Jump to content

Խոլեցիստիտ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Խոլեցիստիտ
Cholecystitis
Լեղապարկի բորբոքում
Տեսակհիվանդության կարգ և ախտանիշ կամ նշան
Պատճառլեղապարկի քարեր, այլ հիվանդություններ
Հիվանդության ախտանշաններՈրովայնի վերին աջ հատվածի ցավ, սրտխառնոց, փսխում, տենդ
Վնասում էլեղապարկը
Բժշկական մասնագիտությունընդհանուր վիրաբուժություն, գաստրոէնտերոլոգիա
Ռիսկի գործոններիգական սեռը, տարիքը, հղիությունը, օրալ հակաբեղմնավորիչները, ճարպակալումը, շաքարային դիաբետը, ազգությունը, քաշի արագ կորուստը
Ախտորոշումուլտրաձայնային հետազոտություն
Տարբերակիչ ախտորոշումսուր պանկրեատիտ,լյարդի աբսցես, թոքաբորբ, սրտամկանի իշեմիա, լեղուղիների բորբոքում,ապենդիցիտ, հաստ աղու բորբոքում
Բուժումլեղապարկի վիրահատական հեռացում, լեղապարկի դրենաժ
Տևողությունկարճատև կամ երկարատև
ԿանխատեսումԲուժման դիմելու դեպքում՝ լավ
 Cholecystitis Վիքիպահեստում

Խոլեցիստիտ (հունարեն՝ cholē` լեղի + kýstis` պղպջակ), լեղապարկի բորբոքում[1]։ Ախտանիշները ներառում են որովայնի վերին հատվածի ցավը, սրտխառնոցը, փսխումը և հաճախ ջերմության բարձրացումը[2]։ Երբեմն լեղապարկի ցավային նոպաները նախորդում են սուր խոլեցիստիտին[2]։ Խոլեցիստիտի ժամանակ լեղապարկի տիպիկ ցավային նոպան (լեղապարկային խիթ) տևում է երկար[2]։ Առանց համապատասխան բուժման նոպաները կարող են հաճախակի կրկնվել[2]։ Սուր խոլեցիստիտի բարդություններն են ենթաստամոքսային գեղձի լեղաքարային բորբոքումը (լեղաքարային պանկրեատիտ), ընդհանուր լեղածորանի քարերը, ընդհանուր լեղածորանի բորբոքումը[1][2]։

Ավելի քան 90% դեպքերում սուր խոլեցիստիտը պարկային լեղածորանի քարով խցանման հետևանք է[2]։ Լեղաքարերի գոյացման համար ռիսկի գործոն են հակաբեղմնավորիչ դեղահաբերը, հղիությունը, լեղաքարային հիվանդության ժառանգական պատմությունը, ճարպակալումը, շաքարային դիաբետը, լյարդի հիվանդությունները, քաշի արագ կորուստը[3]։ Երբեմն սուր խոլեցիստիտն առաջանում է վասկուլիտի, քիմիոթերապիայի հետևանքով, մեծ վնասվածքներից կամ այրվածքներից ապաքինման շրջանում[4]։ Խոլեցիստիտի կասկած առաջանում է ախտանիշների և կլինիկական տվյալների հիման վրա[5]։ Սովորաբար ախտորոշման համար կիրառվում է ուլտրաձայնային հետազոտություն[5]։

Բուժման հիմնական մեթոդը լեղապարկի լապարասկոպիկ հեռացումն է, որը հնարավորության դեպքում պիտի կատարվի 24 ժամվա ընթացքում[6][7]։ Խորհուրդ է տրվում լեղուղիների ներվիրահատական տեսապատկերում[6]։ Առկա են հակասական տվյալներ անտիբիոտիկների պարտադիր կիրառման վերաբերյալ[5][8]։ Խորհուրդ է տրվում դրանք կիրառել, եթե վիրահատությունը հնարավոր չի եղել անցկացնել ճիշտ ժամանակին, կամ առկա են բարդություններ[5]։ Ընդհանուր լեղածորանում առկա քարերը կարող են հեռացվել նախքան վիրահատությունը՝ էնդոսկոպիկ եղանակով (ռետրոգրադ խոլանգիոպանկրեատոգրաֆիա), կամ վիրահատության ընթացքում[6]։ Վիրահատության ընթացքում բարդություններ առաջանում են հազվադեպ[3]։ Այն մարդկանց մոտ, ովքեր չեն կարող ենթարկվել վիրահատության, կարելի է կիրառել լեղապարկային դրենաժներ[5]։

