Դարպաս (սպորտ)

Ֆուտբոլային դարպասներ

Սպորտային թիմային խաղերում դարպասը կոչվում է կառուցվածք, սովորաբար ուղղանկյուն ձևով, որը տեղադրված է դաշտի եզրին։

Սպորտում գոլը կարող է վերաբերել կամ գոլ խփելու դեպքին, կամ ֆիզիկական կառուցվածքին կամ տարածքին, որտեղ հարձակվող թիմը պետք է գնդակ կամ հարված ուղարկի միավորներ վաստակելու համար։ Դարպասը տեղադրվում է խաղադաշտի յուրաքանչյուր ծայրում՝ յուրաքանչյուր թիմին պաշտպանելու համար։ Շատ սպորտաձևերում դարպասի դիզայնը սովորաբար բաղկացած է երկու ուղղահայաց գամասեղներից, որոնք կոչվում են դարպասաձողեր, որոնք աջակցում են հորիզոնական ձողին։ Դարպասի գիծը, որը նշված է խաղադաշտում դարպասաձողերի միջև, սահմանազատում է դարպասի տարածքը։ Այսպիսով, նպատակն է գնդակը կամ տափօղակն ուղարկել դարպասաձողերի միջև, ձողի տակ կամ վերևում (կախված սպորտից) և դարպասի գծի միջով։ Այլ սպորտաձևերում կարող են լինել այլ տեսակի կառույցներ կամ գոտիներ, որոնց միջով պետք է անցնի գնդակը, օրինակ՝ բասկետբոլի օղակը։

Ուղղանկյուն դարպասով խաղեր

Ուղղանկյուն դարպասի խաղերում գոլը հաշվարկվում է, եթե գնդակը կամ տափօղակն անցնում է ձողերի միջև և ձողի տակ։ Դարպասը սովորաբար խստացվում է ցանցով, որի մեջ խրված է խփված գնդակը (այս դեպքում լարվածությունը պետք է չափազանց ուժեղ լինի, կարող է օգտագործվել նաև լրացուցիչ մարող ցանց)։ Նման խաղերում դարպասները պաշտպանում է հատուկ խաղացող-դարպասապահ։

Ֆուտբոլ

Ֆուտբոլում դարպասը տեղադրվում է դաշտի երկու կողմերում գտնվող դեմքի գծերի երկայնքով։ Դարպասի բարձրությունը 2,44 մետր է (8 ֆուտ), լայնությունը՝ 7,32 մ (8 յարդ)։ Երկու դարակաշարերի և խաչմերուկների խաչմերուկի լայնությունն ու բարձրությունը նույնն են և չեն գերազանցում 12 սմ (5 դյույմ)։ Դարպասին գոլ խփելը միավորներ վաստակելու հիմնական միջոցն է, բացի հակառակորդի տեխնիկական պարտության հայտարարման հետևանքով դրանց ստացումից կամ ոչ-ոքի զրոյական վերջնական հաշվի դեպքում։ Դարպասապահի գոտին չափում է 18,32 մ (20 յարդ) 5,5 մ (6 յարդ)։

Գնդակով հոկեյ

Գնդակով հոկեյի դարպասը բաղկացած է երկու ուղղահայաց դարակաշարերից և մեկ վերին խաչմերուկից, որոնք ամրացված են միմյանց հետ։ Դարակաշարերը տեղադրվում են դարպասի գծին ուղղահայաց՝ դաշտի գծանշման մեջ նշված նշանների վրա։ Վերին ձողը զուգահեռ է դարպասի գծին։ Դարակաշարերը և խաչմերուկը պատրաստված են փայտե բլոկներից կամ մետաղական խողովակներից, որոնք պատված են 5-ից 7,5 սմ լայնությամբ փայտե շերտերով՝ դարպասի ներքին չափերը (դեպի դաշտ)՝ Բարձրությունը 210 սմ է, լայնությունը՝ 350 սմ։ դարպասին խփած գնդակը թիմին բերում է մեկ գոլ։

Տափօղակով հոկեյ

Հոկեյի դարպասները տեղադրվում են այսպես կոչված դարպասի գծի վրա (անցուղի)։ Դարպասի լայնությունը 1,83 մետր է (6 ոտնաչափ), բարձրությունը՝ 1,22 մետր (4 ոտնաչափ)։ Դարպասները պատրաստված են 5 սմ (2 դյույմ) տրամագծով շրջանաձև խողովակներից։ Գոլ խփած տափօղակը գոլ խփած թիմին բերում է մեկ գոլ։

Մականախաղ

Մականախաղում դարպասը տեղադրվում է դաշտի վերջում՝ առջևի գծում։ Դարպասի բարձրությունը 2,14 մետր է (7 ոտնաչափ), լայնությունը՝ 3,66 մետր (12 ոտնաչափ)։

Հանդբոլ

Հանդբոլում դարպասը գտնվում է դաշտի սահմանին։ Դարպասի չափերը՝ 2 մետր բարձրություն և 3 մետր լայնություն Դարպասները պատրաստված են քառակուսի (8 x 8 սմ) խաչմերուկից։ Խաղացողները միավորներ են վաստակում՝ ձեռքերով գնդակը նետելով դարպասին։

