Jump to content

Թայվանի երկրաշարժ 2024

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Թայվանի երկրաշարժ 2024
Թայվանի երկրաշարժ 2024 (Թայվան)##
Թայվանի երկրաշարժ 2024 (Թայվան)
Երկրաշարժի էպիկենտրոնը ցույց տվող քարտեզ
Տեսակերկրաշարժ
Երկիր Թայվան
Տեղանք花蓮縣?
Տարեթիվապրիլի 3, 2024[1]
Մագնիտուդ ռիխտերի սանդղակով7,2[2]
Զոհվածներ16 մարդ[3]
Վիրավորներ1106[4]
 2024 Hualien earthquake Վիքիպահեստում

Թայվանի երկրաշարժ, տեղի է ունեցել 2024 թվականի ապրիլի 3-ին, տեղական ժամանակով 07:58-ին (23:58 UTC), 7.4 մագնիտուտ հզորությամբ երկրաշարժը տեղի է ունեցել հարավարևմտյան Թայվանի Հուալյան քաղաքից 18 կմ կմ հեռավորության վրա[5]։ Թայվանում ամենամեծ երկրաշարժն էր 1999 թվականի Ջիջի երկրաշարժից հետո։ Եղել են մի քանի հետցնցումներ, որոնք գերազանցել են հինգ մագնիտուտը։

Տեկտոնական տեղակայում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թայվանն ունի բազմաթիվ ուժեղ երկրաշարժերի պատմություն[6]։ Կղզին գտնվում է Ֆիլիպինյան ծովի և Եվրասիական սալերի զուգակցման բարդ գոտում։ Երկրաշարժի վայրում այս սալերը մոտենում են միմյանց տարեկան75 մմ։ Թայվանի հարավում Եվրասիական սալիի օվկիանոսային ընդերքը ընկղմվում է Ֆիլիպինյան ծովի սալի տակ՝ ստեղծելով կղզային՝ Լուզոնի աղեղը։ Թայվանում օվկիանոսային ընդերքն ամբողջությամբ իջել է, և աղեղը բախվում է Եվրասիական սալի մայրցամաքային ընդերքին։ Թայվանից հյուսիս Ֆիլիպինյան ծովի սալը, ի տարբերություն, ընկղմվում է Եվրասիական սալի տակ՝ ձևավորելով Ռյուկյու աղեղը[7]։

Երկրաշարժ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկրաշարժը ունեցել է CWB սեյսմիկ առավելագույն ուժգնությունը՝ 6+ Mw Հուալիեն քաղաքում և 5 Mw՝ Թայբեյում[8]։ 6.4 Mw հզորությամբ հետցնցում է տեղի ունեցել ժամը 00:11 U

TC-ին[9], որին հաջորդել է 5.7 Mw հզորությամբ ժամը 00:35-ին, 5.5 Mw հզորությամբ ժամը 00:43-ին[10] և մեկը՝ 5.7 Mw ժամը 00:46[11]։ Հիմնական ցնցումը Թայվանում տեղի ունեցած ամենաուժեղ երկրաշարժն էր 1999 թվականի Ջիջի երկրաշարժից ի վեր, որի 7.7 Mw էր[12]։ Ցնցումները զգացվել են Հոնկոնգում[13], Շանհայում, Սուչժոու, Շենչժեն, Գուանչժոու, Շանթոու[14] և Չինաստանի Ֆուցզյան նահանգի մի քանի քաղաքներում[15]։

Երկրաշարժը ունեցել է կիզակետային մեխանիզմ, որը համապատասխանում է հակադարձ խզվածքին 34,8 կմ խորության խորության վրա։ Համաձայն Միացյալ Նահանգների երկրաբանական հետազոտության, ճեղքը տեղի է ունեցել Եվրասիական սալիի ներսում հյուսիս-արևելք-հարավ-արևմուտք հարվածող, չափավոր անկման, հետադարձ խզվածքի վրա։ Նմանատիպ մեծության հակադարձ խզվածքով երկրաշարժի խզման գնահատված չափերը 60 կմ են 35 կմ-ով[16]։