Զարգացած երկրներում հասուն մարդկանց 10-15%-ն ունի լեղապարկի քարեր[5]։ Կանանց մոտ դրանք ավելի տարածված են, քան տղամարդկանց, և առավել հաճախ հանդիպում են 40-ն անց տարիքում[3]։ Որոշ էթնիկ խմբերի մոտ քարերն ավելի տարածված են. օր.՝ ամերիկյան հնդկացիների 48%-ն ունի լեղապարկի քարեր[3]։ Լեղապարկի քար ունեցողների 1-4%-ի մոտ լեղային խիթ առաջանում է ամեն տարի[5]։ Բուժման չդիմելու դեպքում լեղային խիթ ունեցողների 20%-ի մոտ առաջանում է սուր խոլեցիստիտ[5]։ Լեղապարկի հեռացման դեպքում հիվանդության ելքը ընդհանուր առմամբ բարենպաստ է[3] Առանց բուժման կարող է առաջանալ քրոնիկ խոլեցիստիտ[9]։ Խոլեցիստիտ բառը հունարենից թարգմանաբար նշանակում է «cholecyst»-լեղապարկ, «-itis-»-բորբոքում[10]։

Նշաններ և ախտանիշներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Լեղապարկի տեղագրությունը

Լեղապարկի քարեր ունեցողների մեծամասնությունը ախտանիշներ չունեն[2]։ Երբ քարը հայտնվում է լեղածորանում և խցանում այն, առաջանում է լեղային խիթ[2]։ Լեղային խիթը որովայնային ցավն է՝ տեղակայված աջ թուլակողային կամ էպիգաստրալ շրջանում։ Այն ունի էպիզոդիկ բնույթ և առաջանում է ճարպոտ սննդի ընդունումից հետո։ Բնութագրվում է սրտխառնոցով, փսխումներով[11]։ Սովորաբար լեղային խիթը նախորդում է խոլեցիստիտի զարգացմանը։ Խոլեցիստիտի դեպքում ցավը դառնում է ավելի ուժեղ և մնայուն։ Սրտխառնոց լինում է գրեթե բոլոր պացիենտների մոտ, իսկ փսխում՝ մոտ 75%-ի[12]։ Որովայնային ցավից բացի կարող է առկա լինել նաև աջ ուսի ցավ[11]։

Ֆիզիկալ հետազոտության ժամանակ առկա է լինում տենդ[12]։ Խոլեցիստիտի դեպքում շոշափման ժամանակ լեղապարկը սովորաբար ավելի զգայուն է[11]։ Խոլեցիստիտով հիվանդների 25-50% դեպքերում այն հնարավոր է լինում շոշափել աջ թուլակողային շրջանում[11]։ Խոր ներշնչման ժամանակ աջ թուլակողային շրջանում խոր շոշափումն առաջացնում է ցավ (Մերֆիի նշան)։ Մորֆիի նշանը յուրահատուկ չէ միայն խոլեցիստիտի համար[13]։ Երբեմն կարող է առաջանալ մաշկի դեղնություն (դեղնուկ)։ Ծանր դեղնուկը լեղածորանում քարի առկայության նշաններից է[12]։ Ծեր, դիբաետ կամ այլ քրոնիկ հիվանդություններ ունեցող մարդկանց մոտ խոլեցիստիտը կարող է չուղեկցվել տենդով կամ տեղային զգայունությամբ[14]։

Բարդություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժամանակին չհայտնաբերելու ու չբուժելու դեպքում խոլեցիստիտը կարող է հանգեցնել մի շարք բարդությունների։ Բարդությունների ախտանիշներն են բարձր ջերմությունը, շոկը և դեղնուկը։ Բարդություններն են[11].

  • Գանգրենա
  • Լեղապարկի պատռվածք
  • Էմպիեմա
  • Խուղակների առաջացում և լեղաքարային զստաղի
  • Ռոկիտանսկի-Աշոֆի ծոցեր

Գանգրենա և լեղապարկի պատռվածք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խոլեցիստիտի հետևանքով լեղապարկը դառնում է լայնացած և փխրուն։ Լայնացումը հանգեցնում է լեղապարկի պատի արյունամատակարարման վատացման, որի հետևանքով բջիջները մահանում են և հիմք հանդիսանում գանգրենայի համար[11]։ Պատի հյուսվածքի մեռուկացումը լավ նախապայման է ստեղծում լեղապարկի պատռվածքի համար (պերֆորացիա)։ Պատռում կարող է առաջանալ նաև քրոնիկ խոլեցիստիտի դեպքում[11]։ Պատռվածքը հազվադեպ, սակայն լուրջ բարդություն է, որը նպաստում է աբսցեսագոյացմանը և պերիտոնիտի առաջացմանը[12]։ Լեղապարկի պատի մեծ պատռվածքի դեպքում մահացությունը կազմում է 30%[11]։

