես մ․ թ․ ա․ 1550 - 1070 թվականներ)։ Առավել տպավորիչ է Ռամզես II-ի կնոջ՝ Նեֆերտարիի դամբարան, որը զարդարված է գույնզգույն որմնանկարներով։
XVIII դինաստիա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կայսրուհիների Հովտում առաջին դամբարաններից մեկը արքայադուստր Յահմասի՝ փարավոն Տաա Սեկեների և կայսրուհի Սիտջեհուտիի դստեր դամբարանն է։ Այս դամբարանը, հնարավոր է, պատկանում է Թութմոս I փարավոնի գահակալման։ Այդ ժամանակահատվածում դամբարանում թաղվել են նաև մի քանի ազնվականներ, ինչպես նաև գլխավոր ախոռապանը և վեզիրը[2]։
Երեք հորանների հովտի դամբարանները հիմնականում թվագրվում են Թութմոսների ժամանակաշրջանին։ Այդ դամբարանները նշված են A — L տառերով։ Հովտում կա երեք հողափոր դամբարան, որոնց շնորհիվ էլ հովիտը ստացել է այդ անվանումը։ Այդ դամբարանների ժամանակակից նշումներն են՝ QV89, QV90 и QV91[2]։
«Դոլմեն» հովտում պահպանվել է մի արահետ, որով աշխատողները իրենց Դեիր էլ-Մեդինա գյուղից գնում էին Կայսրուհիների Հովիտ։ Այդ ճանապարհին գտնվում է ոչ մեծ ժայռափոր տաճար՝ նվիրված Պտահին և Մերիթսեգերին։
Այդ ժամանակահատվածի դամբարանները իրենց ձևով պարզ են և իրենցից ներկայացնում են հանքահոր։ Որոշ դամբարաններ մեծացրել են՝ մեկից ավելի մարդ թաղելու համար։ Այնտեղ թաղում էին արքայազներին և արքայադուստրերին, ինչպես նաև մի քանի ազնվականների։
Արքայադուստրերի Հովիտը պատկանում է Ամենհոտեպ III-ի ժամանակաշրջանին։ Դրա գտնվելու ներկայիս տեղը մոռացված է, բայց այնտեղ գտնվող նմուշները ցուցադրված չեն թանգարաններում[3]։ Գտածոների մեջ կա կուժի մի կտոր, որը պատկանել է Հենա փարավոնի կնոջը՝ XVIII դինաստիայի կեսերում։ Նրա անունը գրված է զարդատախտակի վրա։ Հայտնաբերվել են արքայազն Մանհեպերրի, Թութմոս III-ի և Մերիթրե Հատշեփսուտի որդու անուններով կանոպաների կտորներ։ Վերականգնվել է Նեբետնեհաթ փարավոնի գլխավոր տիկնոջ անունը, քանի որ այն գրված է զարդատախտակի վրա։ Նաև հայտնաբերվել է Տայ փարավոնի դստեր անունով կանոպայի կտորներ։ Վերջինս ապրել XVIII դինաստիայի կեսերին[4]։
Հիմնական թաղվածներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- QV8 — Հորի, արքայական որդի (XVIII դինաստիա) և արքայական դուստր
- QV17 — Մերիտրա և Վերմերյոտես, արքայադուստրեր (XVIII դինաստիայից)
- QV30 — Նեբիրի, գլխավոր ախոռապանը անհայտ դինաստիայից
- QV33 — Արքայադուստրը Տանեջմենտ (XIX или XX դինաստիայից)
- QV38 — Կայսրուհի Սիտրե, Ռամզես I-ի կինը (XIX դինաստիայից)
- QV42 — Պարահերունեմեֆ (XX դինաստիա), Ռամզես III-ի որդին (XX դինաստիա)
- QV43 — Սեթհերհոպսեֆ, Ռամզես III-ի որդին, հետագայում փարավոն Ռամզես VIII։ Թաղված է այլ տեղում։ (XX դինաստիա)
- QV44 — Հաեմաուս (XX դինաստիա), Ռամզես III-ի որդին (XX դինաստիա)
- QV46 — Իմհոտեպ, Թութմոս I-ի վեզիրը (XVIII դինաստիայից)
- QV47 — Արքայադուստրը Յահմոս (XVII դինաստիա)
- QV51 — Կայսրուհի Իսիդա Տա-Հեմջերտ, Ռամզես III-ի կինը, [[Ռամզես VI|Ռամզեսа VI-ի մայրը (XX դինաստիա)
- QV52 — Կայսրուհի Տուտի (XIX կամ XX դինաստիայից)
- QV53 — Արքայազն Ռամզես, որդին Ռամզեսի III (XX դինաստիայից)
- QV55 — Արքայազն Ամոնհերհեպսեֆ (XX դինաստիա), Ռամզես III որդին (XX դինաստիա)
- QV60 — Կայսրուհի Նեբետտաուի, Ռամզես II-ի դուստրը (XIX դինաստիա)
- QV66 — Կայսրուհի Նեֆերտարի, Ռամզես IIի կինը (XIX դինաստիա)
- QV68 — Կայսրուհի Մերիտամոն, Ռամզեսа II-ի և Նեֆերտարիի դուստրը (XIX դինաստիա)
- QV70 — Նեհեսի (XVIII դինաստիայից)
- QV71 — Կայսրուհի Բենտ-Անատ, Ռամզես II-ի և Իսիտնոֆրետի դուստրը (XIX դինաստիա)
- QV72 — Նեֆերհատ / բակի (XVIII դինաստիայից)
- QV73 — Կայսրուհի Հենուտաուի (հնարավոր է XX դինաստիա)
- QV74 — Կայսրուհի (Դուա) Տենտոպետ
- QV75 — Կայսրուհի Հենութմիրե, Ռամզես II-ի դուստրը կամ քույրը (XIX դինաստիա)
- QV76 — Մերիտրա, արքայի դուստրը (XVIII դինաստիա)
- QV80 — Կայսրուհի (Մուտ-) Տույ, Սեթի I-ի կինը և Ռամզես II-ի մայրը (XIX դինաստիա)
- QV81 — Հեկա […] (XVIII դինաստիա)
- QV82 — Մինեմհաթ և Ամենհոտեպ, փարավոնի որդիներ (XVIII դինաստիա)
- QV88 — Յահմոս, փարավոնի որդի (XVIII դինաստիա)
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Silvia Anne Sheafer Ramses the Great. — Infobase Publishing, 2008. — С. 68. — 132 с. — ISBN 9780791096376
- ↑ 2,0 2,1 Edited by Martha Demas and Neville Agnew. «Valley of the Queens Assessment Report Volume One». www.getty.edu. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 6-ին.
{{cite web}}:|author=has generic name (օգնություն) - ↑ Dodson A. and Hilton D. The Complete Royal Families of Ancient Egypt, London 2004
- ↑ Porter, Bertha and Moss, Rosalind, Topographical Bibliography of Ancient Egyptian Hieroglyphic Texts, Statues, Reliefs and Paintings Volume I: The Theban Necropolis, Part 2. Royal Tombs and Smaller Cemeteries, Griffith Institute. 1964, pg 766-7
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- «Tour Egypt: Valley of the Queens in Thebes, Egypt». Վերցված է 2013 թ․ մարտի 27-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կայսրուհիների հովիտ» հոդվածին։ |
| ||||||
