«Բամ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Բամ
Քաղաք
	Բամ
	Բամի միջնաբերդը՝ մինչ երկրաշարժը
Երկիր	Իրան
Շրջան	Բամ
ԲԾՄ	1061 մետր
Բնակչություն	73,823 մարդ (2006)
Ժամային գոտի	IRDT?
Հեռախոսային կոդ	0344
	Բամ (Իրան)
	Բամ (Իրան)
	Բամ Վիքիպահեստում

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

16:41, 11 հունվարի 2018-ի տարբերակ

Բամ ^[1] (պարս.՝ بم), քաղաք է Իրանի Քերման նահանգի Բամ շրջանում: 2006 թվականի մարդահամարի տվյալներով բնակչության թիվը կազմում է 73,823 մարդ կամ 19,572 ընտանիք:^[2]
Իրանական ժամանակակից Բամ քաղաքը ներառում է Բամի միջնաբերդը: Մինչ 2003 թվականի երկրաշարժը տեղի բնակչության թիվը պաշտոնական տվյալներով կազմում էր 43,000 մարդ^[3]: Տարբեր կարծիքներ են շրջանառվում քաղաքի և միջնաբերդի հիմնադրման տարեթվերի շուրջ: Ոմանց կարծիքով՝ այն հիմնադրվել է Պարթևական կայսրության օրոք: Տնտեսական և առևտրական առումներով Բամն այս շրջանում կարևոր նշանակություն ուներ և հայտնի էր իր տեքստիլի և հագուստների արտադրությամբ: Արաբ ճամփորդող և աշխարհագրագետ Իբն Հաուքալն իր գրքում Բամը նկարագրել է որպես «Սուրաթ-ուլ՛արդ» կամ «Երկրի պատկերով քաղաք».

Այնտեղ գործում են հրաշալի, գեղեցիկ և երկարատև օգտագործման բամբակյա հագուստ, որն ուղարկում են աշխարհի բոլոր ծագերով մեկ: Այդ հրաշալի հագուստներն արժեն 30 դինար և վաճառվում են Խորասանում, Իրաքում և Եգիպտոսում:

Բամի հնագույն համանուն միջնաբերդի պատմությունը թվագրվում է Ք.ա. 2000 թվականով՝ Պարթևական կայսրության ժամանակաշրջանով (Ք.ա.248-224 թթ.), սակայն շատ շինություններ կառուցվել են Սաֆյանների արքայատոհմի օրոք: 1722 թվականի Աֆղանական արշավանքների հետևանքում քաղաքը երկար ժամանակ ամայանում է, այնուհետև վերաբնակեցվում: Երկրորդ անգամ անմարդաբնակ է դառնում Շիրազից զավթիչների պատճառով: Այն որոշ ժամանակահատվածում օգտագործվել է որպես զորանոց:
Մինչ 2003 թվականի ավերիչ երկրաշարժը՝ Բամը գյուղատնտեսական և արդյունաբերական զարգացած կենտրոն էր համարվում: Այն հայտնի է իր արմավով և ցիտրուսային մրգերով: Զբոսաշրջային հայտնի այցելավայրերից է, ուր հատկապես այցելում են՝ տեսնելու քաղաքի հոյակերտ միջնաբերդը:

2003 թվականի երկրաշարժ

2003 թվականի դեկտեմբերի 26-ին տեղի ունեցած 6.6 մագնիտուդով երկրաշարժը մեծ վնաս հասցրեց Բամին և շրջակա Քերման նահանգին: Մահացան 26,271 և վիրավորվեցին 30,000 մարդ: Ավերածությունների մեծ թիվն աղյուսով և ավազով կառուցված շինությունների պատճառով էր, որոնց մեծամասնությունը չէին համապատասխանում 1989 թվականին Իրանի սահմանած երկրաշարժային կանոնակարգերին, իսկ բնակիչների մեծ մասը քնած էին (երկրաշարժը տեղի է ունեցել Իրանի ժամանակով առավոտյան 05:26-ին): Երկրաշարժի հետևանքում որոշ ժամանակով ջերմացան իրանա-ամերիկյան հարաբերությունները: Վերջինս մարդասիրական ուղիղ օգնություն առաջարկեց Իրանին, որը խոստացավ ենթարկվել Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության դրույթներին և թույլատրել մշտադիտարկում իրականացնել իր ատոմային փորձարկումների վայրերում: Ընդհանուր թվով 44 երկիր օգնող անձնակազմ է ուղարկել փրկարարական աշխատանքներին մասնակցելու համար, իսկ 60 երկիր օգնություն է տրամադրել:

Ետերկրաշարժյան զարգացումներ

2003 թվականի երկրաշարժից անմիջապես հետո Իրանի կառավարությունը պլանավորեց նոր քաղաքի կառուցումը և հին քաղաքի հետ կապված խնդիրների վերացումը: Քաղաքի վերակառուցման և զարգացման պլանի վրա ծախսվեց 6 ամիս, ինչը հարուցեց տեղի իշխանությունների և բնակիչների դժգոհությունը: Այժմ Բամի միջնաբերդի վերակառուցմանն օժանդակում են ճապոնական համալսարանների և Իրանի Մշակույթի նախարարության աշխատակիցները: Երկրաշարժի պատճառած վնասները կազմեցին գրեթե 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար:

Ծանոթագրություններ

↑ Bam, Iran can be found at GEOnet Names Server, at this link, by opening the Advanced Search box, entering "-3055036" in the "Unique Feature Id" form, and clicking on "Search Database".
↑ "Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)". Islamic Republic of Iran. Archived from the original (Excel) on 2011-11-11.
↑ «Cold is the main health threat after the Bam earthquake». BMJ. Վերցված է 2007-09-13-ին.

Արտաքին հղումներ

2003 թվականի երկրաշարժ

Երկրաշարժից հետո վերակառուցում

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Բամ կատեգորիայում։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բամ» հոդվածին։

[1] Bam, Iran can be found at GEOnet Names Server, at this link, by opening the Advanced Search box, entering "-3055036" in the "Unique Feature Id" form, and clicking on "Search Database".

[2] "Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)". Islamic Republic of Iran. Archived from the original (Excel) on 2011-11-11.

[3] «Cold is the main health threat after the Bam earthquake». BMJ. Վերցված է 2007-09-13-ին.

[1]

[2]

[3]