Ցունամի

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության բնական պաշարների նախարարությունը երկրորդ ամենաբարձր մակարդակի նարնջագույն ցունամիի նախազգուշացում է տվել՝ նախազգուշացնելով պոտենցիալ տեղայնացված ալիքների մասին, որոնք կարող են զգալի վնաս հասցնել ափամերձ շրջաններին[17]։ Ճապոնիայի օդերևութաբանական գործակալությունը ցունամիի նախազգուշացում է տվել Օկինավայի պրեֆեկտուրայի համար, որ սպասվում է 3 մ ալիք[18], որը հետագայում նվազեցվեց[19]։ A 30 սմ ալիքը դիտվել է Յոնագունիում երկրաշարժից մոտ 15 րոպե անց։ Ալիքներ են սպասվել նաև Միյակո և Յայամա կղզիների երկայնքով[20], 20 սմ ալիքները հասնեն են Միյակո և Իշիգակի կղզիներին[21]։ Ցունամիի նախազգուշացումն առաջինն էր, որը տրվել է Օկինավա պրեֆեկտուրայում 2011 թվականի Տոհոկուի երկրաշարժից և ցունամիից հետո[22]։ Դրա պատճառով դադարեցվել են թռիչքները Օկինավայում և Կագոսիմայում, այդ թվում՝ Նահա օդանավակայանը, որը տարհանվել է երրորդ հարկ[23][24]։ Չինաստանի Ցունամիի նախազգուշացման կենտրոնը, որը գտնվում է Բնական պաշարների նախարարության ներքո, թողարկել է իր ամենաբարձր տագնապի մակարդակը 1-ին կամ կարմիր մակարդակում[14]։

Ֆիլիպիններում տարհանումներ են նշանակվել Աղետների ռիսկի նվազեցման և կառավարման ազգային խորհրդի կողմից Բատանես, Կագայան, Իզաբելա և Իլոկոս Նորտե նահանգներում PHIVOLCS- ի նախազգուշացումից հետո։ Խորհրդատվություն է տրվել 23 նահանգներին «բարձր ցունամիի ալիքների» համար՝ 3 մ, որը հետագայում կրճատվեց մինչև 30 սմ[15][25][26][27] Թայվանի ժամանակով ժամը 10:03-ին Խաղաղ օվկիանոսի ցունամիի նախազգուշացման կենտրոնը հայտնել է, որ «ցունամիի սպառնալիքն այժմ հիմնականում անցել է», ինչը ստիպեց PHIVOLCS-ին չեղարկել ցունամիի նախազգուշացումը[28]։

Ազդեցություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չորս մարդ է մահացել է[29][30], երեքը զոհվել են ժայռերի անկումից Հուալիենի Տարոկո ազգային պարկում արշավելիս[27]։ Մեկ այլ մարդ մահացել է, երբ թունելը փլուզվել է և ջախջախել նրա բեռնատարը[13]։ Այգու ավելի քան 40 այցելու տուժել է։ Հիսուն մարդ վիրավորվել է նաև Հուալիենում, Յիլանում, Թայբեյում, Նոր Թայբեյում, Կելունգում և Տաոյուանում ՝ ընկնելու կամ տապալված առարկաների պատճառով[14]։

26 շենքերի գրանցված փլուզումներից կեսից ավելին տեղի է ունեցել Հուալիենում։ Փլուզումների հետևանքով առնվազն 20 մարդ արգելափակվել է[31]։ Հուալիեն քաղաքում փլուզվել են երկու տուն, ինը հարկանի շենք և ռեստորան՝ ներսում բազմաթիվ մարդկանց արգելափակելով[32][33]։ Քաղաքի միջնակարգ դպրոցի շենքը նույնպես մեծ վնասներ է կրել[34]։ Թայբեյում նույնպես պահեստի շենք է փլուզվել՝ պատճառելով երեք աննշան վնասվածքներ, ևս մեկ մարդ փրկության է սպասում[35]։ Մայրաքաղաքի հին շենքերի և որոշ նոր շինությունների երեսպատման սալիկներ են պոկվել և թափվե[20] լ։ Սինդիան շրջանում տեղի ունեցած անկման հետևանքով յոթ տուն փլուզվել է, ինչի հետևանքով 12 մարդ տարհանվել է[36]։ Հաղորդվում է, որ Նոր Թայբեյի շրջանաձև գծի ուղևորափոխադրումը սխալ դասավորված է, և Թայբեյի մետրոյի բոլոր ծառայությունները կարճ ժամանակով դադարեցվել են անվտանգության ստուգումների համար[37]։ Տաոյուան միջազգային օդանավակայանի առաստաղի մի մասը փլուզվել է[14]։ Յուանի օրենսդրական շենքի պատերն և առաստաղները նույնպես վնասվել են[27]։ Թայչունգում քարաթափումները փակել են ճանապարհը՝ վնասելով երեք մեքենա և վիրավորելով վարորդին[38]։ Ըստ Taipower-ի տվյալների, էլեկտրաէներգիայի անջատումները տուժել են Թայվանում 87000 տուն[19], որոնցից 14833-ը եղել են բուն քաղաքում; Երկրաշարժից մոտավորապես 25 րոպեի ընթացքում վերականգնվել է 5306 դեպք[39]։ Գրանցվել են նաև ինտերնետի խափանումներ[40]։ Հաղորդվում է, որ կղզու մեծ մասում վնասված պատեր և ամենուրեք բեկորներ և տապալված պատեր են[14]։

