Ֆուտբոլային դաշտ
Ֆուտբոլային դաշտ, ֆուտբոլային խաղերի համար հրապարակ է: Նրա չափսերը և դասավորությունը կարգավորվում են ֆուտբոլի առաջին կանոնով:
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1863 - Ֆուտբոլի դաշտի չափերի վերաբերյալ կանոնների առաջին հրահանգները:
- 1875 - Շեֆիլդի ֆուտբոլային ասոցիացիայի ճնշման ներքո Անգլիայի ՖԱ-ն ընդունում է կանոններ, որոնք նախատեսում են նպատակին կոշտ խաչմերուկով վերազինել և արգելել ժապավենների օգտագործումը: Սահմանվում է դարպասների վերջնական չափսերը:
- 1891 - Դարպասնրի վրա ցանց է հայտնվում:
- 1901 - Հայտնվում է տուգանային հրապարակը:
- 1912 - Դարպասապահը իրավունք է ձեռք բերում խաղալ ձեռքերով միայն իր տուգանային հրապարակում, չնայած մինչ այդ նրան թույլատրվում էր խաղալ ձեռքերով ամբողջ դաշտում:
- 1937 - վերջին նշագրման փոփոխություն, տուգանային հրապարակի աղեղ ՝ տուգանային հրապարակից 10 յարդ հեռավորության վրա
Տարածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խաղերը կարող են անցկացվել ինչպես բնական, այնպես էլ արհեստական ծածկույթով խաղադաշտերում: Ֆուտբոլային խաղի կանոնների համաձայն, արհեստական ծածկույթը պետք է կանաչ լինի:
Չափսեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խաղադաշտը ունի ուղղանկյունի տեսք: Կողային գիծը անպայման պետք է լինի ավելի երկար, քան նպատակային գիծը:
Դաշտի չափսեր
Երարություն նվազագույնը 90 մ (100 յարդ), առավելագույնը 120 մ (130 յարդ)
Լայնություն նվազագույնը 45 մ (50 յարդ), առավելագույնը 90 մ (100 յարդ)
Տարածքը -սկած 4050 մ2 մինչև 10 800 մ2
Դաշտի չափսերը միջազգային խաղերի ժամանակ
Երարություն նվազագույնը 100 մ (110 յարդ), առավելագույնը 110 մ (120 յարդ)
Լայնություն նվազագույնը 64 մ (70 յարդ), առավելագույնը 75 մ (80 յարդ)
FIFA -ի կոմից առաջարվող չափսեր [1]:
Երկարություն — 105 մետր
Լայնություն— 68 մետր
Տարածք-7140 մ2
Նշագծում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դաշտի նշագծումը կատարվում է 12 սմ լայնությամբ գծերից. այս գծերը մուտքագրում են իրենց սահմանափակումները: Բոլոր գծերը պետք է ունենան միևնույն լայնությունը:
Խաղադաշտը միացնող երկու երկար գծեր կոչվում են կողային գծեր. երկու կարճ գծերը` դարպասային գծեր:
Դարպասի մակերես[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դաշտի յուրականչյուր կեսում նշվում է դարպասնեի տարածքը` գոտի, որի սահմաններից կատարվում է հարված դարպասից:
Յուրաքանչյուր դարպասի ներսից 5.5 մ (6 յարդ) տեղակայված կետերից երկու տող գծագրվում են աջ անկյուններով դեպի նպատակային գիծը դաշտի խորքերը:
Գոլային գծից 5,5 մ (6 բակեր) հեռավորության վրա, այս տողերը միացված են մեկ այլ գիծով `դարպասային գծերին զուգահեռ: Այսպիսով, դարպասային գծերի մակերեսը 18,32 մ է (20 յարդ) ՝ 5,5 մ-ով (6 յարդ):
Անկյունային հատվածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դաշտի չորս անկյուններից յուրաքանչյուրում 1 մ շառավղով (կամ 1 յարդ) կամարով գծված է դաշտի անկյունում գտնվող կենտրոնով `սահմանափակելով հատվածը անկյունային հարվածների կատարման համար:
Անկյունային հատվածների սահմաններից 9.15 մ (10յարդ) հեռավորության վրա կարող են գծանշվել կողային գծեր և նպատակային գծեր (նրանց կողքին գտնվող գծերի արտաքին մասում աջ անկյուններով), որն օգտագործվում է որոշելու այն հեռավորությունը, որտեղ գտնվում են խաղացողները անկյունային հարվածի կատարման ժամանակ:
Դրոշակակիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դաշտի անկյուններում անպայման պետք է տեղադրվեն դրոշներ առնվազն 1.5 մ բարձրությամբ (5 ոտնաչափ) բարձրության վրա գտնվող դրոշակակիրների վրա, որոնք վերևում գագաթներ չունեն:
Բացի այդ, դրոշակակիրները կարող են տեղադրվել միջին և կողային գծերի խաչմերուկից առնվազն մեկ մետր հեռավորության վրա (ժամանակակից ֆուտբոլում դրանք օգտագործվում են շատ հազվադեպ):
Դարպասներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դարպասը պետք է լինեն 7,32 մետր լայնությամբ (8 յարդ) և 2,44 մետր (8 ոտնաչափ) բարձրությամբ: Դարպասները պետք է տեղադրվեն դարպասային գծերի կենտրոնում (լինեն անկյունային դրոշակակետերից հավասար հեռավորության վրա) և ամուր ամրացված լինեն գետնին: Դյուրակիր դարպասների օգտագործումը թույլատրելի է միայն այն դեպքում, եթե դրանք բավարարեն այս պահանջը: Դարպասային գծերի լայնությունը հավասար է սյուների և խաչմերուկների լայնությանը:
Տեխնիկական տարածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մարզադաշտերում հանդիպումներ անցկացնելիս, որտեղ կան հատուկ նշանակված տեղեր` տեխնիկական անձնակազմի և փոխարինողների համար, դաշտի անմիջական հարևանությամբ նշանակված է տեխնիկական գոտի, որի սահմանները 1 մետր են, տարածքի երկու կողմերում էլ, որոնք նախատեսված են փոխարինողների նստարաննեի, և առաջ ` կողքի գծից 1 մ հեռավորության վրա: Այս գոտու սահմանները նշելու համար խորհուրդ է տրվում օգտագործել գծանշաններ:
Ֆուտբոլային դաշտի կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համաշխարհային կարգի ֆուտբոլի խաղադաշտը բարդ բազմաշերտ կառույց է: Ֆուտբոլի դաշտը բաղկացած է (վերևից ներքև) հետևյալ մասերից
- Խոտածածկ մարգագետին
- Ավազի և մանրախիճի հատակ
- ջեռուցման խողովակներ
- Ջրահեռացման խողովակներ
- Օդափոխման խողովակներ
Խոտային ծածկույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խոտի ծածկույթը պետք է ջրել և պարարտացնել, ինչպես նաև ցանել «ճաղատ բծերը»: Խոտը թույլ չի տալիս շատ խաղեր անցկացնել, որպեսզի այն չփչանա, բնական խոտի վրա նախատեսած հանդիպումների քանակը չպետք է գերազանցի շաբաթը երկուսը:
Ժամանակակից մարզադաշտերում խոտը աճեցված չէ, բայց բերված է տորֆի գլորումների տեսքով:
Սինթետիկ ծածկույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նախագծված է որպես բնական մարգագետինների փոխարինող այն մարզերում (կլիմայական գոտիներ), որտեղ բացակայում են խոտի ֆոտոսինթեզի պայմանները:
Սինթետիկ ծածկույթը սինթետիկ նյութից պատրաստված «գորգ» է, որի մեջ ամրացված են արհեստական թելի փաթեթներ («խոտի շեղբեր»): Յուրաքանչյուր «խոտի բերան» ոչ միայն պլաստմասե ժապավեն է, այլև բարդ ձևի արդյունք, օրինակ ՝ ուժեղացնող կողոսկրներով:
Խաղային բնութագրերն ապահովելու համար արհեստական տորֆը ծածկված է լցանյութով, որը բաղկացած է ավազից և փխրուն ռետիններից:
Սինթետիկ ծածկույթը պահանջում է երկու տեսակի խնամք
- ծածկույթի մակերեսը բեկորներից մաքրելու համար (ծառի տերևներ և այլն) և պարբերաբար լրացնել լցոնիչը պահանջվող մակարդակով:
- Լցոնիչի փափկացումը հատուկ սարքավորումներով, որոնք թուլացնում են լցոնիչը, որը բաղկացած է քվարց ավազից և ռետինե հատիկից:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ FIFA Football Stadiums — Technical recommendations and requirements Archived 2018-09-07 at the Wayback Machine., стр. 64