420 մմ հաուբից Մ․14/16

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
420 մմ հաուբից Մ․14/16
ՏեսակՀաուբից
Երկիր Ավստրո-Հունգարիա
Ծառայության ընդունման տարի1914
ՊատերազմներԱռաջին համաշխարհային պատերազմ և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ
ՍտեղծողŠkoda Works?
ԱրտադրողŠkoda Works?
Արտադրված է8

420 մմ ջրափնյա հաուբից Մ․14/16 (գերմ.՝ 42 см L / 15 Küstenhaubitze M. 14/16), գերծանր պաշարողական հաուբից, որն Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին օգտագործել է Ավստրո-Հունգարիան, իսկ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ՝ Նացիստական Գերմանիան։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Զենքը ստեղծվել է թույլ զրահապատ տախտակամածով ժամանակակից դրեդնոուտները խոցելու համար՝ համաձայն ջրափնյա պաշտպանության գերակշռող ուսմունքի, ըստ որի՝ ավելի լավ է մեծ անկյան տակ հարձակվել ամենաթույլ օղակին, քան փորձել հարձակվել խիստ զրահապատ կողմերին չափազանց թանկ թնդանոթներով, որոնք պետք է հավասարապես պաշտպանված լինեն՝ պատասխան կրակին դիմակայելու համար։ Հաուբիցները զգալիորեն ավելի էժան էին և կարող էին տեղադրվել բլուրների հետևում՝ դրանք պաշտպանելու ծախսերից խուսափելու համար։

Ադրիատիկի ափին՝ Պուլայում, գտնվող ավստրո-հունգարական գլխավոր ռազմածովային բազան պաշտպանելու նպատակով պատվիրվել է երկու հաուբից։ Դրանք պետք է ամրացվեին գլանին՝ զրահապատ պտտվող գմբեթով, որը կարող էր պտտվել 360 աստիճանով` համակողմանի պաշտպանություն ապահովելու նպատակով։ Պտտվող հատվածը հենվում էր բետոնե հիմքի վրա տեղադրված օղակին։ Սակայն երբ պատերազմի սկսվելուց հետո պարզ դարձավ, որ Պուլային անմիջական վտանգ չի սպառնում, որոշվեց, որ ավելի լավ է՝ հաուբիցներն օգտագործել բանակին աջակցելու համար։ Առաջին հաուբիցն արդեն տեղադրված էր դիրքում, իսկ երկրորդը դեռ հավաքած չէր, և Skoda-ն կարող էր այն հարմարեցնել օգտագործման համար մինչև 1915 թվականի հունվարը։ Հունվարի 14-ին հաուբից № 2-ը, որը կցագրվել էր № 1 հաուբիցային մարտկոցին (գերմաներեն՝ Küstenhaubitze Batterie № 1), իրականացրեց իր առաջին կրակոցը Ավստրիական Լեհաստանի Տարնուվ երկաթուղային կայարանի վրա։

Վերջնական արդյունքում պատվիրվեց ևս ութ Մ.14, չնայած դրանցից մեկը մնաց Շկոդայում։ Հրանոթի արտադրությունն այնքան դանդաղ էր ընթանում, որ ի սկզբանե նավատորմի համար պատվիրված հրանոթները գործարկվեցին որպես Մ.16 42 սմ տրամագծով մեքենայավորված հաուբիցների (գերմաներեն՝ Autohaubitze M. 16) մաս։

Պահպանված զենքերից մեկը 1940 թվականին օգտագործվել է նացիստական Գերմանիայի կողմից Օբերոտտերբախի մոտ գտնվող դիրքերից Շենենբուրգի օվրաժը գնդակոծելու համար։ 60 և 80 սմ թնդանոթները, որոնք հետագայում օգտագործվել են Երրորդ ռեյխի կողմից (Օրինակ՝ Սևաստոպոլում), պատրաստ չէին ֆրանսիական արշավին, ուստի ստիպված էին գործի դնել Առաջին համաշխարհային պատերազմի հնացած ծանր զենքերը, ինչպիսիք են՝ Շկոդայի արտադրության զենքերը, ինչպես նաև Gamma հաուբիցը[1]։ Skoda-ն, ըստ երևույթին, M17-ի միակ մոդելն է, որը ներառվել է Գերմանիայի կազմում 1938/39 թվականներին Չեխոսլովակիայի բռնակցումից հետո և վերանվանվել է 42 սմ houfnice vz։ 17-ից 42 սմ Հաուբիտցեն (տ) ևս օգտագործվել է Լենինգրադում և Սևաստոպոլում, չնայած դրա թնդանոթը նախատեսված էր ընդամենը 1000 կրակոցի համար[2]։

Մեկ այլ զենք՝ Մ.16 մոդելը, գրավվել է Հունգարիայի Դյոր քաղաքում 1919 թվականի հունգարա-ռումինական պատերազմի ժամանակ 38 սմ Belagerungshaubitze M 16 № 2 «Gudrun» մոդելի հետ[3]։ Ցուցադրվում է Բուխարեստի ազգային ռազմական թանգարանում։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Մ․14 հաուբիցի արկեր
    Մ․14 հաուբիցի արկեր
  • Կրակոցներ զենքից
    Կրակոցներ զենքից
  • Տեղադրում M.14-ի համար
    Տեղադրում M.14-ի համար
  • Նախկին ավստրիական M.16, իտալական ծառայության մեջ - Obice 420/12 m.16
    Նախկին ավստրիական M.16, իտալական ծառայության մեջ - Obice 420/12 m.16
  • Մ.16-ի իջեցումը առաջնագծում
    Մ.16-ի իջեցումը առաջնագծում

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Marc Romanych; Martin Rupp Maginot Line 1940: Battles on the French Frontier. — Osprey Publishing, 2010. — С. 21. — ISBN 978-1-84603-499-2
  2. ↑ Terry Gander; Peter Chamberlain Enzyklopädie deutscher Waffen 1939–1945. — Motorbuch Verlag, 2006. — С. 230. — ISBN 3-613-02481-0
  3. ↑ (Ֆրանսերեն) Guy François, comments on Obusiers Skoda 380 et 420mm Mle 1916 à Bucarest, dated 22 Sep 2008 and 9 Aug 2009

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Gander, Terry and Chamberlain, Peter. Weapons of the Third Reich: An Encyclopedic Survey of All Small Arms, Artillery and Special Weapons of the German Land Forces 1939–1945. New York։ Doubleday, 1979 0-385-15090-3
  • Ortner, M. Christian. The Austro-Hungarian Artillery From 1867 to 1918: Technology, Organization, and Tactics. Vienna, Verlag Militaria, 2007 978-3-902526-13-7
  • Prášil, Michal. Škoda Heavy Guns. Atglen, PA։ Schiffer, 1997 0-7643-0288-4

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=420_մմ_հաուբից_Մ․14/16&oldid=8137861» էջից