@@ Տող 62. / Տող 62. @@
 }}
 '''Բամ''' <ref>Bam, Iran can be found at GEOnet Names Server, at this link, by opening the Advanced Search box, entering "-3055036" in the "Unique Feature Id" form, and clicking on "Search Database".</ref> ({{lang-fa|بم}}), քաղաք է [[Իրան]]ի [[Քերման]] նահանգի Բամ շրջանում: 2006 թվականի [[մարդահամար]]ի տվյալներով բնակչության թիվը կազմում է 73,823 մարդ կամ 19,572 ընտանիք:<ref>"Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006)". Islamic Republic of Iran. Archived from the original (Excel) on 2011-11-11.</ref><br>
-Իրանական ժամանակակից Բամ քաղաքը ներառում է Բամի միջնաբերդը: Մինչ 2003 թվականի երկրաշարժը տեղի բնակչության թիվը պաշտոնական տվյալներով կազմում էր 43,000 մարդ<ref>{{cite web | title = Cold is the main health threat after the Bam earthquake | work = [[BMJ]] | url = http://www.bmj.com/cgi/content/extract/328/7431/66-a | accessdate = 2007-09-13 }}</ref>: Տարբեր կարծիքներ են շրջանառվում քաղաքի և միջնաբերդի հիմնադրման տարեթվերի շուրջ:  Ոմանց կարծիքով՝ այն հիմնադրվել է [[Պարթևական կայսրության]] օրոք: Տնտեսական և առևտրական առումներով Բամն այս շրջանում կարևոր նշանակություն ուներ և հայտնի էր իր տեքստիլի և հագուստների  արտադրությամբ: Արաբ ճամփորդող և աշխարհագրագետ [[Իբն Հաուքալ]]ն իր գրքում Բամը նկարագրել է որպես «Սուրաթ-ուլ՛արդ» կամ «Երկրի պատկերով քաղաք».<br>
+Իրանական ժամանակակից Բամ քաղաքը ներառում է Բամի միջնաբերդը: Մինչ 2003 թվականի երկրաշարժը տեղի բնակչության թիվը պաշտոնական տվյալներով կազմում էր 43,000 մարդ<ref>{{cite web | title = Cold is the main health threat after the Bam earthquake | work = [[BMJ]] | url = http://www.bmj.com/cgi/content/extract/328/7431/66-a | accessdate = 2007-09-13 }}</ref>: Տարբեր կարծիքներ են շրջանառվում քաղաքի և միջնաբերդի հիմնադրման տարեթվերի շուրջ: Ոմանց կարծիքով՝ այն հիմնադրվել է [[Պարթևական կայսրության]] օրոք: Տնտեսական և առևտրական առումներով Բամն այս շրջանում կարևոր նշանակություն ուներ և հայտնի էր իր տեքստիլի և հագուստների արտադրությամբ: Արաբ ճամփորդող և աշխարհագրագետ [[Իբն Հաուքալ]]ն իր գրքում Բամը նկարագրել է որպես «Սուրաթ-ուլ՛արդ» կամ «Երկրի պատկերով քաղաք».<br>
 {{քաղվածք|''Այնտեղ գործում են հրաշալի, գեղեցիկ և երկարատև օգտագործման բամբակյա հագուստ, որն ուղարկում են աշխարհի բոլոր ծագերով մեկ: Այդ հրաշալի հագուստներն արժեն 30 դինար և վաճառվում են Խորասանում, Իրաքում և Եգիպտոսում:''|}}
-Բամի հնագույն համանուն միջնաբերդի պատմությունը թվագրվում է Ք.ա. 2000 թվականով՝ Պարթևական կայսրության ժամանակաշրջանով (Ք.ա.248-224 թթ.), սակայն շատ շինություններ կառուցվել են [[Սաֆյանների արքայատոհմ]]ի օրոք: 1722 թվականի Աֆղանական արշավանքների հետևանքում քաղաքը երկար ժամանակ ամայանում է, այնուհետև վերաբնակեցվում: Երկրորդ անգամ անմարդաբնակ է դառնում [[Շիրազ]]ից  զավթիչների պատճառով: Այն որոշ ժամանակահատվածում օգտագործվել է որպես զորանոց:<br>
+Բամի հնագույն համանուն միջնաբերդի պատմությունը թվագրվում է Ք.ա. 2000 թվականով՝ Պարթևական կայսրության ժամանակաշրջանով (Ք.ա.248-224 թթ.), սակայն շատ շինություններ կառուցվել են [[Սաֆյանների արքայատոհմ]]ի օրոք: 1722 թվականի Աֆղանական արշավանքների հետևանքում քաղաքը երկար ժամանակ ամայանում է, այնուհետև վերաբնակեցվում: Երկրորդ անգամ անմարդաբնակ է դառնում [[Շիրազ]]ից զավթիչների պատճառով: Այն որոշ ժամանակահատվածում օգտագործվել է որպես զորանոց:<br>
 Մինչ 2003 թվականի ավերիչ երկրաշարժը՝ Բամը գյուղատնտեսական և արդյունաբերական զարգացած կենտրոն էր համարվում: Այն հայտնի է իր արմավով և ցիտրուսային մրգերով: Զբոսաշրջային հայտնի այցելավայրերից է, ուր հատկապես այցելում են՝ տեսնելու քաղաքի հոյակերտ միջնաբերդը:<br>
-====2003 թվականի երկրաշարժ====
+==== 2003 թվականի երկրաշարժ ====
 թվականի դեկտեմբերի 26-ին տեղի ունեցած 6.6 մագնիտուդով երկրաշարժը մեծ վնաս հասցրեց Բամին և շրջակա Քերման նահանգին: Մահացան 26,271 և վիրավորվեցին 30,000 մարդ: Ավերածությունների մեծ թիվն աղյուսով և ավազով կառուցված շինությունների պատճառով էր, որոնց մեծամասնությունը չէին համապատասխանում 1989 թվականին Իրանի սահմանած երկրաշարժային կանոնակարգերին, իսկ բնակիչների մեծ մասը քնած էին (երկրաշարժը տեղի է ունեցել Իրանի ժամանակով առավոտյան 05:26-ին):
-Երկրաշարժի հետևանքում որոշ ժամանակով ջերմացան իրանա-ամերիկյան հարաբերությունները: Վերջինս մարդասիրական ուղիղ օգնություն առաջարկեց Իրանին, որը խոստացավ ենթարկվել [[Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության]] դրույթներին և թույլատրել մշտադիտարկում իրականացնել իր ատոմային փորձարկումների վայրերում:  Ընդհանուր թվով 44 երկիր օգնող անձնակազմ է ուղարկել փրկարարական աշխատանքներին մասնակցելու համար, իսկ 60 երկիր օգնություն է տրամադրել:<br>
