Jump to content

Վոյաջեր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
(Վերահղված է Վոյաջեր ծրագիրից)
Վոյաջեր 1

«Վոյաջեր» (անգլերեն՝ Voyager, բառացի՝ ճանապարհորդ), Յուպիտերի, Սատուրնի, Ուրանի (հնարավոր է նաև Նեպտունի) և դրանց արբանյակների ուսումնասիրման ամերիկյան ավտոմատ միջմոլորակային կայանների (ԱՄԿ) սերիայի անվանումը։ Արձակման համար օգտագործվել է «Տիտան-3Ե» կրող հրթիռը։ «Վոյաջեր»-ի զանգվածը 733 կգ է։ 1977 թվականի օգոստոսի 20-ին և սեպտեմբերի 5-ին դեպի Յուպիտեր արձակվել են «Վոյաջեր 2» և «Վոյաջեր 1» ԱՄԿ-ները։ «Վոյաջեր 1» առաջ է անցել «Վոյաջեր 2»-ից և Յուպիտերի մոտով անցել 1979 թվականի մարտի 5-ին («Վոյաջեր 2» կայանը՝ 1979 թվականի հուլիսի 9-ին)։ Սատուրնի մոտով «Վոյաջեր 1» ԱՄԿ անցել է 1980 թվականի նոյեմբերի 12-ին, իսկ «Վոյաջեր 2» կայանը՝ 1981 թվականի օգոստոսի 25-ին։

Վոյաջեր 2

Կատարվել են միջմոլորակային տարածության, Յուպիտերի և Սատուրնի, դրանց օղակների ու մի քանի արբանյակների հետազոտություններ։ Սատուրնի մոտով անցնելուց հետո «Վոյաջեր 1»-ը շարունակում է հեռանալ Արեգակից։ Այն պետք է դուրս գա խավարածրի հարթությունից և մոտավորապես 1990 թվականին հեռանա Արեգակնային համակարգի սահմաններից՝ շարժվելով Օձակիր համաստեղության ուղղությամբ։ «Վոյաջեր 2»-ը (Սատուրնի մոտով անցնելուց հետո) Սատուրնի ձգողության ազդեցությամբ կատարել է պերտուրբացիոն մանևր (պտույտ մոտավորապես 90°-ով) և դուրս եկել դեպի Ուրան թռիչքի հետագիծ (Ուրանի մոտով անցնելու է 1986 թվականի հունվարին)։ Համակարգերի նորմալ աշխատանքի դեպքում «Վոյաջեր 2»-ը դուրս կգա դեպի Նեպտուն թռիչքի հետագիծ (Նեպտունի մոտով անցնելու է 1989 թվականի օգոստոսին)։


Վոյաջերի Ոսկե Ձայնագրության բովանդակությունը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վոյաջերի Ոսկե ձայնագրությունը պարունակում էր տարբեր բնական ձայներ՝ ալիքների, քամու, ամպրոպի ձայն պարունակող ձայնագրություններ, ինչպես նաեւ կենդանիների՝ թռչունների, կետի և դելֆինի երգ, 116 նկար և նկարները չափաբերիչ սարք։

Ձայնագրությունը, որը կար և՛ Վոյաջեր 1, և՛ Վոյաջեր 2 տիեզերենավում, ներառում էր նաև երաժշտական ընտրանի՝ տարբեր մշակույթներից և դարաշրջաններից, ողջույնի խոսք 59 լեզվով[1][2], այլ մարդկային ձայներ՝ ոտնաձայն, ծիծաղ(Կարլ Սագանինը)[3], տպագրված հաղորդագրություն նախագահ Ջիմի Քարթերից և ԱՄՆ գլխավոր քարտուղար Կուրտ Վալդհեյմից։ Իրերն ընտրվել են ՆԱՍԱ֊ի կոմիտեի կողմից, նախագահողն էր՝ Կարլ Սագանը Կորնելի համալսարանից։

Հատված նախագահ Կարտերի պաշտոնական հայտարարությունից, որը ներառված էր Վոյաջեր տիեզերանավում, իր 1977 Հունիսի 16-ի ճամփորդության ժամանակ․