Էմպիեմա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չբուժված խոլեցիստիտը կարող է հանգեցնել բորբոքման վատթարացման և ինֆեկցման, որից հետո թարախը կարող է կուտակվել լեղապարկի շուրջ՝ առաջացնելով էմպիեմա[11]։ Էմպիեմայի ախտանիշները նույնն են, ինչ խոլեցիստիտինը, սակայն ավելի ծանր. բարձր ջերմություն, ուժեղ որովայնային ցավ, արյան սպիտակ բջիջների քանակի ավելի արտահայտված մեծացում[11]։

Խուղակի առաջացում և լեղաքարային աղիճ աղի

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լեղապարկի բորբոքման հետևանքով կարող են կպումներ առաջանալ լեղապարկի և բարակ աղու միջև[11]։ Այդ կպումների տեղում կարող է առաջանալ ուղիղ հաղորդակցություն լեղապարկի և աղիքի պատի միջև, որը կոչվում է խուղակ[11]։ Այդ խուղակներով լեղաքարերը կարող են անմիջապես բարակ աղի անցնել։ Քարերը կարող են խցանել աղեստամոքսային տրակտը, հատկապես բարակ աղուց հաստ աղիք անցման հատվածում (իլեոցեկալ փական)։ Լեղապարկի քարերով խցանման հետևանքով առաջանում է լեղաքարային աղիճ աղի, որն ուղեկցվում է որովայնային ցավով, փսխումով, փորկապությամբ և որովայնի առաջային պատի լարվածությամբ[11]։

Պատճառագիտություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խոլեցիստիտի՝ լեղապարկի բորբոքման[11] հիմնական պատճառը լեղապարկի քարերն են, սակայն այն կարող է առաջանալ նաև ուռուցքով կամ սպիներով լեղածորանի փակման դեպքում[11][15]։ Խոլեցիստիտի առաջացման հիմնական ռիսկը լեղապարկի քարերն են[15]։ Լեղաքարերի գոյացման ռիսկի գործոններն են իգական սեռը, մեծացող տարիքը, հղիությունը, օրալ հակաբեղմնավորիչները, ճարպակալումը, շաքարային դիաբետը, ազգությունը, քաշի արագ կորուստը[11]։

Սուր քարային խոլեցիստիտ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լեղու հոսքը խափանող քարերը խոլեցիստիտի 90%-ի պատճառն են (սուր քարային խոլեցիստիտ)[2][12]։ Լեղահոսքի ընդհատումը բերում է լայնացած, կարմրած ու լարված լեղապարկի առաջացման[2] : Լեղապարկը նորմայում ստերիլ է, սակայն հաճախ կարող է ինֆեկցվել բակտերիաներ աղիքային ցուպիկի (E. Coli), կլեբսիելայի (Klebsiella), ստրեպտոկոկի (Streptococcus) և կլոստրիդիումի (Clostridium) կողմից[11]։ Բորբոքումը կարող է տարածվել լեղապարկի սահմաններից դուրս և ախտահարել շրջակա օրգանները՝ այդ թվում ստոծանին, որի դեպքում որովայնի ցավից բացի կդիտվի նաև աջ ուսի ցավ[11]։

Սուր ոչ-քարային խոլեցիստիտ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ոչ-քարային խոլեցիստիտի դեպքում լեղածորանում քար չի հայտնաբերվում[11]։ 5-10% դեպքերում խոլեցիստիտն ասոցացվում է բարձր մահացության հետ[11]։ Ոչ-քարային խոլեցիստիտ սովորաբար հայտնաբերվում է այն մարդկանց մոտ, ովքեր հոսպիտալիացվել են կրիտիկական վատ վիճակով[11]։ Տղամարդիկ ավելի հակված են տրավմաներից հետո հետվիրահատական սուր խոլեցիստիտի առաջացման[12][16]։ Ոչ-քարային խոլեցիստիտ կարող է զարգանալ վասկուլիտների, քիմիաթերապիայի, ծավալուն վնասվածքների կամ այրվածքների հետևանքով[4]։

Ոչ-քարային խոլեցիստիտի նշանները նույնն են, ինչ քարային խոլեցիստիտինը[11][17]։ Սակայն պացիենտներն այս դեպքում ավելի հակված են դեղնուկի, քան քարայինի դեպքում[18]։ Ուլտրաձայնային հետազոտությունը կամ համակարգչային շերտագրությունը հաճախ ցույց են տալիս անշարժունակ, լայնացած լեղապարկ[11]։ Բուժումը ներառում է հակաբիոտիկների կիրառում և վիրահատություն 28-72 ժավա ընթացքում[18]։

