Վեբստերի կանոն
Վեբստերի կանոն (պաշտոնական փաստաթղթերում Ֆուտբոլիստների կարգավիճակի և տեղափոխությունների վերաբերյալ ՖԻՖԱ-ի կանոնակարգի 17-րդ հոդվածը), ըստ որի խաղացողը կարող է միակողմանիորեն խզել պայմանագիրը ֆուտբոլային ակումբի հետ «անվտանգության ժամկետի» ավարտից հետո, եթե նա իր ակումբին վճարի փոխհատուցում, որի չափը կախված է խաղացողի աշխատավարձի չափից[1]։ Անվտանգության (պաշտպանիչ) ժամանակահատվածը հետևյալն է․
- Պայմանագրի կնքման օրվանից երեք տարի (3 տարուց ավելի և 5 տարուց ոչ ավելի ժամկետով պայմանագիր կնքելու դեպքում՝ պայմանագրի կնքման պահին 28 տարին չլրացած խաղացողների համար),
- Պայմանագրի կնքման օրվանից երկու տարի (3 տարուց ավելի և 5 տարուց ոչ ավելի ժամկետով պայմանագիր կնքելու դեպքում՝ պայմանագրի կնքման պահին արդեն 28 տարին լրացած խաղացողների համար)։
Անվանվել է շոտլանդացի ֆուտբոլիստ Էնդի Վեբսթերի անունով, ով 2007 թվականին առաջին անգամ խզել է պայմանագիրը «Հարթս» ակումբի հետ՝ վկայակոչելով ֆուտբոլիստների տեղափոխությունների մասին ՖԻՖԱ-ի կանոնակարգի 17-րդ հոդվածը։ Ֆուտբոլի տրանսֆերային շուկայի վրա ունեցած ազդեցությամբ նման է 1995 թվականին ընդունված Բոսմանի կանոնին[2][3]։
Պատմությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նախադրյալներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1998 թվականին Եվրահանձնաժողովը նախաձեռնել էր ստուգում Եվրոպայում գործող ֆուտբոլային տրանսֆերային շուկայի կանոնների անհամապատասխանության վերաբերյալ աշխատանքային օրենսդրության ընդհանուր սկզբունքներին՝ պնդելով, որ գործող կանոնները սահմանափակում են ֆուտբոլիստների՝ որպես վարձու աշխատողների ազատությունը՝ համեմատած այլ ոլորտների աշխատակիցների հետ[4][5]։ Ի պատասխան պահանջներիա՝ ՈՒԵՖԱ-ն, որպես ՖԻՖԱ-ի տարածաշրջանային ստորաբաժանում, 3 տարի շարունակ մշակել է գործող ներքին օրենսդրության մեջ փոփոխությունների համակարգ, և 2001 թվականից աստիճանաբար սկսել է ընդունել դրանք, սակայն իրավական պրակտիկայի բարդության և բացակայության պատճառով 5 տարի է պահանջվել դրանց առաջին իրավական կիրառման համար[6]։
ՖԻՖԱ-ի կանոնակարգի 17-րդ հոդված
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հոդված 17 - «առանց հիմնավոր պատճառի պայմանագրի գործողության դադարեցման հետևանքները», ներդրվել է 2004 թվականի դեկտեմբերին՝ ուժի մեջ մտնելով 2005 թվականի հուլիսի 1-ից[7]։ Ըստ այդմ, խաղացողի կողմից գործող երկարաժամկետ պայմանագիրը դադարեցնելու համար պետք է բավարարվեն երեք հիմնական պայմաններ․
- մրցաշրջանի ավարտից հետո 15 օրվա ընթացքում (մրցաշրջանի ավարտը նշանակում է ակումբի վերջին պաշտոնական հանդիպումը տարածաշրջանային առաջնությունում) խաղացողը պետք է գործատուին տեղեկացնի իր որոշման մասին,
- խաղացողի նոր ակումբը պետք է ներկայացվի այլ ֆուտբոլային ֆեդերացիայի կողմից, քան այն, որի հետ խաղացողը խզում է պայմանագիրը, որպես կանոն, դա ենթադրում է խաղացողի տեղափոխումը մի երկրից մյուսը, բացառությամբ Մեծ Բրիտանիայի, որտեղ Շոտլանդիայի, Ուելսի և Անգլիայի առաջնությունները կարգավորվում են տարբեր ֆեդերացիաների կողմից։