Վոյաջեր տիեզերանավը կառուցվել է Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների կողմից։ Մենք 240 միլիոն մարդ կազմող համայնք ենք՝ ավելի քան 4 միլիարդից, որոնք բնակվում են Երկիր մոլորակում։ Մենք մարդիկ ենք, որ դեռ բաժանված են պետությունների, բայց այս պետություններն արագ դառնում են գլոբալ քաղաքակրթություն։ Մենք այս հաղորդագրությունը բաց ենք թողում տիեզերք․․․հավանաբար, այն դեռ կապրի միլիարդավոր տարիներ՝ ապագայում, երբ մեր քաղաքակրթությունը և Երկրի մակերեսը խորապես փոփոխվելու են։ Ծիր Կաթինի 200 միլիարդ աստղերից, որոշները,―հնարավոր է շատերը,―գուցե ունենան բնակեցված մոլորակներ և տիեզերական քաղաքակրթություն։ Եթե մեկն այս քաղաքակրթություններից գտնի Վոյաջերին, և հասկանա մեր ձայնագրության բովանդակությունը, ահա մեր հաղորդագրությունը նրան․ Սա ներկայություն է փոքր, հեռավոր աշխարհից, նմուշ մեր ձայներից, մեր գիտությունից, մեր նկարներից, մեր երաժշտությունից, մեր մտքերից և մեր զգացմունքներից։ Մենք փորձում ենք ապրել մեր ժամանակներում, և գուցէ կարողանանք ապրել նաև ձեզ հետ։ Մենք հույս ունենք, որ մի օր լուծած կլինենք այն խնդիրները, որոնց բախվում ենք՝ միանալու գալակտիտական քաղաքակրթություններին։ Այս ձայնագրությունը ներկայացնում է մեր հույսը, հետևողականությունը և բարեկամությունը անսահման և զարմանալի տիեզերքին[4][5]։

Ողջույններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին ձայնային բաժինը պարունակում էր ողջույնի խոսք անգլերենով՝ ԱՄՆ գլխավոր քարտուղար Կուրտ Վալդհեյմի կողմից։ Երկրորդ ձայնային բաժինը(«Ողջույններ 55 լեզվով»), պարունակում էր ողջույններ 55 լեզվով[6]։

Սկզբում ցանկանում էին օգտագործել ՄԱԿ֊ի պատգամավորների ողջույնի խոսքը, բայց տարբեր խնդիրներ ծագեցին ձայնագրությունների հետ, և ստեղծվեցին նոր ձայնագրություններ, որին մասնակցեցին Կորնելի համալսարանի օտար լեզուների ֆակուլտետի ուսանողները[7]։ Այս 55 լեզուները միավորում էին 4.7 միլիարդ մարդու, սա կազմում էր աշխարհի բնակչության 65%֊ը։ Այն ներառում էր Չինարենի 4տարբերակ, 12 հարավ Ասիական և 5 անտիկ լեզուներ։