Քրոնիկ խոլեցիստիտ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քրոնիկ խոլեցիստիտն առաջանում է կրկնվող սուր խոլեցիստիտի ֆոնի վրա և մեծ մասամբ կապված է լեղապարկում քարերի առկայության հետ[11]։ Քրոնիկ խոլեցիստիտը կարող է լինել առանց ախտանիշների, կարող է արտահայտվել սուր խոլեցիստիտի ավելի ծանր նոպայով կամ առաջացնել այնպիսի բարդություններ, ինչպիսիք են գանգրենան, թափածակումը, խուղակագոյացումը[11][12]

Քսանտոգրանուլեմատոզ խոլեցիստիտը քրոնիկ խոլեցիստիտի հազվադեպ հանդիպող տեսակ է, որը նմանվում է լեղապարկի քաղցկեղի, չնայած քաղցկեղ չէ[19][20]։ Այն բժշկական գրականության մեջ առաջին անգամ նկարագրվել է ՄաքՔոյի և համահեղինակների կողմից 1976թ.-ին[19][21]։

Մեխանիզմ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարկային ծորանի խցանումը լեղաքարի կողմից հանգեցնում է լեղապարկում լեղու կուտակման և ճնշման բարձրացման։ Խտացած լեղին, ճնշումը և երբեմն բակտերիալ վարակը վնասում են լեղապարկի պատը, հանգեցնելով բորբոքման և լեղապարկի այտուցի[2]։ Բորոբոքումն ու այտուցը վատացնում են լեղապարկի պատի որոշ տեղամասերի արյունամատակարարումը, որը հանգեցնում է թթվածնի պակասից բջիջների մահվանը[11]։

Ախտորոշում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խոլեցիստիտի ախտորոշումը հիմնված է հիվանդության պատմության (որովայնային ցավ, սրտխառնոց, փսխում, տենդ), ֆիզիկալ հետազոտությունների, լաբորատոր քննությունների և ուլտրաձայնային հետազոտության վրա։ Բոասի նշանը՝ աջ թիակից ներքև ընկած շրջանում ցավը, կարող է ևս վկայել սուր խոլեցիստիտի մասին[22]։

Արյան հետազոտություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խոլեցիստիտ ունեցող պացիենտի մոտ արյան հետազոտություն իրականացվում է բորբոքային մարկերների առկայութան (արյան բջիջների քանակի փոփոխություններ, C-ռեակտիվ սպիտակուց), բիլիռուբինի մակարդակի բարձրացման հայտնաբերման համար, որը ցույց է տալիս լեղուղիների խցանման առկայությունը[12]։ Արյան ընդհանուր հետազոտությունը ցույց է տալիս արյան սպիտակ բջիջների մակարդակի բարձրացում (12.000-15.000/մլ)[12]։ C-ռեակտիվ սպիտակուցի մակարդակը սովորաբար բարձրացած է լինում, չնայած ԱՄՆ-ում այն միշտ չէ, որ որոշում են[2]։ Եթե բիլիռուբինի մակարդը մեծ չափով բարձրացել (1-4մգ/դլ), կարելի է ենթադրել, որ քարը խցանել է ոչ թե պարկային ծորանը, այլ ընդհանուր լեղածորանը[12]։ Կարող են բարձրացած լինել նաև արյան ամինոտրանսֆերազները[11]։ Այս ցուցանիշների փոփոխության աստիճանը կախված է լեղապարկի բորբոքման աստիճանից։

Բժշկական տեսապատկերում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խոլեցիստիտի համար հետազոտության ամենատարածված մեթոդը ուլտրաձայնային հետազոտությունը (ՈւՁՀ)[2][23][24]։ Խոլեցիստիտի մասին հավաստող ՈւՁՀ նշաններն լեղապարկի քարերը, շուրջլեղապարկային հեղուկը, լեղապարկի պատի բարակումը (պատի բարակումը 3մմ-ից պակաս)[25], լեղուղիների լայնացումը և Մերֆիի սոնոգրաֆիկ նշանը[11]։ ՈՒՁՀ-ի հակասական տվյալների դեպքում կարելի է օգտվել լյարդի կոնդտրաստային սկանավորումից, որն ունի բարձր զգայունություն[11][12]։ Թափածակման կամ գանգրենայի կասկածի դեպքում կարող է օգտակար լինել համակարգչային շերտագրությունը[12]։

