Անծերի մեքսիկական

Անծերի մեքսիկական
Անծերի մեքսիկական
Դասակարգում
Թագավորություն	Բույսեր (Plantae)
Վերնաբաժին	Բարձրակարգ բույսեր (Embryophytes)
Տիպ/Բաժին	Անոթավոր բույսեր (Tracheophytes)
Ենթատիպ	Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ	Աստղածաղկավորներ (Asterales)
Ընտանիք	Աստղածաղկազգիներ (Asteraceae)
Ցեղ	Անծերի (Ageratum)
Տեսակ	Անծերի մեքսիկական (A. houstonianum)
Միջազգային անվանում
Ageratum houstonianum Mill., 1768

Անծերի մեքսիկական (լատին․՝ Ageratum mexicanum)։ Պատկանում է աստղածաղկազգիների ընտանիքին։

Բնութագիր

Բազմամյա բույս է, բայց օգտագործվում է որպես միամյա։ Տարածվել է Մեքսիկայից։ Սորտերի գերակշռող մասը ցածրաճ է, ունենում է 12-60 սմ բարձրության։ Ծաղկման պրոցեսը տևում է բավականին երկար հունիսից մինչև ուշ աշուն, ընդ որում թուփը համատարած կերպով ծածկվում է փիրուզագույն կամ երկնագույն առատ ծաղիկներով, որոնք լրիվ ծածկում են բույսի տերևները և մյուս օրգանները։ Կան որոշ տեսակներ որոնց ծաղիկները լրիվ սպիտակ են (սնեժինկա)։ Մեր հանրապետությունում վայրի վիճակում չի հանդիպում. մշակության մեջ է մտցվել 1930֊ական թվականներից հետո։ Բազմանում է սերմերով և ցողունային կտրոնների միջոցով։ Սերմերը ցանում են մարտի սկզբին` ջերմատանը,այնուհետև երկու անգամ վերատնկում արկղերի ու թաղարների մեջ։ Դաշտ են տեղափախում այն ժամանակ, երբ լրիվ անցել է ուշ գարնանային ցրտահարությունների վտանգը (Արարատյան դաշտի պայմաններում մայիսի 13֊ից հետո)։ Կտրոնավորման համար առանձնացրած բույսերը պետք է պահել զով ջերմատներում։ Կտրոնները վերցնում են աստիճանաբար` հունվարից սկսած։ Կտրոններից աճած բույսերը ապրիլին տնկում են ջերմատներում, որոնք արդեն մայիսին տալիս են անհրաժեշտ քանակությամբ կտրոններ։ Դրանք արմատակալեցնում են կիսատաք ջերմոցներում և հունիսին տեղափոխում դաշտ ու տնկում մեկը մյուսից 15֊30 սմ հեռավորության վրա։ Անծերին ջերմասեր և լուսասեր բույս է, պահանջկոտ է հողի նկատմամբ, չափավոր խոնավասեր է, հեշտությամբ է խուզվում, ձևավորվում, որի շնորհիվ կարելի է օգտագործել որպես եզրաշերտ։

Բազմացում

Մեր հանրապետությունում մշակության մեջ է մտցվել 30-ական թվականներից հետո, սակայն վայրի վիճակում չի հանդիպում։ Բազմանում է սերմերով և ցողունային կտրոնների միջոցով։ Սերմերը ցանում են ջերմատանը մարտի սկզբին, որից հետո նոր երկու անգամ վերատնկում արկղերի մեջ։ Տեղապոխում են դաշտ այն ժամանակ, երբ լրիվ անցել է ուշ գարնանային ցրտահարությունների վտանգը (Արարատյան դաշտի պայմաններում` մայիսից հետո)։ Կտրոնավորման համար առանձնացված բույսերը պետք է պահել զով ջերմատներում։ Կտրոնները վերցնում են աստիճանաբար` հունվարից սկսած։ Կտրոններից աճած երիտասարդ բույսերը ապրիլին տնկում են ջերմատներում, որոնք արդեն մայիսին տալիս են անհրաժեշտ քանակությամբ կտրոններ։ Արմատակալեցնում են կիսատաք ջերմոցներում և հունիսին տեղափոխում են դաշտ՝ տնկում մեկը մյուսից 15-30 սմ հեռավորության վրա։ Անծերին բավականին ջերմասեր և լուսասեր բույս է, բավականին պահանջկոտ է հողի նկատմամբ, սակայն չափավոր խոնավասեր է։ Հեշտությամբ է խուզվում, ձևավորվում և հենց այդ հատկանիշի շնորհիվ կարելի է օգտագործել որպես եզրաշերտ։

Գրականություն

Լ.Վ. Հարությունյան «Քո շրջապատի ծաղիկները»
Однолетние цветочные растения / сост. В. В. Вакуленко, Т. М. Алейникова. М.: Изд-во минсельхоза РСФСР. 1961. С. 5—13.
Головкин Б. Н. и др. Декоративные растения СССР. М.: Мысль, 1986. С. 263—264.

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անծերի մեքսիկական» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անծերի մեքսիկական» հոդվածին։