Ողջույնների ցանկը՝ համապատասխան թրեքերով․

Թրէք Ժամ Լեզու Կատարող Բնօրինակ Թարգմանություն
2 0:00:00 Sumerian David L. Owen 𒁲𒈠𒃶𒈨𒂗 šilim-ma hé-me-en Թող բոլորը լավ լինեն
2 0:00:04 Ancient Greek Frederick M. Ahl Οἵτινές ποτ᾿ ἔστε χαίρετε! Εἰρηνικῶς πρὸς φίλους ἐληλύθαμεν φίλοι. (Hoitines pot'este chairete! Eirēnikōs pros philous elēlythamen philoi.) Ողջույններ քեզ, ով էլ լինես։ Մենք ընկերանում ենք նրանց հետ, ովքեր ընկերներ են։
2 0:00:11 Portuguese Janet Sternberg Paz e felicidade a todos Խաղաղություն և երջանկություն ամենքին
2 0:00:14 Cantonese Stella Fessler 各位好嗎？祝各位平安健康快樂。; Gok3 wai2 hou2 maa1? Zuk1 gok3 wai2 ping4 on1 gin6 hong1 faai3 lok6. Ինչպե՞ս էք։ Ձեզ խաղաղություն, առողջություն և երջանկություն ենք մաղթում
2 0:00:19 Akkadian David L. Owen Adanniš lu šulmu Թող բոլորը շատ լավ լինեն
2 0:00:22 Russian Maria Rubinova Здравствуйте! Приветствую Вас! (Zdrávstvuyte! Privétstvuyu Vas!) Ողջույննե՜ր, ողջունում եմ Ձեզ
2 0:00:25 Thai Ruchira Mendiones สวัสดีค่ะ สหายในธรณีโพ้น พวกเราในธรณีนี้ขอส่งมิตรจิตมาถึงท่านทุกคน (Sàwàtdee kâ, sàhăai nai torránee póhn. Pûak rao nai torránee née kŏr sòng mít jìt maa tĕung tâan túk kon) Ողջույն ընկեր հեռավոր երկրից։ Մենք՝ այս երկրում, ձեզ բոլորիդ ջերմ ողջույններ ենք ուղարկում
2 0:00:32 Arabic Amahl Shakh .تحياتنا للأصدقاء في النجوم. يا ليت يجمعنا الزمان Taḥiyyātunā lil-'aṣdiqā' fil-nujūm. Yā laytā yajma`unā al-zamān. Ողջույն ընկերներին, որ աստղերում են։ Ժամանակը կմիավորի մեզ։
2 0:00:38 Romanian Sanda Huffman Salutări la toată lumea Ողջույն բոլորին
2 0:00:42 French Alexandra Littauer Bonjour tout le monde Ողջույն բոլորին
2 0:00:45 Burmese Maung Myo Lwin နေကောင်းပါသလား (Naykaungg parsalarr?) Լա՞վ եք
2 0:00:48 Hebrew David L. Owen שלום Shalom Խաղաղություն
2 0:00:50 Spanish Erik J. Beukenjamp Hola y saludos a todos Ողջույն և ողջույններ բոլորին
2 0:00:54 Indonesian Ilyas Harun Selamat malam hadirin sekalian, selamat berpisah dan sampai bertemu lagi dilain waktu Բարի գիշեր, տիկնայք և պարոնայք։ Բարի գիշեր, կհանդիպենք հաջորդ անգամ։
2 0:00:59 Kechua (Quechua) Fredy Amikcar, Roncalla Fermandez Kay pachamamta niytapas maytapas rimapallasta runasimipi Ողջույն բոլորին, Քեչուա լեզվով՝ Երկրից։
2 0:01:04 Punjabi Jatinder N. Paul ਆਓ ਜੀ, ਜੀ ਆਇਆਂ ਨੂੰ (Aao ji, jee aya nu) Բարի գալուստ տուն։ Հաճելի էր ընդունել ձեզ։
2 0:01:07 Hittite David L. Owen aššuli Մաղթանքներով՝ ողջույն։
2 0:01:08 Bengali Subrata Mukherjee নমস্কার, বিশ্বের শান্তি হোক (Nômośkār, biśśēr śānti hōk) Ողջույն։ Թող խաղաղություն լինի ամենուր։
2 0:01:11 Latin Frederick M. Ahl Salvete quicumque estis; bonam erga vos voluntatem habemus, et pacem per astra ferimus Ողջունում եմ քեզ, ով էլ լինես։ Մենք բարեկամաբար ենք քո նկատմամբ, խաղաղություն բերեք Տիեզերքին
2 0:01:19 Aramaic David L. Owen 𐡌𐡋𐡔 or שלם or ܫܠܡ Šəlām Ողջույն(բառացիորեն՝ «խաղաղություն»)
2 0:01:22 Dutch Joan de Boer Hartelijke groeten aan iedereen Քաղցր բարևներ բոլորին
