Սուրբ Միքայել Հրեշտակապետի եկեղեցի (Ուժոկ)
 | |
| Церква святого Михайла (Ужок)* | |
|---|---|
| ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգություն | |
| |
| Սուրբ Միքայելի եկեղեցին XX դարի սկզբին | |
| Երկիր |  Ուկրաինա
|
| Տիպ | Եկեղեցի |
| Չափանիշներ | III, IV |
| Ցանկ | ՅՈՒՆԵՍԿՕ֊ի ցանկ |
| Աշխարհամաս** | Հյուսիսային Ամերիկա ,Եվրոպա |
| Կոորդինատներ | ք․ Ուժոկ, Վելիկոբերեզնյայի շրջան, Անդրկարպատյան մարզ |
| Ընդգրկման պատմություն | |
| Ընդգրկում | 2013 (37-րդ նստաշրջան) |
| * Անվանումը պաշտոնական անգլերեն ցանկում ** Երկրամասը ըստ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի դասակարգման | |
Համաշխարհային  ժառանգություն
| |
Սուրբ Միքայել եկեղեցի (ուկրաիներեն՝ Церква святого Михайла (Ужок)); Սբ. Միքայել ավետարան եկեղեցի (ուկրաիներեն՝ Церква Святого Архангела Михаїла) կամ Սուրբ Միքայելի եկեղեցի (ուկրաիներեն՝ Михайлівська церква) — հանդիսանում է Մոսկվայի պատրիարքարանի ուղղափառ Մակաչու եւ Ուխոռոդի թեմի փայտե եկեղեցի, գտնվում է Վելիկոբերեզնյայի շրջանի Անդրկարպատյան մարզի Ուժոկ գյուղում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եկեղեցին գտնվում է Ուժի վերին հատվածներում և պատկանում է բոյկովսկի ոճին։ Նաեւ կան մոտավորապես հիսուն Բոյկովսկի եկեղեցիներ Սկոլեի շրջանում և Տուրկայի շրջանում (Լվովի մարզ), և մի քանիսը Իվանո-Ֆրանկովսկի մարզում և Լեհաստանում, որը գտնվում է Ուժոկի մոտակայքում։ Արեւմտյան մասի վերին մասը վերածվում է աշտարակի։ Մինչեւ 20-րդ դարի սկիզբը, նման եկեղեցիները տեղակայված էին Ուժի գետի վերին հատվածներում, գրեթե ամեն գյուղում։ Այժմ հինգը պահվում են, բայց երկուսը երկաթով ծածկված են։
Եկեղեցու մոտ կա դասական Վերհովինայի փայտե զանգակատունը, երկհարկանի, ծածկված չորս, կառուցված 1927 թվականին։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում Ավստրիայի կառավարությունը պահանջել էր ռազմական կարիքների համար զանգեր։ Երկու նոր զանգերը շատ ավելի ծանր էին, եւ նրանք չեն համարձակվել տեղադրել դա աշտարակի վրա։ Ուժոկի եկեղեցին արդեն հայտնի է մոտ 100 տարի։ Նրա լուսանկարները բազմիցս տպագրվել են պարբերականներում, գրքերում եւ գրքույկներում։
Հունիսի 21-ին ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության կոմիտեի 37-րդ նստաշրջանում, որը տեղի է ունեցել Կամբոջայում, Սուրբ Միքայելի Եկեղեցին, Լեհաստանի եւ Ուկրաինայի Կարպատյան շրջանի այլ փայտե եկեղեցիների հետ միասին, ընդգրկվել է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում[1][2]։
Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միքայել Հրեշտակապետ-ի տաճարը փայտե ճարտարապետության բոյկովսկի ոճի հուշարձան է։ Գտնվում է բարձր բլրի վրա։ Գագաթը երկու քառակուսի է։ Զոհասեղանի վերևը ցածր է։ Բաբիցայի վրա կառուցվում է փոքր զանգակատուն, որը շատ ավելի բարձր է, քան խորանը, բայց ավելի ցածր է կենտրոնականից, որը զրկում է տաճարի անշարժ գույքի զանգվածը եւ նպաստում է նրա ընդհանուր կազմի տարրերի և դինամիկայի նկարչությանը[3]։
Փայտե եկեղեցին կառուցվել է կավե ամաններից։ Այն ծածկված է աղյուսով։ Հուշարձանը ձևով և դիզայնով պատկանում է Բոյկովի անվան ժողովրդական ճարտարապետության դպրոցին։ Եկեղեցին քառակուսի պլանով, կենտրոնական շրջանակը ավելի լայն է, քան մնացած ուղղանկյուն շրջանակները։ Շինության հյուսիս-արեւմտյան մասը երկկողմանի է, քառակուսի պլանով, փայտե զանգակատուն։ Երկրորդ շրջանակը ծածկված է բարակ տանիքով[4]։
Արտաքինից Սուրբ Միքայելի եկեղեցին պարզ է։ Տաճարը զուրկ է արտաքին նախշերից — ունի նրբագեղ կառուցվածք։ Միքայելի տաճարի ուրվագիծը չափազանց գեղատեսիլ է, արտահայտիչ օրինակ, վերին հորիզոնականի բաժանման հստակ առավելությամբ։ Ընդգրկելով ամբողջ շենքը, այն տալիս է կոմպակտ տեսք եւ միեւնույն ժամանակ ստեղծում է օրգանական անցում շրջակա միջավայրից մինչեւ տաճարի հիմնական զանգվածները, որոնք աճում են պատկերասրահում[5]։
 |
 |
 |
 | |||
| Տեսքը ձախից, 2007 թվական | Տեսքը առջևից, 2002 թվական | Տեսքը աջից, 2007 թվական | Տեսքը հետևից, 2012 թվական |
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Дерев'яні церкви Карпат внесли до Списку всесвітньої спадщини ЮНЕСКО» (ուկրաիներեն). Culture.unian.ua. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 22-ին.
- ↑ «Карпатські церкви стали спадщиною ЮНЕСКО» (ուկրաիներեն). Українська правда. Վերցված է 2016 թ․ փետրվարի 22-ին.
- ↑ Логвин Г. Н. Украинские Карпаты. Книга-спутник по памятникам деревянной архитектуры XIII—XVIII вв. горных и предгорных районов Львовской, Закарпатской, Ивано-Франковской и Черновицкой областей Украины. — М.: Искусство, 1973. — С. 62—64. — 190 с. — 50 000 экз.
- ↑ Коллектив авторов: Артемов А. А., Артеменко И. И. и др. Памятники градостроительства и архитектуры Украинской ССР / Гл. ред.: Жариков Н. Л.. — К.: Будивэльнык, 1983—1986. — Т. II. — С. 175.
- ↑ Поп И. И., Поп Д. И. В горах и долинах Закарпатья. — М.: Искусство, 1971. — С. 12—13.