  • Քարեր, պատերի բարակում և հեղուկ լեղապարկի շուրջը
    Քարեր, պատերի բարակում և հեղուկ լեղապարկի շուրջը
  • Լեղապարկի պատի քիչ բարակացում՝ 3.5մմ, սուր խոլեցիստիտ ունեցող մարդու մոտ
    Լեղապարկի պատի քիչ բարակացում՝ 3.5մմ, սուր խոլեցիստիտ ունեցող մարդու մոտ
  • Սուր խոլեցիստիտի պատկեր, քարերի առկայություն լեղապարկում, որոնցից մեկը փակել է լեղածորանը
    Սուր խոլեցիստիտի պատկեր, քարերի առկայություն լեղապարկում, որոնցից մեկը փակել է լեղածորանը
  • Սուր խոլեցիստիտ պատի բարակացմամբ, լայնացած լեղապարկում առկա է քար
    Սուր խոլեցիստիտ պատի բարակացմամբ, լայնացած լեղապարկում առկա է քար
  • Significant gallbladder wall thickening[26]
  • Significant gallbladder wall thickening[26]

Տարբերակիչ ախտորոշում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շատ այլ հիվանդություններ ևս կարող են ունենալ նույն ախտանիշները, ինչ խոլեցիստիտը։ Հատկապես քրոնիկ խոլեցիստիտի ախտանիշները շատ անորոշ են և սխալմամբ լարող են ընկալվել որպես այլ հիվանդություն։ Այդ հիվանդություններից են[12].

  • Թափածակված պեպտիկ խոց
  • Սուր պանկրեատիտ
  • Լյարդի աբսցես
  • Թոքաբորբ
  • Սրտամկանի իշեմիա
  • Թուլակողային ճողվածք
  • Լեղային խիթ
  • Լեղածորանի խցանում քարով
  • Լեղուղիների բորբոքում
  • Ապենդիցիտ
  • Հաստ աղու բորբոքում
  • Լյարդի ամեոբային աբսցես
  • Սուր աղիքային խցանում
  • Երիկամի քար
  • Լեղուղիների ասկարիդոզ[27]

Բուժում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիրահատություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռենտգեն հետազոտություն՝ լապարասկոպիկ վիրահատության ժամանակ

Սուր խոլեցիստիտ ունեցող մարդկանց մեծամասնության համար բուժման լավագույն մեթոդ է լեղապարկի լապարասկոպիկ հեռացումը[28]։ Լապարասկոպիկ խոլեցիստէկտոմիան իրականացվում է որովայնի տարբեր մասերում մի քանի փոքր կտրվածքների միջոցով։ Մի շարք հետազոտություններ ցույց են տվել, որ լապարասկոպիկ վիրահատությունն ունի մի շարք առավելություններ բաց վիրահատության նկատմամբ (որովայնի աջ վերին մասում՝ կողաղեղի եզրով, մեծ կտրվածքի միջոցով)։ Լապարասկոպիկ վիրահատության ենթարկված մարդիկ հետվիրահատական շրջանում ավելի քիչ ցավեր են ունենում և բարդությունների առաջացման փոքր հավանականություն[29][30]։ Լապարասկոպիկ վիրահատության դեպքում նվազում է նաև հետվիրահատական վարակների հավանականությունը[31]։

Լապարասկոպիկ վիրահատության հաջորդող օրերի ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ համեմատած երկարաձգվծ բուժման հետ (6 շաբաթ) վիրահատությունն ավելի լավ ելք է ունենում, եթե լեղապարկը հեռացվում է հնարավորինս վաղ, ցանկալի է 1-ին շաբաթվա ընթացքում[32]։ Այս դեպքում նվազում է հիվանդանոցում մնալու ժամանակը և անհետաձգելի բուժօգնության անհրաժեշտության հավանականությունը[33]։ Մահացությունը չի աճում լեղուղիների վնասման կամ վիրահատության՝ լապարասկոպիկից բացի անցնելու ժամանակ[33]։ Լապարասկոպիկ վիրահատությունը բաց վիրահատության փոխակերպելու ամենատարածված պատճառը լեղապարկի վաղ հեռացման դեպքում բորբոքային մասսաների անցումն է Կալոյի եռանկյունով։ Ուշ վիրահատությունների դեպքում ամենատարածված պատճառն են ֆիբրոզ կպումները[33]։

Այլ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հաճախ հակաբիոտիներ անհրաժեշտ չեն[34]։ Կիրառման դեպքում դրանք պետք է թիրախավորեն աղիքային միկրոֆլորայի մաս կազմող աղիքային ցուպիկին (E. coli) և բակտերոիդներին (Bacteroides):