2 0:01:24 German Renate Born Herzliche Grüße an alle Ջերմ բարևներ բոլորին
2 0:01:27 Urdu Salma Alzal السلام و عليکم ـ ہم زمين کے رہنے والوں کى طرف سے آپ کو خوش آمديد کہتے ھيں Assalamu alaikum. Hum zameen ke rehne waalon ki taraf se aap ko khush aamdeed kehte hain. Խաղաղություն ձեզ։ Մենք, այս երկրի բնակիչներս, մեր ողջույններն ենք ուղարկում ձեզ
2 0:01:37 Vietnamese Trần Trọng Hải Chân thành gửi tới các bạn lời chào thân hữu ջերմ բարևներ ձեզ
2 0:01:40 Turkish Peter Ian Kuniholm Sayın Türkçe bilen arkadaşlarımız, sabah şerifleriniz hayrolsun Սիրելի թրքախոս ընկերներ, բարի առավոտ ձեզ
2 0:01:45 Japanese Mari Noda こんにちは。お元気ですか？ Konnichiwa. O genki desu ka? Ողջույն։ Ինչպե՞ս էք
2 0:01:48 Hindi Omar Alzal धरती के वासियों की ओर से नमस्कार Dharati ke waasiyon ki or se namaskar Ողջույններ այս աշխարհի բնակիչներից
2 0:01:51 Welsh Frederick M. Ahl Iechyd da i chi yn awr, ac yn oesoedd Առողջություն ձեզ՝ այժմ և միշտ
2 0:01:54 Italian Debby Grossvogel Tanti auguri e saluti Ողջույններ՝ լավագույն մաղթանքներով
2 0:01:57 Sinhala Kamal de Abrew ආයුබෝවන්! Āyubōwan! Երկար կյանք ձեզ
2 0:02:00 Zulu (isiZulu) Fred Dube Siya nibingelela maqhawe sinifisela inkonzo ende. Ողջունում ենք ձեզ և մաղթում երկարակեցություն
2 0:02:05 Sotho (Sesotho) Fred Dube Reani lumelisa marela. Ողջունում ենք ձեզ, մեծերգոներ
2 0:02:08 Wu Yvonne Meinwald 祝㑚大家好。 Tsoh3 na13 da11 ka53 hoa34 Լավագույն մաղթանքներով
2 0:02:12 Armenian Araxy Terzian Բոլոր անոնց որ կը գտնուին տիեզերգի միգամածութիւնէն անդին, ողջոյններ (Bolor anonts’ vor ky gtnuin tiezergi migamatsut’iwnen andin, voghjoynner) Բոլոր անոնց որ կը գտնուին տիեզերգի միգամածութիւնէն անդին, ողջոյններ
2 0:02:19 Korean Soon Hee Shin 안녕하세요 (Annyeong haseyo) Ողջույն
2 0:02:22 Polish Maria Nowakowska-Stycos Witajcie, istoty z zaświatów. Ողջույն էակներին՝ աշխարհից այն կողմ
2 0:02:25 Nepali Durga Prashad Ojha प्रिथ्वी वासीहरु बाट शान्ति मय भविष्य को शुभकामना (Prithvī vāsīharu bāṭa śānti maya bhaviṣya kō śubhakāmanā) Խաղաղ ապագա ենք ցանկանում ձեզ՝ երկրացիներից
2 0:02:29 Mandarin Chinese Liang Ku 各位都好吧？我们都很想念你们，有空请到这来玩。; 各位都好吧？我們都很想念你們，有空請到這來玩。; Gèwèi dōu hǎo ba? Wǒmen dōu hěn xiǎngniàn nǐmen, yǒu kòng qǐng dào zhè lái wán. Ինչպե՞ս եք։ Մենք բոլորս ցանկանում ենք հանդիպել ձեզ, եթէ ազատ եք՝ այցելեք մեզ։
2 0:02:35 Ila Saul Moobola Mypone kaboutu noose. Բոլորիդ լավն ենք մաղթում
2 0:02:38 Swedish Gunnel Almgren Schaar Hälsningar från en dataprogrammerare i den lilla universitetsstaden Ithaca på planeten Jorden Ողջույններ Երկրի Իթակա քաղաքի փոքրիկ համալսարանի ծրագրավորողից
2 0:02:45 Nyanja Saul Moobola Mulibwanji imwe boonse bantu bakumwamba. Ինչպե՞ս եք այլ մոլորակների մարդիկ
2 0:02:48 Gujarati Radhekeant Dave પૃથ્વી ઉપર વસનાર એક માનવ તરફથી બ્રહ્માંડના અન્ય અવકાશમાં વસનારાઓને હાર્દિક અભિનંદન. આ સંદેશો મળ્યે, વળતો સંદેશો મોકલાવશો. (Pr̥thvī upara vasanāra ēka mānava taraphathī brahmāṇḍanā an'ya avakāśamāṁ vasanārā'ōnē hārdika abhinandana. Ā sandēśō maḷyē, vaḷatō sandēśō mōkalāvaśō.) Ողջույններ Երկրացիներից։ Խնդրում ենք՝ կապվեք
