Սևագիր:ԱՄԻԱՆՈՍ ՄԱՐԿԵԼԻՆՈՍ

Ամիանոս Մարկելլինոս

Ամիանոս Մարկելլինոս լատին․՝ Ammianus Marcellinus
Ծնվել է	մոտ 330[…] Անտիոք, Հռոմեական կայսրություն
Մահացել է	մոտ 395 Հռոմ, Վատիկան
Քաղաքացիություն	Հին Հռոմ
Դավանանք	Բազմաստվածություն
Մասնագիտություն	պատմաբան, գրող, ռազմական գործիչ և բանաստեղծ
Գործունեության ոլորտ	պատմագրություն
Տիրապետում է լեզուներին	լատիներեն և հին հունարեն
Ammianus Marcellinus Վիքիպահեստում

Ամիանոս Մարկելլինոս (լատիներեն՝ Ammianus Marcellinus; մոտ 330, Անտիոք, Հռոմեական կայսրություն — 395 թ., հետո, Հռոմ), հին հռոմեական պատմիչ։

ԱՆՎԱՆ ԾԱԳՈՒՄԸ

Ըստ երևույթին, Ամմիանուս Մարկելինուսի նախնիները եկել են Փոքր Ասիայի էթնիկ միջավայրից, քանի որ «Ammianus» տերմինը բխում է մայր աստվածուհի Ամմայի անունից, որի պաշտամունքը տարածված էր Անատոլիայում: Հենց իր ազնվական ծագման շնորհիվ էր, որ նա կարողացավ լավ կրթություն ստանալ, ինչը նրան թույլ տվեց ապագայում դառնալ ականավոր պատմագիր։ Նա եղել է, նաև հմուտ ռազմական գործիչ, ծառայել է Կոստանդիանոս Երկրորդի բանակում։

ՀԵՏԱԳԱ ՏԱՐԻՆԵՐ

Պարսիկների կողմից Ամիդան գրավելու ժամանակ Ամմիանոսը հրաշքով կարողացավ փախչել և մի շարք դժվարություններ ու վտանգներ հաղթահարելուց հետո հասավ Մելիտենե։ Այսպիսով, Ամմիանը վերամիավորվեց իր հրամանատարի շքախմբի հետ և նրա հետ միասին հասավ հայրենի Անտիոք։353-359թթ մասնակցել է Հռոմի կողմից կազմակերված արշավանքներին 357թ ժամանել է Արևելք։

363 թվականին Հուլիանոս կայսրը ձեռնարկեց նոր ռազմական գործողություն՝ արշավանք Եփրատի վրայով, որին մասնակցեց նաև Ամմիանոս Մարկելինոսը։

Ինքը՝ պատմաբանը, ի տարբերություն 359 թվականի արշավի, գործնականում ոչինչ չի ասում նկարագրված իրադարձություններում իր դերի մասին. Ըստ այդմ, անհնար է կոնկրետ որևէ բան ասել այն մասին, թե ինչ է կատարվել անմիջապես Ամմիանոսի հետ 363 թվականի արշավանքի ժամանակ։ Պարզ է միայն, որ նա եղել է հռոմեական բանակի մարտական ստորաբաժանումների կազմում և անմիջական մասնակցություն է ունեցել այն իրադարձություններին, որոնց մասին խոսում է։ Կարելի է եզրակացնել, որ հռոմեական բանակի կազմում Ամմիանուսը այցելել է Պարսկաստանի արևմտյան (կայսրության հետ սահմանակից) շրջանները՝ անցնելով Եփրատի հովտի զգալի հատվածը (Աբորա գետի միախառնումից մինչև Տիգրիսը կապող ջրանցքը և Եփրատը Կտեսիֆոնի տարածքում) և բավականին երկար ճանապարհ Տիգրիսի ձախ ափի երկայնքով (Կտեսիֆոնից հյուսիս): Հնարավոր է, որ Ամմիանուսն անձամբ ներկա է եղել Հուլիանոսի վրանում կայսեր կյանքի վերջին ժամերին։ 371 թվականից Ամմիանոս Մարկելինոսը գտնվում էր Անտիոքում։

Իր կյանքի հետագա տարիների մասին է,տեղեկություններ չկան պատմիչը ևս լռում է այդ մասին։

Ամմիանուս Մարցելինուսի գործում կարևորագույն տեղեկություններ են պահպանվել նաև Հայաստանի IV դարի պատմության վերաբերյալ, հատկապես Արշակ Բ և Պապ թագավորների մասին։ Հռոմում բնակվելու սկզբնական շրջանում Ամմիանուսը ծանր ճակատագրի մասին են վկայում նրա սուր հարձակումները հռոմեական արիստոկրատիայի դեմ, որոնք արհամարհանքով և ծայրահեղ ամբարտավանությամբ էին վերաբերվում թեև շատ կիրթ, բայց դեռևս այլազգիին և գավառացուն։ Ամիանոս Մարկելինոսի մահվան թիվը ևս անհայտ է։ Ամմիանուս Մարցելինուսին հաճախ բնութագրում են որպես «վերջին մեծ հռոմեական պատմիչ»։ Ամմիանուս Մարցելինուսի գործում կարևորագույն տեղեկություններ են պահպանվել նաև Հայաստանի IV դարի պատմության վերաբերյալ, հատկապես Արշակ Բ և Պապ թագավորների մասին։

Ծանոթագրություններ

1. ↑ ^{Jump up to:1,0 1,1 1,2 1,3} Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (ֆր.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 81. — ISBN 978-2-221-06888-5
2. ↑ Catalogue of the Library of the Pontifical University of Saint Thomas Aquinas
3. ↑ AlKindi (Դոմինիկյան Արևելագիտության ինստիտուտի առցանց կատալոգ)
4. ↑ ^{Jump up to:4,0 4,1} Аммиан Марцеллин (ռուս.) // Еврейская энциклопедия — СПб.: 1908. — Т. 2. — С. 299—300.
5. ↑ Аммиан Марцеллин (ռուս.) // Энциклопедический словарь / под ред. И. Е. Андреевский — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1890. — Т. Iа. — С. 656.
6. ↑ Аммиан Марцеллин (ռուս.) // Православная богословская энциклопедия: А — Архелая — СПб.: 1900. — Т. 1. — С. 612.
7. ↑ Bibliothèque nationale de France Record #118886885 // BnF catalogue général (ֆր.) — Paris: BnF.
8. ↑ Mirabile: Digital Archives for Medieval Culture (իտալ.) — SISMEL – Edizioni del Galluzzo.
9. ↑ CONOR.Sl