Դրա համար անհրաժեշտ են լայն սպեկտրի հակաբիոտիկներ. օր.՝ պիպերացիլին-տազոբակտամ,ամպիցիլին-սուլբակտամ, տիկարցիլին-կլավուլոնաթթու (Տիմենտին), 3-րդ սերնդի ցեֆալոսպորիններ (Ցեֆտրիաքսոն), ֆտորքվինոլոններ (Ցիպրոֆլոքսացին) և անաերոբ բակտեիաների դեմ հակաբիոտիկներ. օր.՝ մետրոնիդազոլ։ Պենիցիլինից ալերգիա ունեցող մարդկանց դեպքում կարող են կիրառվել ազտրեոնամը կամ ֆտորքվինոլոնները մետրոնիդազոլի հետև համակցված։

Ծանր բորբոքման, շոկի, կամ ընդհանուր անզգայացման մեծ վտանգի առկայության դեպքում միջամտություններ անող ճառագայթաբանը կարող է լեղապարկի ներմաշկային դրենաժ ստեղծել և բուժել հիվանդին հակաբիոտիկներով, մինչև բորբոքումն անցնի։

Երբ պացիենտի վիճակը բարելավվի, հնարավոր կլինի իրականացնել վիրահատությունը։

Համաճարակաբանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խոլեցիստիտը որովայնային ցավերի 3-10%-ի պատճառն է[35]։ Խոլեցիստիտը անհետաձգելի բուժօգնության բաժանմունք դիմելու 651.829 դեպք պատճառ է եղել ԱՄՆ-ում 2012թ.-ին և դրանցից 389.180-ն ավարտվել են հոսպիտալիզացիայով[36]։ Մահացությունն ԱՄՆ-ում 2012թ.-ին կազմել է 0.7 100.000 մարդու հաշվով[36]։ Խոլեցիստիտի հաճախականությունն առավելագույնն է 50-69 տարեկան մարդկանց շրջանում[35]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 Internal Clinical Guidelines Team (2014 թ․ հոկտեմբեր). «Gallstone Disease: Diagnosis and Management of Cholelithiasis, Cholecystitis and Choledocholithiasis. Clinical Guideline 188»: 101. PMID 25473723. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 Strasberg, SM (2008 թ․ հունիսի 26). «Clinical practice. Acute calculous cholecystitis». The New England Journal of Medicine. 358 (26): 2804–11. doi:10.1056/nejmcp0800929. PMID 18579815.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 «Gallstones». NIDDK. 2013 թ․ նոյեմբեր. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 28-ին. Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 27-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Section VIII». Sleisenger and Fordtran's Gastrointestinal and Liver Disease: Pathophysiology, Diagnosis, Management (10 ed.). Elsevier Health Sciences. 2015. էջ 1154. ISBN 9781455749898. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 Ansaloni, L (2016). «2016 WSES guidelines on acute calculous cholecystitis». World Journal of Emergency Surgery : WJES. 11: 25. doi:10.1186/s13017-016-0082-5. PMC 4908702. PMID 27307785.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Patel, PP; Daly, SC; Velasco, JM (2015 թ․ հոկտեմբերի 18). «Training vs practice: A tale of opposition in acute cholecystitis». World Journal of Hepatology. 7 (23): 2470–3. doi:10.4254/wjh.v7.i23.2470. PMC 4606202. PMID 26483868.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  7. ↑ Schuld, J; Glanemann, M (2015 թ․ հունիս). «Acute Cholecystitis». Viszeralmedizin. 31 (3): 163–5. doi:10.1159/000431275. PMC 4569253. PMID 26468309.
  8. ↑ van Dijk, AH; de Reuver, PR; Tasma, TN; van Dieren, S; Hugh, TJ; Boermeester, MA (2016 թ․ հունիս). «Systematic review of antibiotic treatment for acute calculous cholecystitis». The British Journal of Surgery. 103 (7): 797–811. doi:10.1002/bjs.10146. PMID 27027851.
  9. ↑ Feldman, Mark (2010). Sleisenger & Fordtran's Gastrointestinal and liver disease pathophysiology, diagnosis, management (9 ed.). [S.l.]: MD Consult. էջ 1065. ISBN 9781437727678. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
  10. ↑ Collins, Edwards (2013). A Short Course in Medical Terminology. Lippincott Williams & Wilkins. էջ 246. ISBN 9781469835785. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 8-ին.