2 0:03:03 Ukrainian Andrew Cehelsky Пересилаємо привіт із нашого світу, бажаємо щастя, здоров'я і многая літа (Peresylayemo pryvit iz nashoho svitu, bazhayemo shchastya, zdorov'ya i mnohaya lita) Ողջունում ենք ձեզ մեր աշխարհից, մաղթում երջանկություն, առողջություն և երկար տարիներ
2 0:03:09 Persian Eshagh Samehyeh درود بر ساکنین ماورای آسمان‌ها (Dorud bar sâkenin mawrah âsemân-hâ) Ողջույն բնակիչներին հեռու երկնքի
2 0:03:22 Serbian Milan M. Smiljanić Желимо вам све најлепше са наше планете (Želimo vam sve najlepše sa naše planete) Բոլորիդ լավն ենք մաղթում՝ մեր մոլորակից
2 0:03:25 Oriya Raghaba Prasada Sahu ସୂର୍ଯ୍ୟ ତାରକାର ତୃତୀୟ ଗ୍ରହ ପୃଥିବୀରୁ ବିଶ୍ୱବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ଅଧିବାସୀ ମାନଙ୍କୁ ଅଭିନନ୍ଦନ (Sūryẏa tārakāra tr̥tīẏa graha pr̥thibīru biśẇabrahmāṇḍara adhibāsī mānaṅku abhinandana.) Ողջույններ բնակիչներին տիեզերքի՝ Արեգակնային համակարգի երրորդ մոլորակից՝ Երկրից
2 0:03:34 Ganda (Luganda) Elijah Mwima-Mudeenya Musulayo mutya abantu bensi eno mukama abawe emirembe bulijo. Ողջույններ բոլոր մարդկանց տիեզերքում։ Աստված ձեզ խաղաղություն տա
2 0:03:38 Marathi Arati Pandit नमस्कार. ह्या पृथ्वीतील लोक तुम्हाला त्यांचे शुभविचार पाठवतात आणि त्यांची इच्छा आहे की तुम्ही ह्या जन्मी धन्य व्हा. (Namaskāra. Hyā pr̥thvītīla lōka tumhālā tyān̄cē śubhavicāra pāṭhavatāta āṇi tyān̄cī icchā āhē kī tumhī hyā janmī dhan'ya vhā.) Ողջույններ։ Երկրացիներն ուղարկում ենք իրենց ցանկություններն ու հույսը, որ կգտնեք երջանկություն այս կյանքում
2 0:03:47 Amoy (Southern Min/Hokkien) Margaret Sook Ching See Gebauer 太空朋友，恁好！恁食飽未？有閒著來阮遮坐喔。 (Thài-khong pêng-iú, lín-hó. Lín chia̍h-pá--bē? Ū-êng, to̍h lâi gún chia chē--ô͘! ) Ընկերներ Տիեզերքից, ինչպե՞ս եք։ Հաց կերե՞լ եք։ Եթե ժամանակ ունեք, այցելեք մեզ
2 0:03:55 Hungarian (Magyar) Elizabeth Bilson Üdvözletet küldünk magyar nyelven minden békét szerető lénynek a Világegyetemen Մեր հունգարերեն ողջույններն են ուղարում բոլոր խաղաղասերներին՝ Տիեզերքում
2 0:04:01 Telugu Prasad Kodukula నమస్తే, తెలుగు మాట్లాడే జనముననించి మా శుభాకాంక్షలు. (Namastē, telugu māṭlāḍē janamunanin̄ci mā śubhākāṅkṣalu) Ողջույններ։ Բարի ցանկություններ տելուգուախոսներից
2 0:04:05 Czech V. O. Kostroun Milí přátelé, přejeme vám vše nejlepší Սիրելի ընկերներ, մաղթում ենք ձեզ լավագույնը
2 0:04:08 Kannada (Kanarese) Shrinivasa K. Upadhaya ನಮಸ್ತೆ, ಕನ್ನಡಿಗರ ಪರವಾಗಿ ಶುಭಾಷಯಗಳು. (Namaste, kannaḍigara paravāgi śubhāṣayagaḷu.) Ողջույններ։ Կանադախոս մարդկանց անունից՝ բարի մաղթանքներ
2 0:04:12 Rajasthani Mool C. Gupta Բարև բոլորին։ Մենք այստեղ երջանիկ ենք, և դուք երջանիկ եղեք այդտեղ
2 0:04:18 English Nick Sagan Hello from the children of planet Earth Ողջույններ Երկիր մոլորակի երեխաներից
3 0:05:16 Esperanto Ralph Harry Ni strebas vivi en paco kun la popoloj de la tuta mondo, de la tuta kosmo. Մենք ջանում ենք ապրել խաղաղության մէջ՝ ամբողջ աշխարհի, ամբողջ տիեզերքի հետ։
4 0:06:25 !Kung Richard Borshay Lee