Սիուլինի մոտ զանգվածային սողանք է տեղի ունեցե[41] լ. Սուհուա մայրուղին, առնվազն ինը քարաթափումից հետո փակվել է։ Մեկ այլ մայրուղու վրա տեղի է ունեցել քարաթափում, որը հարվածել է առնվազն 12 ավտոմեքենայի ևվիրավորվել են ինը հոգի[42]։ Գույշան կղզին տուժել է, կղզու մեծ մասը փլվել է օվկիանոս[43]։

Երկրաշարժի և ցունամիի նախազգուշացումից հետո կիսահաղորդիչներ արտադրող TSMC-ն ժամանակավորապես դադարեցրեց չիպերի արտադրության որոշ մեքենաներ և տարհանեց անձնակազմի շատ անդամների[44]։

Արձագանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թայվանի պաշտոնաթող նախագահ Ցայ Ինգ Վենը մտահոգություն է հայտնել պատճառված վնասի կապակցությամբ և հրամայել է Չինաստանի Հանրապետության զինված ուժերին աջակցել Հուալիենում և կղզու այլ մասերում տեղական կառավարությանը փրկարարական առաքելություններում։ Փոխնախագահ և նորընտիր նախագահ Ուիլյամ Լայը կոչ է արել հանրությանը զգույշ լինել և հանգստություն պահպանել և հայտարարել է աղետի դեմ պայքարի շտապ օգնության կենտրոնի ստեղծման մասին[14]։

Մի քանի կիսահաղորդչային ընկերություններ, այդ թվում՝ Powerchip-ը, KYEC-ը, Taimide Tech-ը և TSMC-ն ժամանակավորապես դադարեցրել են գործունեությունը և տարհանել իրենց օբյեկտները Հսինչուում։ TSMC-ն հայտնել է, որ երկրաշարժից ակնկալում է մոտ 60 միլիոն դոլարի վնաս[14]։

Չինաստանի Թայվանի գործերի գրասենյակը հայտնել է, որ անհանգստացած է երկրաշարժով և պատրաստ է օգնություն ցուցաբերել[45]։

