Լունար օրբիտեր (ծրագիր)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
ՆԱՍԱ-ի Լունար օրբիտեր կայանը
Լունար օրբիտերի սխեմատիկ կառուցվածքը
Լունար օրբիտերի լուսախցիկը
Լունար օրբիտերից ստացված լուսանկարը (վերևում), և նույն լուսանկարը մշակումից հետո (ներքևում)

«Լունար օրբիտեր» ծրագիր (անգլ.՝ Lunar Orbiter), ամերիկյան ավտոմատ լուսնի ուղեծրակայանների սերիայի, ինչպես նաև դրանց մշակման ու թռիչքների ծրագրի անվանում։ Արձակված արբանյակներից առաջին երեքի հիմնական խնդիրը Լուսնի վրա «Ապոլոն» տիեզերանավերի իջեցվող սարքերի[1], ինչպես նաև Սերվեյոր կայանների համար վայրէջքի տեղամասեր ընտրելն էր (ընտրվել է 8 տեղամաս)։ Մյուս երկու արբանյակներով ստացվել են վայրէջքի համար թույլատրելի տեղամասերի, Լուսնի տեսանելի կողմի գիտական տեսակետից առավել հետաքրքրություն ներկայացնող շրջանների, ինչպես նաե չերեվացող կողմի մի շարք շրջանների (բեեռային շրջաններ) լրացուցիչ լուսանկարներ։

«Լունար օրբիտեր» ծրագրով աշխատանքները սկսվել են 1964 թվականի հունիսից և ավարտվել 1968-ի հունվարին։ Կայանները արձակվել են Ատլաս Աջենա կրող հրթիռով։

Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լունար օրբիտեր կայանի հիմնական բլոկը ուներ հատած կոնի տեսք, 1,65 մ բարձրությամբ և 1,5 մ տրամագծով հիմքում։ Տիեզերանավը կազմված էր երեք տախտակամածներից։ Նավի ստորին տախտակամածերին տեղադրված էին հետևյալ սարքավորումները՝ մարտկոց, տվյալների հաղորդման մոդուլ, թռիչքի կառավարման համակարգիչ, իներցիալ նավիգացիոն համակարգ, աստղերին հետևող մոդուլ, մուլտիպլեքսային կոդավորիչ, և լուսանկարչական համակարգ։ Հիմնական բլոկի կոնաձև հիմքի ամեն կողմին ամրացված էին չորս արևային մարտկոցներ որոնց բացված դիրքի դեպքում կայանը ուներ 3,72 մ լայնություն։ Կայանի հիմքին միացված էին նաև երկու անտենաներ 1,32 մ և 2,08 մ ձողերի վրա։

Սարքավորումների տախտակամածի վեր միջին տախտակամածում տեղադրված էին՝ արագության վերահսկման շարժիչը, վառելանյութի տարողությունները, արևային տվիչները և միկրոասուպների տվիչները։ Երրորդ տախտակամածի վրա տեղադրված էր ջերմային վահանը, որը պաշտպանում էր կայանը շարժիչի այրման արդյունքում առաջացած արտանետումներից։

Առաքելություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծրագրի շրջանակներում պատրաստվել է ընդամենը 3 փորձնական (երկրային փորձարկումների համար) և 1964—1967 թվականներին արձակվել է 5 Լունար օրբիտեր կայաններ։

Լունար օրբիտեր կայանը Արձակման ամսաթիվ Լուսանկարել է Լուսինը Բախում Լուսնին Նպատակ
Լունար օրբիտեր 1 10 օգոստոսի, 1966 18-29 օգոստոսի, 1966 29 օգոստոսի, 1966 Լուսանկարել է Լուսինը
Լունար օրբիտեր 2 6 նոյեմբերի, 1966 18-25 նոյեմբերի, 1966 11 հոկտեմբերի, 1967 Լուսանկարել է Լուսինը
Լունար օրբիտեր 3 5 փետրվարի, 1967 15-23 փետրվարի, 1967 9 հոկտեմբերի, 1967 Ապոլոնի վայրէջքի վայրի որոնում
Լունար օրբիտեր 4 4 մայիսի, 1967 11-26 մայիսի, 1967 31 հոկտեմբերի, 1967 Լուսնի քարտեզագրում
Լունար օրբիտեր 5 1 օգոստոսի, 1967 6-18 օգոստոսի, 1967 31 հունվարի, 1968 Լուսնի քարտեզագրում և լուսանկարում

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Bowker, David E. and J. Kenrick Hughes, Lunar Orbiter Photographic Atlas of the Moon [1], NASA SP-206 (1971).

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 685