Ձայներ, երաժշտություն, նկարներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկրի ձայները բաժինը ներառում էր նաև լատիներեն per aspera ad astra արտահայտությունը Մորզեի կոդով։ Լատիներենից թարգմանած, այն նշանակում է՝ «փշերի միջով՝ դեպի աստղեր»։ Երկրի ձայներին հաջորդող բաժինը ներառում էր 90 րոպե տևողությամբ ընտրանի տարբեր մշակույթներից՝ ներառելով Արևմտյան և Արևելյան դասականներին[8]։ Պնդումներ կային, որ Սագանը թուլտվություն է խնդրել ներառելու նաև “Here comes the sun” երգը Բիթլզի երգացանկից, և չնայած Բիթլզի համաձայնությանը, EMI֊ը դեմ է եղել և այն չի ներառվել։ Հետագայում այս պնդումը հերքվել է Թիմոթի Ֆերիսի կողմից, որն աշխատել է Սագանի հետ՝ ընտրությունը կատարելու ժամանակ[9]։

Ոսկե ձայնագրությունը պարունակում էր նաև Անն Դրույընի ուղեղի աշխատանքի ձայնագրությունը՝ մեկ ժամ տևողությամբ։ «Միլիարդներ և միլիարդներ» գրքում նա գրել է․

Ավելի վաղ ես Կառլին հարցրել էի, արդյոք այդ ենթադրյալ արտերկրացիները միլիարդավոր տարիներ անց կարողանալու են մեկնաբանել մեդիտատորի ուղեղի աշխատանքը։ Նրա պատասխանն էր, ո՞վ գիտի, միլիարդ տարին երկար, երկար ժամանակ է։ Եթե կա հավանականություն, որ դա հնարավոր է, ինչո՞ւ չփորձենք։ Այդ շրջադարձային հեռախոսազանգից երկու օր անց ես գնացի Բելեվյուի հիվանդանոցային լաբորատորիա Նյու Յորքում, և համակարգչի միջոցով իմ ուղեղի և սրտի տեղեկատվությունը փոխեցին ձայնի։ Ես անցա մեկ ժամյա ներքին ուղի՝ տեղեկատվական, որը ցանկանում էի փոխանցել։ Ես սկսեցի Երկրի պատմության և իր նրանում եղած կյանքի մասին մտածելով։ Իմ կարողությունների չափ ես փորձեցի մտածել գաղափարների պատմության և մարդկանց հասարակական կազմակերպվածության մասին։ Ես մտածեցի այն տհաճությունների մասին, որոնցում մեր քաղաքակրթությունը գտնվում է, բռնության և աղքատության մասին, որը մեր մոլորակը դժոխք է դարձնում իր շատ բնակիչների համար։ Վերջում, ես թույլ տվեցի ինձ մտածել, թե ինչ է նշանակում սերն ինձ համար[10]։

Ձայնագրություններից բացի, այն պարունակում էր նաև 116 պատկեր, Երկրի և նրանում եղած մարդկային կյանքի մասին։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Sagan, Carl (1994). Pale Blue Dot: A Vision of the Human Future in Space (1st ed.). New York: Random House. ISBN 9780679438410.
  2. ↑ «Traveller's Tales [Carl Sagan Tribute Series, S01E16]». Վերցված է 2012 թ․ փետրվարի 10-ին.
  3. ↑ Lafrance, Adrienne (2017 թ․ հունիսի 30). «Solving the Mystery of Whose Laughter Is On the Golden Record». The Atlantic. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 1-ին.
  4. ↑ «Howdy, Strangers». NASA. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 19-ին. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  5. ↑ «Voyager Spacecraft Statement by the President». The American Presidency Project. Վերցված է 2018 թ․ նոյեմբերի 10-ին.
  6. ↑ «Greetings to the Universe in 55 Different Languages». NASA. Վերցված է 2006 թ․ սեպտեմբերի 6-ին.
  7. ↑ Wiener-Bronner, Danielle (2015 թ․ օգոստոսի 6). «The Story Behind 'Greetings to the Universe,' the 55 Recordings of 'hello' Sent Into Space». Fusion. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 12-ին.
  8. ↑ ozmarecords. «Voyager». ozmarecords. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 12-ին.
  9. ↑ Sagan, Carl et al. (1978) Murmurs of Earth: The Voyager Interstellar Record. New York: Random House. 0-394-41047-5 (hardcover), 0-345-28396-1 (paperback)
  10. ↑ Sagan, Carl (1997). Billions and Billions: Thoughts on Life and Death at the Brink of the Millennium. Random House. ISBN 0-679-41160-7.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 11, էջ 495)։
ՆԱՍԱ-ի մոլորակների հետազոտության ծրագրեր
Գործող
Ավարտված
Չեղարկված
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վոյաջեր&oldid=9372264» էջից