Ջրագնդակ

Ջրագնդակում դարպասները տեղադրվում են խստորեն դարպասի գծերիի մեջտեղում և խաղադաշտի սահմաններից առնվազն 0,30 մ հեռավորության վրա։ Դարպասի բարձրությունը 90 սմ է, լայնությունը (դարակաշարերի միջև հեռավորությունը)՝ 3 մետր։

Լաքրոս

Լաքրոսում դարպասները տեղակայված են հատուկ գոտում, որը կոչվում է քրիս։ Դարպասի լայնությունը 1,80 մետր է, երկարությունը՝ նաև 1,80 մետր։ Հաճախ ծանրացնում են բեռները։

H-ձևավորված դարպաս

H-ձևի դարպասի խաղերում գոլը հաշվում է, երբ գնդակը թռչում է վերին ձողի վրայով և ցանկացած բարձրության վրա գտնվող կողային ձողերի միջև։ Նման դարպասներում ցանց չկա։ Մրցավարները որոշում են, թե արդյոք գոլ է խփվել։

Ռեգբի

Ռեգբիում հիմնական նպատակը գնդակը ստուգարքային դաշտ մտցնելն է, իսկ գոլեր խփելը երկրորդական բնույթ է կրում։ Ռեգբիի տարբեր տարբերակներում գոլերը տարբեր միավորներ են վաստակում։ Վերին ձողը գտնվում է 3 մետր բարձրության վրա, կողային սյուների միջև հեռավորությունը 5,6 մետր է։ Ի տարբերություն խաղային սպորտաձևերի մեծ մասի, ռեգբիի դարպասը տեղադրվում է ոչ թե խաղադաշտի սահմանին, այլ դրա ներսում՝ խաղադաշտը և ստուգարքը բաժանող գծի վրա (այսպես կոչված՝ դարպասի գիծ)։

Ամերիկյան ֆուտբոլ

Ամերիկյան ֆուտբոլում խաղից խփած գոլերը վաստակում են 3 միավոր։ Դարպասի չափերը գրեթե նույնական են ռեգբիի դարպասի չափերին։ Ձողի բարձրությունը 10 ոտնաչափ է (3 մետր), իսկ ձողերի միջև հեռավորությունը՝ 18,6 ոտնաչափ (5,7 մետր)։ Մարզադաշտերում, որոնք օգտագործվում են բացառապես ամերիկյան ֆուտբոլի համար, դարպասները հաճախ տեղադրվում են մեկ կենտրոնական հենարանի վրա։

Կանադական ֆուտբոլ

Կանադական ֆուտբոլում խաղից խփած գոլերը նույնպես վաստակում են 3 միավոր։ Ինչպես ռեգբիում, այնպես էլ դարպասը տեղադրվում է ոչ թե խաղադաշտի սահմանին, այլ դրա ներսում՝ խաղադաշտը և խաղադաշտը բաժանող գծի վրա (դարպասի գծեր)։ Երկու ձողերի միջև հեռավորությունը 18 ոտնաչափ 6 դյույմ է (5,64 մ), բարձրությունը՝ 40 ոտնաչափ (12,19 մ), բարը տեղադրված է 10 ոտնաչափ (3,04 մ) բարձրության վրա։

Կելտական ֆուտբոլի դարպաս

Կելտական ֆուտբոլում դարպասաձողերի բարձրությունը 7 մետր է, նրանց միջև հեռավորությունը 6,5 մ է։ 2,5 մ բարձրության վրա դարակաշարերը միացված են բարով։ Դարպասի ստորին հատվածը ամրացված է ցանցով, իսկ դարպասապահը պաշտպանում է այն։ Ի տարբերություն թիմային շատ այլ մարզաձևերի, միավորները շնորհվում են՝ անկախ նրանից, թե գնդակը թռչում է ձողի վրայով կամ տակով։ Եթե գնդակը թռչում է բարերի տակ գտնվող դարակաշարերի միջև, շնորհվում է 3 միավոր, եթե բարից վեր՝ 1 միավոր։

Ավստրալիական ֆուտբոլի դարպաս

Ավստրալիական ֆուտբոլում դարպասի հիմնական առանձնահատկությունն այն է, որ դրանք կրկնակի են և չունեն խաչ։ Ներքին դարպասի դարակաշարերի բարձրությունը 6 մետր է, նրանց միջև հեռավորությունը 6,4 մ է։ Արտաքին դարպասների սյուներն ունեն 3 մ բարձրություն և գտնվում են ներքին դարպասների սյուներից 6,4 մ հեռավորության վրա։ Եթե գնդակը թռչում է արտաքին դարպասաձողերի միջև, շնորհվում է 1 միավոր, եթե ներքին դարպասաձողերի միջև ոտքով հարվածելուց հետո՝ 6 միավոր։

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դարպաս (սպորտ)» հոդվածին։