  11. ↑ 11,00 11,01 11,02 11,03 11,04 11,05 11,06 11,07 11,08 11,09 11,10 11,11 11,12 11,13 11,14 11,15 11,16 11,17 11,18 11,19 11,20 11,21 11,22 11,23 11,24 11,25 11,26 11,27 11,28 Greenberger N.J., Paumgartner G (2012). Chapter 311. Diseases of the Gallbladder and Bile Ducts. In Longo D.L., Fauci A.S., Kasper D.L., Hauser S.L., Jameson J, Loscalzo J (Eds), Harrison's Principles of Internal Medicine, 18e
  12. ↑ 12,00 12,01 12,02 12,03 12,04 12,05 12,06 12,07 12,08 12,09 12,10 12,11 12,12 Friedman L.S. (2015). Liver, Biliary Tract, & Pancreas Disorders. In Papadakis M.A., McPhee S.J., Rabow M.W. (Eds), Current Medical Diagnosis & Treatment 2015
  13. ↑ Singer, AJ; McCracken, G; Henry, MC; Thode HC, Jr; Cabahug, CJ (1996 թ․ սեպտեմբեր). «Correlation among clinical, laboratory, and hepatobiliary scanning findings in patients with suspected acute cholecystitis». Annals of Emergency Medicine. 28 (3): 267–72. doi:10.1016/s0196-0644(96)70024-0. PMID 8780468.
  14. ↑ Demehri, FR; Alam, HB (2014 թ․ հոկտեմբերի 15). «Evidence-Based Management of Common Gallstone-Related Emergencies». Journal of Intensive Care Medicine. 31 (1): 3–13. doi:10.1177/0885066614554192. PMID 25320159.
  15. ↑ 15,0 15,1 «Cholecystitis». Mayo Clinic. Mayo Clinic. 2014 թ․ օգոստոսի 28. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ նոյեմբերի 25-ին. Վերցված է 2014 թ․ նոյեմբերի 13-ին.
  16. ↑ Barie PS. Acalculous and postoperative cholecystitis. In: Surgical intensive care, Barie PS, Shires GT. (Eds), Little Brown & Co, Boston 1993. p.837.
  17. ↑ Savoca PE; Longo WE; Zucker KA; և այլք: (1990). «The increasing prevalence of acalculous cholecystitis in outpatients. Results of a 7-year study». Ann Surg. 211 (4): 433–7. doi:10.1097/00000658-199004000-00009. PMC 1358029. PMID 2322038.
  18. ↑ 18,0 18,1 Butler, Kathryn; Harisinghani, Mukesh (2015). «Chapter 15: Acute Cholecystitis». Acute Care Surgery: Imaging Essentials for Rapid Diagnosis. McGraw-Hill Education. ISBN 978-0-07-183120-8.
  19. ↑ 19,0 19,1 Makino I, Yamaguchi T, Sato N, Yasui T, Kita I (2009 թ․ օգոստոս). «Xanthogranulomatous cholecystitis mimicking gallbladder carcinoma with a false-positive result on fluorodeoxyglucose PET». World J. Gastroenterol. 15 (29): 3691–3. doi:10.3748/wjg.15.3691. PMC 2721248. PMID 19653352.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  20. ↑ Rao RV, Kumar A, Sikora SS, Saxena R, Kapoor VK (2005). «Xanthogranulomatous cholecystitis: differentiation from associated gall bladder carcinoma». Trop Gastroenterol. 26 (1): 31–3. PMID 15974235.
  21. ↑ McCoy JJ, Vila R, Petrossian G, McCall RA, Reddy KS (1976 թ․ մարտ). «Xanthogranulomatous cholecystitis. Report of two cases». J S C Med Assoc. 72 (3): 78–9. PMID 1063276.
  22. ↑ «Boas' sign» (web). GPnotebook. Արխիվացված օրիգինալից 2007 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2007 թ․ հունվարի 21-ին.
  23. ↑ Shea JA, Berlin JA, Escarce JJ, Clarke JR, Kinosian BP, Cabana MD, Tsai WW, Horangic N, Malet PF, Schwartz JS (1994 թ․ նոյեմբեր). «Revised estimates of diagnostic test sensitivity and specificity in suspected biliary tract disease». Arch. Intern. Med. 154 (22): 2573–81. doi:10.1001/archinte.154.22.2573. PMID 7979854.
  24. ↑ Fink-Bennett D, Freitas JE, Ripley SD, Bree RL (1985 թ․ օգոստոս). «The sensitivity of hepatobiliary imaging and real-time ultrasonography in the detection of acute cholecystitis». Arch Surg. 120 (8): 904–6. doi:10.1001/archsurg.1985.01390320028004. PMID 3893388.