- նոր ակումբը (կամ խաղացողը ինքն իր սեփական միջոցներից) պետք է փոխհատուցի այն ակումբի վնասը, որի հետ պայմանագիրը խզվում է, խաղացողի խզված պայմանագրում ամրագրված աշխատավարձի չափով՝ պայմանագրով չաշխատող ժամանակահատվածի համար[8]։
Առաջին կիրառումը գործնականում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2005 թվականի հունվարին լիտվացի գործարար Վլադիմիր Ռոմանովը ձեռք բերեց Էդինբուրգի Շոտլանդական «Հարթս» ֆուտբոլային ակումբի բաժնետոմսերի վերահսկիչ փաթեթը՝ դրանով իսկ դառնալով դրա հիմնական բաժնետերը։ 2005 թվականի փետրվարից նա սկսել է նոր տրանսֆերային քաղաքականություն վարել՝ Լիտվայից խաղացողներ ներգրավելու համար[9][10]։ Ստեղծված իրավիճակը թիմի հիմնական կազմում տեղից զրկել է գործող պայմանագրեր ունեցող մի շարք խաղացողների։ Որոշակի փուլում ակումբի նախագահ Ռոման Ռոմանովը (ակումբի սեփականատիրոջ որդին) կոնֆլիկտ է ունեցել խաղացող Էնդի Ուեբսթերի հետ, ով զրկվել է իր տեղից։ «Ուիգան Ատլետիկ» ակումբին իրեն վաճառելու մասին ֆուտբոլիստի խնդրանքին, որի հետ նա արդեն նախնական համաձայնություն է ունեցել, Ռոմանովները պատասխանել են մերժումով՝ պնդելով, որ խաղացողը պետք է ևս մեկ տարի մնա ակումբում՝ համաձայն գործող պայմանագրի[2]։ Ֆուտբոլիստը դիմել է Շոտլանդական ֆուտբոլային ասոցիացիային, որը ՖԻՖԱ-ի մի շարք խորհրդակցություններից հետո որոշում է կայացրել հաստատել ֆուտբոլիստի տեղափոխությունն անգլիական ակումբ[11][12]։ Ի պատասխան՝ Հարթսի սեփականատերերը հայց են ներկայացրել Լոզանի սպորտի միջազգային արբիտրաժային դատարան (CAS)՝ պնդելով, որ փոխհատուցումը կազմում է 625,000 ֆունտ ստեռլինգ, որը, նրանց կարծիքով, բաղկացած է խաղացողի 1 տարվա հավանական ապագա աշխատավարձից և դատական ծախսերից։ Ֆուտբոլիստը հայտարարել է այդ գումարի ուռճացման մասին՝ չհրաժարվելով փոխհատուցում վճարելուց։ 2008 թվականի փետրվարի 1-ին դատարանը որոշում կայացրեց հօգուտ խաղացողի՝ պարտադրված «Հարթս» ակումբին վճարել փոխհատուցում խաղացողի աշխատավարձի չափով՝ «Հարթս» - ում չաշխատած տարվա համար՝ 150,000 ֆունտ[2][13]։
Հետագա պրակտիկա և ռեակցիա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տարբեր ժամանակներում հայտնի ֆուտբոլիստներից, ելնելով այս կանոնից, իրենց պայմանագրերը խզել են հետևյալ խաղացողները՝ բրազիլացիներ Մատուզալեմը և Պաուլու Ասունսանը, սենեգալցի Թոնի Սիլվան, արգենտինացի Խոնաս Գուտիեռեսը և մի շարք այլ ֆուտբոլիստներ[14][15]։ Միջազգային ֆուտբոլային կազմակերպությունները տարբեր կերպ են վերաբերվում այս կանոնին. այսպես է եվրոպական ակումբների ասոցիացիան քննադատաբար վերաբերվում դրան՝ հրապարակայնորեն քննադատելով կանոնը գործնականում կիրառելու մի շարք նախադեպեր, մասնավորապես Մատուզալեմի տեղափոխությունը Ուկրաինական «Շախտյորից» իսպանական «Սարագոսա» 2009 թվականին[16][17]։ Մյուս կողմից պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլիստների ասոցիացիաների միջազգային ֆեդերացիայի ներկայացուցիչները դրական են վերաբերվում կանոնին՝ համարելով այն նորարարական լուծում, որը խաղացողներին մեծ ազատություն է տալիս[18]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Фрэнк Лэмпард и Стивен Джеррард могут воспользоваться малоизвестным правилом ФИФА». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 4-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 24-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Spiers, Graham (2008 թ․ հունվարի 31). «Andy Webster ruling set to herald a revolution to rival Bosman». London: The Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 21-ին.
- ↑ Nisbet, John (2008 թ․ փետրվարի 21). «Webster ruling opens exit door for 'big-name stars'». London: The Independent. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 22-ին.
- ↑ «Transfer D-day put off». BBC Sport. 2000 թ․ հոկտեմբերի 6.
- ↑ «EC warns FIFA over transfers». Soccernet. 2000 թ․ հունիսի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 4-ին.
- ↑ Harris, Nick (2007 թ․ փետրվարի 13). «Stars will buy into 'pay as you go' system». London: The Independent. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
- ↑ Thomson, Ross Playing by the rules — FIFA's regulatory powers(անգլ.) // The Journal : journal. — Կաղապար:Нп3. — № март 2007. — С. 43. Архивировано из первоисточника 4 Մարտի 2016.
- ↑ «Sport i Unia Europejska mają ze sobą więcej wspólnego niż się nam wydaje. Udowadniają to zawodnicy, którym prawo wspólnotowe toruje drogę do kariery, ale także do równouprawnienia na europejskim rynku pracy». Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 25-ին.
- ↑ «Romanov admits Skacel wants to go». BBC Sport. 2006 թ․ մայիսի 3.
- ↑ «Ivanauskas could keep Hearts job». BBC Sport. 2006 թ․ մայիսի 5.
- ↑ «Fifa allows Webster to join Wigan». BBC Sport. 2006 թ․ սեպտեմբերի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
- ↑ «Webster to fight for Wigan place». BBC Sport. 2006 թ․ դեկտեմբերի 29. Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ հունվարի 29-ին.
- ↑ MacPherson, Graeme (2008 թ․ հունվարի 31). «Vindication for Webster but a 'dark day' for clubs». The Herald.(չաշխատող հղում)
- ↑ Dieval, Pierre (2008 թ․ հուլիսի 22). «Tony Sylva et le LOSC dans un incroyable imbroglio juridique» (ֆրանսերեն). Lavoisdessports.com. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 14-ին.
- ↑ «Newcastle's Jonas deal in doubt». Metro.co.uk. 2008 թ․ հուլիսի 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 2-ին.
- ↑ Scott, Matt (2009 թ․ մայիսի 20). «CAS £11m award in Matuzalem case ends cheap contract buy-outs». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հունիսի 25-ին.
- ↑ «Matuzalem Case – ECA welcomes CAS decision». ECA Europe. 2009 թ․ մայիսի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
- ↑ Spiers, Graham (2008 թ․ հունվարի 30). «CAS issues landmark decision in soccer contract dispute». Associated Press / International Herald Tribune. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 26-ին.