Ճապոնիան ռազմական ինքնաթիռ է տեղակայել Օկինավայի պրեֆեկտուրայում ցունամիի ահազանգից հետո հնարավոր վնասները դիտարկելու համար[27]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 第 019 號顯著有感地震報告 — Central Weather Administration, 2024.
  2. ↑ 第 019 號顯著有感地震報告 — Central Weather Administration.
  3. ↑ Chang Chi, Huang Li-yun, Lai Yu-chen and Evelyn Yang Two bodies retrieved, three more found on Shakadang Trail one week post-quake — CNA, 2024.
  4. ↑ 花蓮強震看到國人素質 搜救人員：謝謝參與救災的每個人(չին.) — 聯合報, 2024.
  5. ↑ «M 7.4 - 18 km SSW of Hualien City, Taiwan». Earthquake Hazards Program. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  6. ↑ Hume, Tim (2018 թ․ փետրվարի 7). «More than 50 people could be trapped inside this building». VICE News. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 8-ին.
  7. ↑ Molli G.; Malavieille J. (2010). «Orogenic processes and the Corsica/Apennines geodynamic evolution: insights from Taiwan». International Journal of Earth Sciences. 100 (5): 1207–1224. doi:10.1007/s00531-010-0598-y. S2CID 129517282.
  8. ↑ «快訊／花蓮7.2地震！整棟大樓「整根拔起」倒塌 驚悚畫面曝光» (չինարեն). TVBS. 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  9. ↑ National Earthquake Information Center (2024 թ․ ապրիլի 3). «M 6.4 - 11 km NE of Hualien City, Taiwan». United States Geological Survey. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  10. ↑ National Earthquake Information Center (2024 թ․ ապրիլի 3). «M 5.5 - 2 km SSW of Hualien City, Taiwan». United States Geological Survey. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  11. ↑ National Earthquake Information Center (2024 թ․ ապրիլի 3). «M 5.7 - 23 km NE of Hualien City, Taiwan». United States Geological Survey. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  12. ↑ «Tsunami warnings issued after strong earthquake off east coast of Taiwan». CNN. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  13. ↑ 13,0 13,1 «Four dead, dozens injured in most powerful Taiwan quake in 25 years». France 24. 2024 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 14,5 14,6 Chung, Lawrence; Liang, Xinlu (2024 թ․ ապրիլի 3). «Taiwan toll rises to 4 dead, 97 injured after 7.3 magnitude earthquake rocks island and sparks tsunami warnings». South China Morning Post. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  15. ↑ 15,0 15,1 «Strong quake rocks Taiwan, tsunami warnings issued». Reuters. 2024 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  16. ↑ National Earthquake Information Center (2024 թ․ ապրիլի 3). «M 7.4 - 18 km SSW of Hualien City, Taiwan». United States Geological Survey. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  17. ↑ Zhang Yi; Li Menghan (2024 թ․ ապրիլի 3). «Mainland offers aid to Taiwan after powerful earthquake». China Daily.
  18. ↑ «Tsunami warning issued for Okinawa after strong quake hits near Taiwan». The Japan Times. 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  19. ↑ 19,0 19,1 «Live: Taiwan hit by magnitude-7.5 earthquake, collapsing buildings». ABC News (ավստրալիական անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  20. ↑ 20,0 20,1 «A strong earthquake rocks Taiwan, collapsing buildings and causing a tsunami». Associated Press. CNBC. 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  21. ↑ «Tsunami reaches areas of Okinawa, advisory in effect». NHK (անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  22. ↑ «Tsunami advisory lifted for areas of Okinawa». NHK (անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  23. ↑ «Japan's Naha Airport on Okinawa has diverted all flights». CNN (անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  24. ↑ «Flights to and from Japan's Okinawa and Kagoshima regions suspended, Japan Airlines says». CNN (անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  25. ↑ «Philippines warns of tsunami, orders evacuation of coastal areas after Taiwan quake». Agence France-Presse. New Straits Times. 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  26. ↑ «Philippines warns of tsunami, orders evacuations after Taiwan quake». ABS-CBN News. 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  27. ↑ 27,0 27,1 27,2 27,3 Bodeen, Christopher (2024 թ․ ապրիլի 3). «Taiwan's strongest earthquake in nearly 25 years damages buildings, leaving 4 dead». Associated Press. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  28. ↑ «Philippines cancels tsunami warning after Taiwan quake». ABS-CBN News. 2024 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  29. ↑ Ahmad, Reged (2024 թ․ ապրիլի 3). «Taiwan earthquake live updates: evacuations and tsunami warning in Japan; buildings collapsed in Taiwan». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  30. ↑ «Four dead as strongest earthquake in 25 years hits Taiwan» (բրիտանական անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  31. ↑ Blanchard, Ben; Lee, Yimou (2024 թ․ ապրիլի 3). «Taiwan hit by strongest quake in 25 years, four deaths reported». Reuters. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  32. ↑ «0403花蓮地震 本報記者現場直擊 9層大樓傾倒 地下室3人受困» (չինարեն). United Daily News. 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  33. ↑ «大地震！花蓮2棟民宅倒塌「屋內人數不明」 當地警消搶救中» (չինարեն). Yahoo! Kimo. 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  34. ↑ «花蓮7.2大地震！花蓮女中校舍驚傳塌陷 鋼筋外露「現場畫面」曝» (չինարեն). Yahoo! Kimo. 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  35. ↑ «0403花蓮大地震 中和倉庫倒塌！ 3人受傷1人待援» (չինարեն). United Daily News. 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  36. ↑ «0403大地震／新店安泰路傳7棟房屋下陷 疏散12人» (չինարեն). United Daily News. 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  37. ↑ «花蓮強震》新北捷運環狀線疑歪斜 乘客疏散畫面曝光». Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  38. ↑ «花蓮7.2大地震！中橫便道落石猛砸釀1傷 11人受困明隧道待救» (չինարեն). China Times. 2024 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  39. ↑ «影／0403大地震 台中9千多戶停電 山城住戶：嚇到腿軟» (չինարեն). United Daily News. 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  40. ↑ «Four dead as strongest earthquake in 25 years hits Taiwan». BBC (անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  41. ↑ «快訊／7.2地震花蓮崇德山崩 石塊高處掉落塵土飛揚恐怖畫面曝» (չինարեն). Yahoo! Kimo. 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  42. ↑ «9 injured on Taiwan highway as earthquake causes landslides and rockfalls». CNN (անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  43. ↑ «台湾7.2可怕强震 宜兰外海惊见龟山岛「龟头断裂」» (Chinese (China)). 2024 թ․ ապրիլի 2. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  44. ↑ «TSMC Evacuates Production Lines After Major Taiwan Quake». Bloomberg.com (անգլերեն). 2024 թ․ ապրիլի 3. Վերցված է 2024 թ․ ապրիլի 3-ին.
  45. ↑ «China's Taiwan affairs office offers disaster relief assistance». The Jerusalem Post. 2024 թ․ ապրիլի 3.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Թայվանի_երկրաշարժ_2024&oldid=9750694» էջից