Ֆլամանդական հսկա նապաստակ
Ֆլամանդական հսկա նապաստակ (հոլ.՝ Vlaamse reus) ընտանի նապաստակի ամենամեծ ցեղատեսակն է (Oryctolagus cuniculus domesticus): Ֆլամանդական հսկաները պատմականորեն օգտակար ցեղատեսակ են, որոնք օգտագործվում են մորթու և մսի համար։ Նրանք հաճախ պահվում են որպես ընտանի կենդանիներ, քանի որ հնազանդ են և համբերատար։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ֆլամանդական հսկան ծագել է Ֆլանդրիայում: Այն բուծվել է դեռևս 16-րդ դարում Բելգիայի Գենտ քաղաքի մոտակայքում։ Ենթադրվում է, որ այն սերում է մի շարք մսատու և մորթատու ցեղատեսակներից, հավանաբար ներառյալ Steenkonijn-ը («Քարե նապաստակ»՝ նկատի ունենալով հին բելգիական մեկ քարի քաշը կամ մոտ 3,8 կիլոգրամ (8,4 ֆունտ)) և եվրոպական «Պատագոնյան» ցեղատեսակ (այժմ անհետացած)[1]։ Այս «Պատագոնյան» նապաստակը խոշոր ցեղատեսակ է, որը ժամանակին բուծվել է Բելգիայում և Ֆրանսիայում, որը նույնը չէ, ինչ Արգենտինայի պատագոնյան ճագարը (Sylvilagus brasiliensis), այլ սեռի վայրի տեսակ, որը կշռում է 0,9 կիլոգրամից պակաս (2,0 ֆունտ)[2] ոչ էլ պատագոնյան մարա (Dolichotis patagonum), որը երբեմն կոչվում է պատագոնյան նապաստակ, կրծողների խոռոչային ընտանիքի տեսակ, որը չի կարող խառնվել ճագարների հետ[3]: Թոմաս Քաթոամը իր «Ֆլամանդական հսկաների ծագումը» գրքում նշում է, որ «Ֆլամանդական հսկա նապաստակի մասին ամենավաղ վավերական գրառումը տեղի է ունեցել մոտավորապես 1860 թվականին, որտեղ անասնաբույժ և նախկին կենսաբան Օսկար Նիսբեթը[4] ընտրողաբար բուծել է պատագոնյան նապաստակի սերունդների»[4]:
Ցեղատեսակի համար առաջին չափանիշները գրվել են 1893 թվականին: Ֆլամանդական հսկան ամբողջ աշխարհի նապաստակների բազմաթիվ ցեղատեսակների նախահայրն է, որոնցից մեկը բելգիական նապաստակն է[1], որը ներմուծվել է Անգլիա 19-րդ դարի կեսերին։ Ֆլամանդական հսկան Անգլիայից և Բելգիայից արտահանվել է Ամերիկա 1890-ականների սկզբին՝ մեծ «ճագարների սենսացիայի» ժամանակ մսատու նապաստակների չափը մեծացնելու համար[5]։
Ցեղատեսակը քիչ ուշադրության է արժանացել մինչև մոտ 1910 թվականը, երբ այն սկսեց հայտնվել ամբողջ երկրում փոքր անասնաբուծական ցուցահանդեսներում: Այսօր նա ճագարների ցուցադրությունների ամենահայտնի ցեղատեսակներից մեկն է՝ իր անսովոր մեծ չափերի և տարբեր գույների շնորհիվ: Ֆլամանդական հսկա ճագարների բուծողների ազգային ֆեդերացիան, որը ձևավորվել է 1915 թվականին, խրախուսում է բուծել այն: Ֆլամանդական հսկան ունի բազմաթիվ մականուններ, այդ թվում՝ «Նուրբ հսկա»՝ իր եզակի հնազանդ անհատականության համար, և «համընդհանուր նապաստակ»՝ իր տարբեր պատճառների համար, ընտանի կենդանի, շոու, բուծում, միս և մորթյա կենդանիներ[4]։
Ֆլամանդական հսկաները նաև հայտնի են որպես ընտանի կենդանիներ, հատկապես Եվրոպայում և Հյուսիսային Ամերիկայում: Թեև դրանք մեծ են, բայց մաքասեր են և կարող են վարժեցվել աղբարկղ օգտագործելուն:
Արտաքին տեսք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լինելով ընտանի նապաստակի ամենամեծ ցեղատեսակներից մեկը՝ ֆլամանդական հսկան կիսակամարաձև տիպի նապաստակ է, որի հետևի կամարը սկսվում է ուսերից և անցնում մինչև պոչի հիմքը՝ տալով «մանդոլինի» ձև։ Ֆլամանդական հսկա նապաստակի մարմինը երկար և հզոր է, համեմատաբար լայն հետնամասով: Ֆլամանդական հսկայի մորթին փայլուն է և խիտ: Երբ շոյում են հետնամասից մինչև գլուխ, մորթին վերադառնում իր սկզբնական դիրքին:
