Ֆայվիշ Արոնես
| Ֆայվիշ Արոնես | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հունիսի 21, 1893[1] |
| Ծննդավայր | Դաուգավպիլս, Դվինսկի գավառ, Վիտեբսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | օգոստոսի 27, 1982[1] (89 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Թել Ավիվ, Իսրայել |
| Գերեզման | Southern Tel-Aviv Cemetery (Darom)[1] |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ և  Իսրայել |
| Մասնագիտություն | դերասան և բանաստեղծ |
Ֆայվիշ Արոնես (ռուս.՝ Файвиш (Файвель Львович) Аронес, հունիսի 21, 1893[1], Դաուգավպիլս, Դվինսկի գավառ, Վիտեբսկի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - օգոստոսի 27, 1982[1], Թել Ավիվ, Իսրայել), թատրոնի հրեա դերասան, ռեժիսոր, դրամատուրգ, պոետ և թարգմանիչ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆայվիշ Արոնեսը ծնվել է 1893 թվականին[2], Դվինսկում, դերձակի ընտանիքում։ Եղել է Պոալեյ Ցիոնի անդամ[3], Առաջին համաշխարհային պատերազմի մասնակից։ Պարգևատրվել է Գեորգիևյան մեդալով։ Խարկովի («Ունզեր Վինկլ») և Մինսկի պետական հրեական թատրոնների, Մոսկվայում բելառուսական հրեական ստուդիայի դերասան։ Հյուրախաղերով հանդես է եկել Յալթայում, Ֆրունզեում, Ալմա Աթայում, Կիսլովոդսկում, Եվպատորիայում, Խարկովում, Կրեմենչուգում, Պոլտավայում, Կիևում և այլ քաղաքներում[4]։ 1935 թվականից աշխատել է Բիրոբիջանի պետական հրեական թատրոնում որպես դերասան և ռեժիսոր։ Թատրոնում ներկայացվում էին Արոնեսի պիեսները («Աղքատ, բայց ուրախ» և այլն.) և այլ դրամատուրգների պիեսներ, որոնք նա թարգմանել էր իդիշերենից։ Ձերբակալվել է 1949 թվականի հոկտեմբերին ԽՍՀՄ-ում հրեական մշակույթի ջախջախման ժամանակ։ Մասնավորապես մեղադրվում էր իր շրջապատում[5], իբր ԽՍՀՄ-ում գործող «հրեաների նկատմամբ հալածանքների» վերաբերյալ զրպարտչական հերյուրանքների տարածման մեջ և դատապարտվում է 10 տարի ուղղիչ աշխատանքային ճամբարում։ Արդարացվել է 1956 թվականի սեպտեմբերի 14-ին[6]։
1972 թվականից ապրել է Իսրայելում։ Բնեյ-Բրակի Ոսկե մեդալի մրցանակի դափնեկիր է։
Իդիշերեն թարգմանությունների (պոեզիա և դրամատուրգիա) հեղինակ է։ Արոնեսի «Արիստոկրատ» պիեսը ներկայացվել է ինչպես ԽՍՀՄ-ում այնպես էլ արտասահմանում։ Ճամբարային բանաստեղծությունների գիրքը հրատարակվել է 1980 թվականին իդիշերեն։
Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Կինը` Բերտա (Բելլա) Արոնես
- Որդին` Մարկ (Մայրում) Արոնես[7]
- Զաչմիկը` Գերշոն Գինսբուրգի, հրեական մշակութային գործիչ, Հարավային Աֆրիկայի հրեական մշակութային միության մասնակից,Հարավ-աֆրիկյան կոմկուսի անդամ[8]
Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Սահման — ռաբբի, 1935[9]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- American Jewish Year Book Արխիվացված 2016-03-05 Wayback Machine, 1968, стр. 501.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 https://gravez.me/deceased/720A12A3-99DA-4952-B02F-A2F5A26EDC22
- ↑ «Museum «Jews in Latvia» | News>». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 6-ին.
- ↑ Доступ ограничен
- ↑ «Արխիվացված պատճենը» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2010 թ․ դեկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 6-ին.
- ↑ Госархив ЕАО: Как делали врагов народа: о репрессированных деятелях культуры Еврейской автономной области(չաշխատող հղում)
- ↑ Книга памяти Хабаровского края
- ↑ Faivish Arones (1893—1982) — Genealogy
- ↑ Manuscripts & Archives
- ↑ http://www.cinetecadibologna.it/files/festival/CinemaRitrovato/2009/pdf/kinojudaica.pdf
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Институт иудаики Արխիվացված 2008-02-20 Wayback Machine
- Идиш литература՝ հոդվածը Հրեական էլեկտրոնային հանրագիտարանում
- Гаммер Е. Актёры умирают на подмостках
- Государственный еврейский театр имени Кагановича в годы Великой Отечественной войны 1941—1945 гг. Արխիվացված 2015-09-23 Wayback Machine