Jump to content

ე

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
(Վերահղված է Էնից)
Էն
Տեսակվրացերենի այբուբենի տառ
Մեծատառე
Փոքրատառე
Մասն էՎրացական գիր
Այբուբեն(ներ)Վրացերենի այբուբեն
Տեղը այբուբենում5-րդ
Հնչույթէ

Էն (վրաց.՝ ენი, գրելաձևեր՝ ասոմթավրուլի Ⴄ, նուսխուրի ⴄ, մխեդրուլի ე, մթավրուլի Ე) վրացերենի այբուբենի հինգերորդ տառ։ Համապատասխանում է հայերենի այբուբենի «Է է» հնչյունին կամ բառամիջի «Ե ե» տառին (վրացերենում երկնչյուններ չկան)։ Թվային արժեքն է 5[1]։

Օգտագործվում է նաև Վրաստանում կիրառվող լազերենի այբուբենի վրացական տարբերակում։ Թուրքիայում օգտագործվող լատինական այբուբենում այն ​​համապատասխանում է «e»-ին[2]։ Նախկինում օգտագործվել է աբխազերենի (1937-1954)[3] և օսերենի (1938-1954)[4] այբուբեններում վրացական գրի հիման վրա, կյուրեղյան տառադարձումից հետո երկու դեպքում էլ այն փոխարինվել է «э»: Ռոմանիզացիայի բոլոր համակարգերում տառադարձվում է որպես «e»[5]։

Տառ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ասոմթավրուլի Նուսխուրի Մխեդրուլի

Համակարգչային կոդավորում (յունիկոդ)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
asomtavruli nuskhuri mkhedruli
U+10A4[6] U+2D04[7] U+10D4[6]

Հերթականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բրայլ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վրացերենի այբուբեն
ა՝ Ան მ՝ Ման ღ՝ Ղան
ბ՝ Բան ნ՝ Նար ყ՝ Ղար
გ՝ Գան ო՝ Օն შ՝ Շին
დ՝ Դոն პ՝ Պար ჩ՝ Չոն
ე՝ Էն ჟ՝ Ժան ც՝ Ցան
ვ՝ Վին რ՝ Ռաե ძ՝ Ձիլ
ზ՝ Զեն ს՝ Սան წ՝ Ծիլ
თ՝ Թան ტ՝ Տար ჭ՝ Ճար
ი՝ Ին უ՝ Ուն ხ՝ Խան
კ՝ Կան ფ՝ Փար ჯ՝ Ջան
ლ՝ Լաս ქ՝ Քան ჰ՝ Հաե
Հնամենի տառեր
ჱ՝ ეჲ ჲ՝ ჲე ჳ՝ ჳე
ჴ՝ ჴარ ჵ՝ ჰოე
Լրացուցիչ տառեր
ჶ՝ ჶი ჷ՝ ჷნ ჸ՝ ჸინ
ჹ՝ - ჺ՝ -
մխեդուլի[11]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Mchedlidze, II, p. 100
  2. ↑ René Lacroix Description du dialecte laze d'Arhavi (caucasique du sud, Turquie): Grammaire et textes. — Lyon: Université Lumière-Lyon-II, 2009. — P. 15. — 923 p.
  3. ↑ Бгажба Х. С. Из истории письменности в Абхазии. — Тбилиси: «Мецниереба», 1967. — С. 65—70. — 72 с. — 1000 экз.
  4. ↑ Бигулаев Б. Б. История осетинского письма. — Диссертация на соискание учёной степени кандидата наук. — Дзауджикау: Северо-Осетинский НИИ, 1945. — С. 77—80.
  5. ↑ «Transliteration of Non-Roman Scripts. Transliteration of Georgian» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2021-06-14-ին. Վերցված է 2021-05-26-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  6. ↑ 6,0 6,1 Unicode (1)
  7. ↑ Unicode (2)
  8. ↑ Mchedlidze, I, p. 105
  9. ↑ Mchedlidze, I, p. 107
  10. ↑ Mchedlidze, I, p. 110
  11. ↑ UNESCO, World Braille Usage, Third Edition, Washington, D.C. p. 45

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Mchedlidze, T. (1) The restored Georgian alphabet, Fulda, Germany, 2013
  • Mchedlidze, T. (2) The Georgian script; Dictionary and guide, Fulda, Germany, 2013
  • Machavariani, E. Georgian manuscripts, Tbilisi, 2011
  • The Unicode Standard, Version 6.3, (1) Georgian, 1991-2013
  • The Unicode Standard, Version 6.3, (2) Georgian Supplement, 1991-2013
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=ე&oldid=10111317» էջից