Արուն ունի ավելի լայն, զանգվածային գլուխ՝ էգի համեմատ և լիարժեք հասունացման հասնելը կարող է տևել մինչև 1,5 տարի: Էգը կարող է ունենալ մեծ, հավասարաչափ տարածված կախված մաշկ (կզակի տակ), և կարող է տևել 1 տարի, որպեսզի հասնի լիարժեք հասունացման:
Ֆլամանդական հսկա նապաստակները միջինում կշռում են 6,8 կիլոգրամ (15 ֆունտ), թեև ամենամեծերը կարող են կշռել մինչև 22 կիլոգրամ (49 ֆունտ): Արձանագրված ամենաերկարը (որը ռեկորդ է սահմանում աշխարհում), որի երկարությունը կազմում է մոտ 1,3 մետր (4 ft 3 in)[6]։
Ճագարաբույծների ամերիկյան ասոցիացիայի (ARBA) ստանդարտը ճանաչում է ցեղատեսակի յոթ տարբեր գույներ՝ սև, կապույտ, եղնջագույն, ավազոտ, բաց մոխրագույն, պողպատե մոխրագույն և սպիտակ[7]։ Ավագ եղնիկի շոուի ստանդարտ նվազագույն քաշը 6,4 կիլոգրամ է (14 ֆունտ), իսկ ավագ այծու շոուի ստանդարտ նվազագույն քաշը 5,9 կիլոգրամ է (13 ֆունտ): Աշխարհի ամենամեծ նապաստակը Դարիուսն է՝ ֆլամանդական հսկա նապաստակ, որը կշռում է 49 ֆունտ (22 կգ) և 1,3 մ (4 ոտնաչափ 3 դյույմ)[6]։
Վարքագիծ և ապրելակերպ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆլամանդական հսկաները կարող են հնազանդ և հանդուրժող լինել իրենց հետ վարվելու դեպքում, եթե նրանք հաճախ են շփվում մարդկանց հետ:
Բազմացում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հղիության ժամկետը տևում է 28-ից 31 օր: Միջինում ծննդաբերում են 30–32 օրականում։ Ֆլամանդական հսկա նապաստակը կարող է արտադրել մեծ աղբ, սովորաբար 5-ից 12-ի միջև:
4-H and show
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ֆլամանդական հսկաները, իրենց խնամելու ոչ բարդ պահանջների և հնազանդ անհատականությունների պատճառով, օգտագործվում են 4-H ծրագրերի կողմից ամբողջ Միացյալ Նահանգներում որպես սկզբնական նապաստակ երեխաներին սովորեցնելու պատասխանատվություն և խնամք գյուղատնտեսական կենդանիների և ընտանի կենդանիների նկատմամբ[8]։ Մեկ այլ հայտնի երիտասարդական ծրագիր 4-H-ից դուրս, Ֆլամանդական հսկա բուծողների երիտասարդական ծրագիրն է որը խթանում է պատասխանատու շոու բուծմանը[9]։ Ֆլամանդական հսկաները ԱՄՆ-ում ընտելացված ճագարների երկրորդ ամենահին ցեղատեսակն են՝ հաջորդելով այժմ հազվագյուտ բելգիական նապաստակին[փա՞ստ]։
Տես նաև
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 «Horn Rapids Rabbitry-The Flemish Giant Rabbit». Արխիվացված է օրիգինալից 2009-04-02-ին. Վերցված է 2009-02-12-ին.
- ↑ Buresh, J. 2004. "Sylvilagus brasiliensis" (On-line), Animal Diversity Web. Accessed June 30, 2012
- ↑ Mascow, Molly. «Dolichotis patagonum (Patagonian mara)». Animal Diversity Web.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Cosgrove, Nicole (2020-04-13). «Flemish Giant Rabbit Breed Info: Pictures, Traits, & Facts».
- ↑ Hall, Geo F. (George Franklin) (1901-06-13). «Laird & Lee's standard Belgian hare manual». Chicago: Laird & Lee – via Internet Archive.
- ↑ 6,0 6,1 «Longest Rabbit». Guinness World Records. Վերցված է 2022-11-21-ին.
- ↑ «ARBA Official Breed ID Guide» (PDF). American Rabbit Breeder Association. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2015-03-30-ին. Վերցված է May 12, 2015-ին.
- ↑ «Rabbits Projects - 4-H Youth Development UW-Extension». 4h.uwex.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2006-09-04-ին.
- ↑ «Youth Home Page». NFFGRB.ORG. Վերցված է 2022-11-21-ին.
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ֆլամանդական հսկա նապաստակ կատեգորիայում։ |