+Երկրաշարժի հետևանքում որոշ ժամանակով ջերմացան իրանա-ամերիկյան հարաբերությունները: Վերջինս մարդասիրական ուղիղ օգնություն առաջարկեց Իրանին, որը խոստացավ ենթարկվել [[Ատոմային էներգիայի միջազգային գործակալության]] դրույթներին և թույլատրել մշտադիտարկում իրականացնել իր ատոմային փորձարկումների վայրերում: Ընդհանուր թվով 44 երկիր օգնող անձնակազմ է ուղարկել փրկարարական աշխատանքներին մասնակցելու համար, իսկ 60 երկիր օգնություն է տրամադրել:<br>
-====Ետերկրաշարժյան զարգացումներ====
+==== Ետերկրաշարժյան զարգացումներ ====
 թվականի երկրաշարժից անմիջապես հետո Իրանի կառավարությունը պլանավորեց նոր քաղաքի կառուցումը և հին քաղաքի հետ կապված խնդիրների վերացումը: Քաղաքի վերակառուցման և զարգացման պլանի վրա ծախսվեց 6 ամիս, ինչը հարուցեց տեղի իշխանությունների և բնակիչների դժգոհությունը: Այժմ Բամի միջնաբերդի վերակառուցմանն օժանդակում են ճապոնական համալսարանների և Իրանի Մշակույթի նախարարության աշխատակիցները: Երկրաշարժի պատճառած վնասները կազմեցին գրեթե 1 միլիարդ ԱՄՆ դոլար:
@@ Տող 79. / Տող 79. @@
 == Արտաքին հղումներ ==
-*[http://www.thetravelrag.com/docs/10006.asp Travel magazine story on Bam as a tourist destination]
+* [http://www.thetravelrag.com/docs/10006.asp Travel magazine story on Bam as a tourist destination]
-*[http://www.smh.com.au/articles/2004/01/16/1073878018823.html Newspaper item: "The Lost Beauty that was Bam"]
+* [http://www.smh.com.au/articles/2004/01/16/1073878018823.html Newspaper item: "The Lost Beauty that was Bam"]
-*[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/3349353.stm BBC story: "Bam: Jewel of Iranian heritage"]
+* [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/3349353.stm BBC story: "Bam: Jewel of Iranian heritage"]
-*[http://www.world-gazetteer.com/d/d_ir_km.htm Population figures from World-Gazetteer.com]
+* [http://www.world-gazetteer.com/d/d_ir_km.htm Population figures from World-Gazetteer.com]
-*[http://dsr.nii.ac.jp/bam Digital Silk Roads Project &ndash; Citadel of Bam. Photos and movies]
+* [http://dsr.nii.ac.jp/bam Digital Silk Roads Project &ndash; Citadel of Bam. Photos and movies]
-*[http://www.iranian.com/Bam/2006/May/Riahi/index.html To Bam & back by Asghar Riahi]
+* [http://www.iranian.com/Bam/2006/May/Riahi/index.html To Bam & back by Asghar Riahi]
 == 2003 թվականի երկրաշարժ ==
-*[http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/3349353.stm BBC news report]
+* [http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/3349353.stm BBC news report]
-*[http://www.cnn.com/2003/WORLD/meast/12/30/iran.quake/index.html CNN news report]
+* [http://www.cnn.com/2003/WORLD/meast/12/30/iran.quake/index.html CNN news report]
-*[http://www.cnn.com/2003/WORLD/meast/12/29/iran.rescuers.reut/index.html CNN report on rescue efforts]
+* [http://www.cnn.com/2003/WORLD/meast/12/29/iran.rescuers.reut/index.html CNN report on rescue efforts]
-*[http://www.irinnews.org/report.asp?ReportID=40237 IRINNews.org "Special on Bam three months on"]
+* [http://www.irinnews.org/report.asp?ReportID=40237 IRINNews.org "Special on Bam three months on"]
-*[http://www.irinnews.org/report.asp?ReportID=40323 IRINNews.org "Tehran lowers Bam earthquake toll"]
+* [http://www.irinnews.org/report.asp?ReportID=40323 IRINNews.org "Tehran lowers Bam earthquake toll"]
-*[http://www.international.icomos.org/risk/2004/iran2004.pdf ICOMOS Heritage at Risk 2004/2005: The Bam Earthquake]
+* [http://www.international.icomos.org/risk/2004/iran2004.pdf ICOMOS Heritage at Risk 2004/2005: The Bam Earthquake]
-*[http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID=21184&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html UNESCO World Heritage in Danger 2004 - Iran: Glimmers of hope in Bam]
+* [http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ID=21184&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html UNESCO World Heritage in Danger 2004 - Iran: Glimmers of hope in Bam]
 == Երկրաշարժից հետո վերակառուցում ==
-*[http://www.payvand.com/news/05/dec/1210.html Reconstruction efforts in quake-devastated Bam continue two years on]
+* [http://www.payvand.com/news/05/dec/1210.html Reconstruction efforts in quake-devastated Bam continue two years on]
-*[http://www.payvand.com/news/09/may/1227.html Bam: Five Years After]
+* [http://www.payvand.com/news/09/may/1227.html Bam: Five Years After]
 {{ՎՊԵ}}
 {{Արտաքին հղումներ}}
-[[Կատեգորիա: Իրան]]
+[[Կատեգորիա:Իրան]]
-[[Կատեգորիա: Իրանի մշակույթ]]
+[[Կատեգորիա:Իրանի մշակույթ]]
-[[Կատեգորիա: Իրանի քաղաքներ]]
+[[Կատեգորիա:Իրանի քաղաքներ]]