  25. ↑ van Breda Vriesman, Adriaan C.; Engelbrecht, Marc R.; Smithuis, Robin H. M.; Puylaert, Julien B. C. M. (2007). «Diffuse Gallbladder Wall Thickening: Differential Diagnosis». American Journal of Roentgenology. 188 (2): 495–501. doi:10.2214/AJR.05.1712. ISSN 0361-803X. PMID 17242260.
  26. ↑ 26,0 26,1 «UOTW #30 - Ultrasound of the Week». Ultrasound of the Week. դեկտեմբերի 23, 2014. Արխիվացված է օրիգինալից մայիսի 9, 2017-ին. Վերցված է մայիսի 27, 2017-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  27. ↑ Kuzu, MA; Oztürk, Y; Ozbek, H; Soran, A (1996 թ․ հոկտեմբեր). «Acalculous cholecystitis: ascariasis as an unusual cause». Journal of Gastroenterology. 31 (5): 747–9. doi:10.1007/bf02347629. PMID 8887047.
  28. ↑ Strasberg SM (2008). «Acute Calculous Cholecystitis». New England Journal of Medicine. 358 (26): 2804–2811. doi:10.1056/NEJMcp0800929. PMID 18579815.
  29. ↑ Velanovich V (2000). «Laparoscopic vs open surgery: A preliminary comparison of quality-of-life outcomes». Surgical Endoscopy. 14 (1): 16–21. doi:10.1007/s004649900003. PMID 10653229.
  30. ↑ Chen L, Tao SF, Xu Y, Fang F, Peng SY (2005). «Patients' quality of life after laparoscopic or open cholecystectomy». Journal of Zhejiang University SCIENCE. 6B (7): 678–681. doi:10.1631/jzus.2005.B0678. PMC 1389804. PMID 15973772.
  31. ↑ Richards C, Edwards J, Culver D, Emori TG, Tolson J, Gaynes R (2003). «Does Using a Laparoscopic Approach to Cholecystectomy Decrease the Risk of Surgical Site Infection?». Annals of Surgery. 237 (3): 358–362. doi:10.1097/01.SLA.0000055221.50062.7A. PMC 1514308. PMID 12616119.
  32. ↑ Banz V, Gsponer T, Candinas D, Güller U (2011). «Population-Based Analysis of 4113 Patients with Acute Cholecystitis». Annals of Surgery. 254 (6): 964–970. doi:10.1097/SLA.0b013e318228d31c. PMID 21817893.
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 Gurusamy, Kurinchi Selvan; Davidson, Christopher; Gluud, Christian; Davidson, Brian R. (2013 թ․ հունիսի 30). «Early versus delayed laparoscopic cholecystectomy for people with acute cholecystitis». The Cochrane Database of Systematic Reviews (6): CD005440. doi:10.1002/14651858.CD005440.pub3. ISSN 1469-493X. PMID 23813477.
  34. ↑ van Dijk, AH; de Reuver, PR; Tasma, TN; van Dieren, S; Hugh, TJ; Boermeester, MA (2016 թ․ մարտի 30). «Systematic review of antibiotic treatment for acute calculous cholecystitis». The British Journal of Surgery. 103 (7): 797–811. doi:10.1002/bjs.10146. PMID 27027851.
  35. ↑ 35,0 35,1 Kimura, Yasutoshi; Takada, Tadahiro; Kawarada, Yoshifumi; Nimura, Yuji; Hirata, Koichi; Sekimoto, Miho; Yoshida, Masahiro; Mayumi, Toshihiko; Wada, Keita (2016 թ․ դեկտեմբերի 12). «Definitions, pathophysiology, and epidemiology of acute cholangitis and cholecystitis: Tokyo Guidelines». Journal of Hepato-Biliary-Pancreatic Surgery. 14 (1): 15–26. doi:10.1007/s00534-006-1152-y. ISSN 0944-1166. PMC 2784509. PMID 17252293.
  36. ↑ 36,0 36,1 Peery, Anne F.; Crockett, Seth D.; Barritt, Alfred S.; Dellon, Evan S.; Eluri, Swathi; Gangarosa, Lisa M.; Jensen, Elizabeth T.; Lund, Jennifer L.; Pasricha, Sarina (2015). «Burden of Gastrointestinal, Liver, and Pancreatic Diseases in the United States». Gastroenterology. 149 (7): 1731–1741.e3. doi:10.1053/j.gastro.2015.08.045. PMC 4663148. PMID 26327134.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Խոլեցիստիտ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
BNF: 124517668 · Disease Ontology · LCCN: sh85024641 · Microsoft: 2911093295 · NDL: 00572671
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 533)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Խոլեցիստիտ&oldid=9506681» էջից