Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցի (Վարշավա)
| Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցի լեհ.՝ Bazylika archikatedralna św. Jana | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | տաճար |
| Երկիր |  Լեհաստան |
| Տեղագրություն | Śródmieście և Վարշավա |
| Հասցե | Świętojańska 8, 00-278 Warszawa, |
| Դավանանք | կաթոլիկություն |
| Թեմ | Roman Catholic Archdiocese of Warsaw? |
| Հիմնական ամսաթվերը | 1390 |
| Ժառանգության կարգավիճակ | անշարժ հուշարձան[1] |
| Ճարտարապետական ոճ | Աղյուսային գոթիկա |
| Հիմնադրված | 1390 |
| Առաջին հիշատակում | 1390 |
 | |
 | |
 St. John's Cathedral, Warsaw Վիքիպահեստում | |
| katedra.mkw.pl | |
Վարշավայի Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ կաթոլիկ եկեղեցին (լեհ.՝ Archikatedra św. Jana w Warszawie) գտնվում է Վարշավայի Հին Քաղաքում։ Այն քաղաքի երեք տաճարներից մեկն է, որը նաև արքեպիսկոպոսարան է և թագավորության մայր եկեղեցին։ Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ կաթոլիկ եկեղեցին Լեհաստանի ազգային պանթեոններից մեկն է և կանգնած է Վարշավայի պատրիարքական եկեղեցու հարևանությամբ։ Քաղաքի հետ միասին եկեղեցին գրանցված է ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցանկում, որպես մշակութային ժառանգություն։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ի սկզբանե եկեղեցին կառուցվել է 14-րդ դարում Մազովյան գոթական ճարտարապետության ոճով, որը ծառայել է որպես թագադրության և հոգեհանգստի վայր ՝ բազմաթիվ Մազովիայի դուքսերի համար։ Եկեղեցին միացված էր Արքայական ամրոցի հետ, բարձր, 80 մետր երկարություն ունեցող միջանցքով, որը կառուցվել էր Թագուհի Աննա Յագիելոնկայի կողմից, 16-րդ դարի վերջին և երկարաձգվել է մինչև Մայր տաճարի առջև Սիգիզմունդ III Վազայի դեմ կատարած մահափորձի ձախողվելը, 1620 թվականը[2]։
1791 թվականի մայիսի 3-ին Սահմանադրության ընդունումից հետո, Արքայական դղյակում, սեսիայի ավարտից հետո, Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ կաթոլիկ եկեղեցում Թագավոր Ստանիսլավ Օգոստոս Պոնատովսկին Աստծո առաջ երդման արարողություն տվեց։ Եկեղեցին մի քանի անգամ վերակառուցվել է, հատկապես 19-րդ դարում, այն պահպանվել է մինչև Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմը, որն անգլիական գոթական վերածննդի օրինակ էր։
1944 թվականին Վարշավայի ապստամբության ժամանակ (Օգոստոս–հոկտեմբեր 1944), եկեղեցին ապստամբների պայքարի վայրն էր։ Գերմանացիները շինության մեծ մասն ավերեցին[3]։
Պատերազմից հետո տաճարը վերակառուցվեց։ Արտաքին վերակառուցումը հիմնված էր 14-րդ դարի եկեղեցու ենթադրյալ տեսքին, այլ ոչ թե նրա նախապատերազմյան արտաքին տեսքի վրա։
Ինտերիեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վաղ շրջանի Բարոկկո ձևավորմամբ, հոյակապ գեղանկարչությամբ հարուստ, եկեղեցին ավերվեց գերմանացիների ռմբակոծությունից 1944 թվականի օգոստոսի 17-ին[4]։ Մեկ այլ հարձակման ժամանակ, նոյեմբերին քանդվեց նաև շենքի մյուս կողմը[4] The remains of the church were blown up by the Germans in November 1944.[4]։ Վեց հարյուրամյա կառույցից կանգուն մնաց միայն մի պատը։ Կույս Մարիամի և որդու նկարը ստեղծվել էր 1618 թվականին ՝ Սիգիզմունդ III Վազա թագավորի համար, հատկապես եկեղեցու գլխավոր զոհասեղանի վրա տեղադրելու համար։ Նապոլեոնի հրամանով նկարն առգրավվեց, որպես գլուխգործոց և տեղափոխվեց Փարիզ[5]։ 1820 թվականին Վարշավայի իշխանությունների կողմից նկարը ետ վերադարձվեց։ Այն շատ պատերազմներ է գոյատևել, սակայն Երկրորդ Համաշխարհային պատերազմի ընթացքում, գերմանացիների ռմբակոծության պատճառով նկարը ոչնչացավ։ Այդ ժամանակաշրջանում շատ նշանակալի քանդակներ և նկարներ ոչնչացվեցին, որոնցից մեկը Ժան-Ջոզեֆ Վինաչեի Յան Ֆրանսիսցեկ Բիելինսկու մարմարե կիսանդրին էր[6]։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պատմական պատկերներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
Վարշավա, 16-րդ դարի վերջ, Ֆրանս Հոգենբերգ -
Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ կաթոլիկ եկեղեցի, 1627 թ -
-
.jpg)
Քանդակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
Յանուզ III Մազովիայի դուքս, Բեռնարդո Զանոբի դե Ջիոնաթիս -
Ստանիսլավ I Մազովիայի դուքս -
Մատուռ -
Ստանիսլավ Մալաչովսկի, հուշարձան
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Սուրբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցի (Վարշավա) կատեգորիայում։ |
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ register of objects of cultural heritage in Poland
- ↑ Stefan Kieniewicz, ed., Warszawa w latach 1526-1795 (Warsaw in 1526–1795), vol. II, Warsaw, 1984, 83-01-03323-1.
- ↑ Stefan Wyszyński. «Historia». www.katedra.mkw.pl (լեհերեն). Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 18-ին. «W 1944 roku podczas Powstania Warszawskiego. Katedra była terenem walki. Wojska powstańcze walczyły tutaj w obronie niemal każdego metra posadzki. Niemcy zdołali wprowadzić do archikatedry czołg naładowany materiałami wybuchowymi: wybuch zniszczył ogromną część budowli. Po upadku Powstania Warszawskiego. Vernichtungskommando ładunkami trotylu wysadziło w powietrze katedrę i zniszczyło 90% murów.»
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Paweł Giergoń. «Katedra św. Jana (Archikatedra)». www.sztuka.net.pl (լեհերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2009 թ․ մարտի 5-ին.
- ↑ Maria Irena Kwiatkowska, Krystyna Kozłowska (1978). Katedra św. Jana (St. John's Cathedral) (լեհերեն). էջեր 241–242.
- ↑ Józef Poklewski (1959). Prace Wydziału Filologiczno-Filozoficznego, Tomy 3-4 (Studies of the Faculty of Philology and Philosophy, Volumes 3-4) (ֆրանսերեն). էջ 309.