Վիլիա

Վիլիա (Ներիս)
Բնութագիր
Երկարություն	510
Ավազանի մակերես	25 100 կմ²
Ավազան	Նեման; Բալթիկ ծով
Ջրի ծախս	182 մ³/վ
Ջրահոսք
Բարձրություն	բարձր 177 մ
Կոորդինատներ	54°41′23″ հվ. լ. 27°52′03″ ամ. ե.HGЯO
Գետաբերանի տեղակայում	Նեման
Բարձրություն	բարձր 21 մ
Կոորդինատներ	54°54′01″ հվ. լ. 23°52′19″ ամ. ե.HGЯO
Տեղակայում
Հոսող հոսքեր	Vilnia?, Šventoji?, Lietava?, Vokė?, Lomena?, Šešuva?, Ašmianka?, Uša?, Ilija?, Dzvinasa?, Kužec?, Oksna?, Servač?, Narach River?, Stracha River?, Žeimena?, Musė?, Drazda?, Uscizierki?, Piela?, Aliosa?, Antavilis?, Balošynka?, Bezdonė?, Bražuolė?, Cedronas?, Čekonė?, Dūkšta?, Elna?, Girdažė?, Jasnogurka?, Lapienė?, Laukysta?, Lielupe?, Lietava?, Lokys?, Marilė?, Riešė?, Ryna?, Rugtupis?, Saidė?, Šlėna?, Turniškė?, Upelė?, Užtvinimas?, Vaisiestė?, Varnaka?, Varpė?, Vėgėlė?, Verkė?, Veržuva?, Vilbė?, Zversa?, Žara?, Žiežmara?, Žiobrikis?, Nemenčia?, Saračanka?, Lonva?, Siarčystaja?, Bielavarocica?, Spornia?, Slastaŭka? և Smierdzija?
Ջրի մարմիններ	Vileyka Reservoir?
Երկիր	Բելառուս; Լիտվա
Երկրամաս	Գրոդնոյի մարզ, Վիտեբսկի մարզ, Մինսկի մարզ, Վիլնյուսի կոմսություն և Kaunas County?
Ջրահավաք	Neris basin?
	Գետը Վիքիպահեստում

Վիլիա (բելառուս․՝ Вілія, լեհ.՝ Wilia)^[1], Նյարիս (լիտ.՝ Neris), գետ Բելառուսում ու Լիտվայում։ Նեմանի աջ վտակն է։ Գետն ունի 510 կմ երկարություն, որից 228 կիլոմետրը հոսում է Լիտվայում։ Նրա ջրահավաք ավազանը 24 942,3 կմ² է, որից Լիտվայի տարածքում է գտնվում 13 849,6 կմ² (56 %)։

Վիլիան Բելառուսում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գետի ափին են տեղակայված Վիլեյկա ու Սմորգոն քաղաքները։

Վիլեյկայից վերև տեղակայված է Վիլիայի ջրամբարը, որ ջուր է ապահովում Մինսկի համար (Վիլիա-Մինսկի ջրամատակարարման համակարգ), ինչպես նաև նրա ջուրն օգտոգործվում է Վիլիայի ջրաէլեկտրակայանի համար։

Վիլիայի ավազանի տարածքում է գտնվում Պավիլյե (բելառուս․՝ Павілле) պատմական շրջանը^[2]։

Վտակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աջ - Նարոչ, Սերվաչ, Ստրաչա,
Ձախ - Իլիա, Ուշա^[3], Օշմյանկա։

Ներիսը Լիտվայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լիտվայում Ներիսը (Նյարիս), ինչպես այնտեղ կոչվում է Վիլիա գետը, երկրի երկրորդ ամենաերկար գետն է, որն իրար է միացնում Լիտվական մեծ իշխանության երկու հին մայրաքաղաքները՝ ենթադրյալ մայրաքաղաք Կերնավեն ու Վիլնյուսը։ Ափի երկայքնով պահպանվել են հեթանոսական գերեզմանների հետքեր, սուրբ քարեր և այլն։

Գետի ափին են տեղակայված Նեմենչինե, Վիլնյուս, Գրիգիշկես, Իոնավա, Կաունաս քաղաքները։ Ունի «մեկուսացած» նավարկելի հատված։

Խոշոր վտակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շվենտոյի (Շվյանտոյի) լիտ.՝ Šventoji
Ժեյմենա լիտ.՝ Žeimena, Վիլիայի է միանում Պաբրադե քաղաքի մոտ
Վոկե (Վակա) լիտ.՝ Vokė, Վիլիայի է միանում Վիլնյուսից ներքև
Վիլնյա (Վիլնյալե) լիտ.՝ Vilnelė, Վիլիայի է միանում Վիլնյուս քաղաքում
Սայդե լիտ.՝ Saidė
Մուսե լիտ.՝ Musė

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Wilia // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. — Warszawa, 1893. — Т. XIII: Warmbrun – Worowo. — С. 470.(լեհ.)
↑ Звяруга Я. Г. Беларускае Павілле у жалезным веку і раннім сярэднявякоўі Արխիվացված 2014-11-29 Wayback Machine // Матэрыялы па археалогіі Беларусі, вып. 10. Минск, Государственное образовательное учреждение «Институт истории НАН Беларуси», 2005 (բելառուս.)
↑ Природа Белоруссии: Популярная энциклопедия / Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др. — 2-е изд. — Мн.: БелСЭ им. П. Бровки, 1989. — 599 с. — 40 000 экз. — ISBN 5-85700-001-7

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Neris Արխիվացված 2006-02-18 Wayback Machine (անգլ.)
Лойка П. Унутраная палітыка ВКЛ (XIV — сярэдзіна XV ст.) Արխիվացված 2020-10-01 Wayback Machine // Библиотека исторических статей. (բելառուս.)
Мястэчка Буйвіды над Віліяй атрымала герб Արխիվացված 2016-03-06 Wayback Machine // Рэгіянальная газета (բելառուս.)
Экспедыцыя — не паўтарэнне пройдзенага Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine // Рэгіянальная газета (բելառուս.)
Вяз, з вышыні якога бачныя адразу тры гарады — Маладзечна, Вілейку і Смаргонь Արխիվացված 2017-03-18 Wayback Machine // Рэгіянальная газета (բելառուս.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վիլիա» հոդվածին։

[1] Wilia // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. — Warszawa, 1893. — Т. XIII: Warmbrun – Worowo. — С. 470.(լեհ.)

[2] Звяруга Я. Г. Беларускае Павілле у жалезным веку і раннім сярэднявякоўі Արխիվացված 2014-11-29 Wayback Machine // Матэрыялы па археалогіі Беларусі, вып. 10. Минск, Государственное образовательное учреждение «Институт истории НАН Беларуси», 2005 (բելառուս.)

[pbel-3] Природа Белоруссии: Популярная энциклопедия / Редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) и др. — 2-е изд. — Мн.: БелСЭ им. П. Бровки, 1989. — 599 с. — 40 000 экз. — ISBN 5-85700-001-7

[1]

[2]

[3]