Ցեզիումի սուլֆիդ

Ցեզիումի սուլֆիդ
Ընդհանուր տեղեկություններ
Դասական անվանակարգում	ցեզիումի սուլֆիդ
Ավանդական անվանում	ծծմբային ցեզիում
Քիմիական բանաձև	Cs₂S
Ֆիզիկական հատկություններ
Ագրեգատային վիճակ	պինդ
Արտաքին տեսք	մուգ կարմիր բյուրեղներ
Մոլային զանգված	297,782975 զանգվածի ատոմական միավոր գ/մոլ
Քիմիական հատկություններ
Դասակարգում
CAS համար	12214-16-3
PubChem	14496896
SMILES	[S-2].[Cs+].[Cs+]
ChEBI	22499401
Եթե հատուկ նշված չէ, ապա բոլոր արժեքները բերված են ստանդարտ պայմանների համար (25 °C, 100 կՊա)

Ցեզիումի քլորիդ, երկտարր, անօրգանական միացություն, կազմված ծծմբից և ցեզիումից՝ Cs₂S։ Մուգ կարմիր բյուրեղներ։ Առաջացնում է բյուրեղահիդրատ՝ Cs₂S•4H₂O բանաձևով։

Ստացումը

• Ստացվում է տարրերի ուղղակի սիթեզով․

$~{\mathsf {2\ Cs+S\ {\xrightarrow {100-130^{o}C}}\ Cs_{2}S}}$

• Ստացվում է հիմքերի լուծույթի և ծծմբաջրածնի փոխազդեցությունից․

$~{\mathsf {2\ CsOH+H_{2}S\ {\xrightarrow {\ }}\ Cs_{2}S+2\ H_{2}O}}$

• Ստացվում է ցեզիումի և սնդիկի սուլֆիդի փոխազդեցությունից․

$~{\mathsf {2\ Cs+HgS\ {\xrightarrow {\ }}\ Cs_{2}S+Hg}}$

• Ստացվում է բյուրեղահիդրատը ջերմաստիճանային պայմաններում քայքայելով․

$~{\mathsf {Cs_{2}S\cdot 4H_{2}O\ {\xrightarrow[{-H_{2}O}]{200-250^{o}C}}\ Cs_{2}S\cdot 2H_{2}O\ {\xrightarrow[{-H_{2}O}]{>T}}\ Cs_{2}S}}$

Ֆիզիկական հատկություններ

Ցեզիումի սուլֆիդը առաջացնում է մուգ կարմիր բյուրեղներ (այլ տվյալներով անգույն)։

Անջուր ցեզիումի սուլֆիդը օդում ծխում է։

Լավ է լուծվում ջրում (հիդրոլիզվում է)։ Հիդրոսկոպիկ է, առաջացնում է տետրահիդրատ՝ Cs₂S•4H₂O բանաձևով, որը իրենից ներկայացնում է սպիտակ կամ թույլ դեղին բյուրեղներ։

Քիմիական հատկություններ

• Ջրային լուծույթում դիսոցվում է՝ հիդրօքսիդ անիոն առաջացնելով․

$~{\mathsf {S^{2-}+H_{2}O\ {\xrightarrow {\ }}\ HS^{-}+OH^{-}}}$

• Փոխազդում է ուժեղ թթուների հետ․

$~{\mathsf {Cs_{2}S+2\ HCl\ {\xrightarrow {\ }}\ 2\ CsCl+H_{2}S\uparrow }}$

• Կոնցենտրիկ ծծմբական թթվի հետ փոխազդելով ցուցաբերում է վերականգնիչ հատկություն․

$~{\mathsf {Cs_{2}S+3\ H_{2}SO_{4}\ {\xrightarrow {\ }}\ 2\ CsHSO_{4}+SO_{2}\uparrow +S\downarrow +2\ H_{2}O}}$

• Ջրային լուծույթը կամաց-կամաց օդի թթվածնով օքսիդանում է․

$~{\mathsf {Cs_{2}S\ {\xrightarrow[{-CsOH}]{O_{2}}}\ {\begin{matrix}{\mathsf {S\downarrow }}\\{\mathsf {CsS_{n}}}\\{\mathsf {Cs_{2}S_{2}O_{3}}}\end{matrix}}}}$

• Կարող է օքսիդանալ մինչև սուլֆատ․

$~{\mathsf {Cs_{2}S+2\ O_{2}\ {\xrightarrow {500^{o}C}}\ Cs_{2}SO_{4}}}$

• Ծծմբի հետ տաքացման պայմաններում փոխազդելով առաջացնում է պոլիսուլֆիդներ․

$~{\mathsf {Cs_{2}S+{\mathit {n}}S\ {\xrightarrow {100^{o}C}}\ Cs_{2}S_{n+1}}}$

որտեղ n=2÷6.

• Փոխանակային եղանակով փոխազդում է ծծմբաջրածնի ջրային լուծույթի հետ՝ առաջացնելով հիդրոսուլֆիտ․

$~{\mathsf {Cs_{2}S+H_{2}S\ {\xrightarrow {\ }}\ Cs_{2}S_{n+1}}}$

Գրականություն

• Лидин Р.А. и др. Химические свойства неорганических веществ: Учеб. пособие для вузов. — 3-е изд., испр. — М.: Химия, 2000. — 480 с. — ISBN 5-7245-1163-0.
• Справочник химика / Редкол.: Никольский Б.П. и др.. — 3-е изд., испр. — Л.: Химия, 1971. — Т. 2. — 1168 с.
• Плющев В. Е., Степин Б. Д. Химия и технология соединений лития, цезия и цезия. — М.: «Химия», 1970. — 408 с.
• Химическая энциклопедия / Редкол.: Зефиров Н.С. и др.. — М.: Большая Российская энциклопедия, 1998. — Т. 5. — 783 с. — ISBN 5-85270-310-9.